«Μια καλή φωτογραφία εμποδίζει τη στιγμή να χαθεί», γράφει στο εισαγωγικό σημείωμά της η Χάρις Κανελλοπούλου, ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια της έκθεσης «Στιγμιότυπα: 12 ιστορίες από την Τράπεζα της Ελλάδος με τον φακό του Κ. Μεγαλοκονόμου».
Αυτές οι 12 ιστορίες που η Τράπεζα της Ελλάδος μάς προσφέρει με αφορμή τη συμπλήρωση 90 ετών από την έναρξη της λειτουργίας της, αποτελούν μια θαυμάσια ευκαιρία για παρατήρηση της γενικότερης εικόνας του μεταπολεμικού κόσμου στη χώρα μας.
Η Rolleiflex, μια κάμερα που έχει υπάρξει μύθος, ήταν η φωτογραφική μηχανή του Κ. Μεγαλοκονόμου.
Οι φωτογραφίες του Μεγαλοκονόμου, ενός από τους κορυφαίους Ελληνες φωτορεπόρτερ, δίνουν στα γεγονότα τη δυνατότητα να «μιλήσουν»: καταγράφουν τη στιγμή, εικονογραφούν την είδηση πριν ακόμη την περιγράψει ο λόγος, αναδεικνύουν τους πρωταγωνιστές, αποτυπώνουν το ορατό, αλλά και το αθέατο περιεχόμενο της καταγεγραμμένης πραγματικότητας. Οπως σημειώνει η Χάρις Κανελλοπούλου, «κατά αυτόν τον τρόπο, ο επισκέπτης γίνεται θεατής των φωτογραφικών καρέ, αλλά και κοινωνός πληροφοριών και γνώσεων πίσω από την εικόνα».
Ο Κωνσταντίνος Μεγαλοκονόμος, εκείνος που οι ομότεχνοί του ονόμαζαν «καθηγητή» από σεβασμό στην τέχνη του, αλλά και την αδιάλειπτη παρουσία του στον χώρο του φωτορεπορτάζ επί σχεδόν μισόν αιώνα, υπήρξε πραγματικά δάσκαλος του είδους: την κάλυψη της ειδησεογραφίας μέσω της φωτογραφίας. Γεννημένος στη Σμύρνη το 1914, ήρθε με την οικογένειά του στην Αθήνα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και άρχισε να ασχολείται με τη φωτογραφία από τα γυμνασιακά του χρόνια. Τη δεκαετία του 1960 ίδρυσε το πρακτορείο Ελληνικά Φωτογραφικά Νέα – Κ. Μεγαλοκονόμου, το οποίο στεγαζόταν σε γραφείο επί της οδού Ανθίμου Γαζή, και έπειτα στον πεζόδρομο της πλατείας Καρύτση.
Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Ξενοφών Ζολώτας, και η Ελίζαμπεθ Τέιλορ σε δεξίωση που διοργανώθηκε προς τιμήν της (1958).
Η Τράπεζα της Ελλάδος απέκτησε το συγκεκριμένο αρχείο από την κόρη του, Νικία Μεγαλοκονόμου, το 2007. Πρόκειται για μια συλλογή, στην οποία συγκεντρώνονται φωτογραφίες προσώπων και γεγονότων από την Τράπεζα της Ελλάδος κατά την περίοδο 1947-1992. Αποτελείται από 1.505 αρνητικά (φιλμ), οργανωμένα πλέον σε 117 φακέλους μέσα στους οποίους ο μελετητής μπορεί να βρει στιγμιότυπα από την ιστορία της Τράπεζας της Ελλάδoς για περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες, καθώς ο Κ. Μεγαλοκονόμος υπήρξε ένας από τους λιγοστούς φωτορεπόρτερ που συνεργαζόταν σταθερά μαζί της. Και επίσης, όπως συνέβη με αυτή την έκθεση, ο επιμελητής μπορεί να ανασύρει μικρές θεματικές ομάδες που συμβάλλουν σε μια διαφορετική αφήγηση της νεότερης ιστορίας.
Οι δώδεκα εκθεσιακές ενότητες αποτελούν 12 επιλεγμένα στιγμιότυπα που έλαβαν χώρα στην Τράπεζα της Ελλάδος και ζωντανεύουν μέσω των εικόνων τους.
Στιγμιότυπο από την υποδοχή του υπουργού Οικονομικών και διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γ. Μαντζαβίνου στο αεροδρόμιο της Αθήνας (1950).
Πρόκειται για στιγμιότυπα της καθημερινότητας αλλά και δραστηριότητες που αρμόζουν στον θεσμικό ρόλο της Τράπεζας της Ελλάδος ως κεφαλίδας του τραπεζικού συστήματος της χώρας, είναι δηλαδή ντοκουμέντα οικονομικής, πολιτικής, κοινωνικής και πολιτιστικής υφής. Προφανώς, λοιπόν, ο κύριος άξονας της έκθεσης είναι ιστορικός. Βασικός επιμελητικός σκοπός υπήρξε βεβαίως η καταγραφή, αλλά και η διεύρυνση του αποτυπώματος που άφησε η συγκεκριμένη στιγμή στον χρόνο. Για να γίνει αυτό και να αποκτήσει η αφήγηση διάρκεια και βάθος, οι φωτογραφίες συνδυάζονται με ιστορικά τεκμήρια: βιβλιογραφικές αναφορές στα γεγονότα, αποκόμματα εφημερίδων, καθώς και αρχειακά τεκμήρια από το Ιστορικό Αρχείο και τις Συλλογές της Τράπεζας της Ελλάδος, πολλά από τα οποία αναπαράγονται και εμφανίζονται ως εκθεσιακό υλικό.
Η έκθεση εγκαινιάζεται σήμερα στο Μουσείο της Τράπεζας της Ελλάδος από τον διοικητή κ. Γιάννη Στουρνάρα στις 7 μ.μ. και ανοίγει για το κοινό αύριο.