Εγκλημα χωρίς κάθαρση

2' 38" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

Μονομαχία στην Ιερά Oδό

εκδ. Αγρα, σελ. 200

Για μια χώρα σαν την Ελλάδα που, σύμφωνα με τα στοιχεία της «Διεθνούς Διαφάνειας», κατέχει την προτελευταία θέση στην ευρωπαϊκή κατάταξη διαφθοράς –ακριβώς πάνω από τη Βουλγαρία και πολύ κάτω από τη Ρουμανία και την Κροατία– αποτελεί αίνιγμα γιατί η τεράστια πηγή μυθοπλαστικού υλικού που προσφέρουν η παρανομία, οι συνωμοσίες και οι διπλοί κώδικές της, απουσιάζει από την πεζογραφία της. Ο Ανδρέας Αποστολίδης αποτελεί τη μεγάλη εξαίρεση – όχι μόνον σήμερα στα χρόνια της κρίσης, αλλά και πολύ πριν από το 2010. Εξαίρεση δείχνει να αποτελεί και ο Πέτρος Μάρκαρης, καθώς και μερικοί από τους αστυνομικούς μυθιστοριογράφους. Το δικό τους, όμως, υλικό περισσότερο συνιστά συνέπεια, αποτελεί παρακολούθημα των αστυνομικών τους γρίφων, και όχι καυτή επικαιρότητα, επώδυνη κοινωνική πραγματικότητα η οποία μας αφορά φωτίζοντας καταυγαστικά και οδυνηρά τη χώρα που ζούμε.

Η «Μονομαχία στην Ιερά Οδό» ανήκει στην ίδια κατηγορία του αστυνομικού νουάρ όπως και τα παλαιότερα έργα του Αποστολίδη «Το φάντασμα του μετρό» (1996) και «Λοβοτομή» (2002). Και τα τρία κείμενα εκτυλίσσονται γύρω από μια τεράστια ποικιλία εγκλημάτων – φονικών, εμπρησμών, υποκλοπών, λαθρεμπορίας πετρελαίου, μίζας εξοπλιστικών, διακίνησης ναρκωτικών και κλοπής ιατρικών μηχανημάτων. Και στα τρία ορισμένα πρόσωπα επανέρχονται. Είναι επίσης φανερό πως ο ρόλος της αστυνομίας είναι σκοτεινός και πως τα όρια νομιμότητας και παρανομίας αποτελούν γκρίζες ζώνες. Η άτυπη αυτή τριλογία δεν έχει γρίφους των οποίων η λύση θα επέτρεπε στη ζωή να επιστρέψει στην κανονικότητα της και δεν αναζητεί εγκληματίες τους οποίους ο αναγνώστης αγνοεί. Το άγνωστο αντιθέτως, που σταδιακά αποκαλύπτεται, είναι οι πολυπλοκότατες σχέσεις ανάμεσα στα πολυάριθμα δίκτυα του οργανωμένου εγκλήματος, οι δεσμοί που τα κυκλώματα παρανομίας σφυρηλατούν με τη νομιμότητα, και η υποστήριξη που, συνειδητά ή ασυνείδητα, η νομιμότητα τους παρέχει, μαζί με τις πολυσύνθετες σχέσεις θυμάτων και θυτών. Σαν αραχνιασμένος ιστός το πυκνότατο δίκτυο παρανομίας του Αποστολίδη αγκαλιάζει σφιχτά και ασφυκτικά τους πάντες και τα πάντα.

Στη «Λοβοτομή», στους κόλπους των αστυνομικών δυνάμεων συγκρούονταν εκείνοι που επιθυμούσαν συγκάλυψη των εγκλημάτων και εκείνοι που πάλευαν για την εξιχνίασή τους, με κατάληξη την ολοκληρωτική νίκη των πρώτων. Η κάθαρση ήταν αδύνατη, δεν υπήρχε αχτίδα φωτός. Ομοίως και στο «Φάντασμα του μετρό», η κάθαρση είναι αδύνατη με μοναδική διέξοδο την ανάληψη αυτοδικίας. Στη «Μονομαχία στην Ιερά Οδό» αντιθέτως, οι αστυνομικές δυνάμεις δεν παλεύουν πια να εξιχνιάσουν εγκλήματα, όσο να χειριστούν καταστάσεις εφόσον οι εγκληματίες βρίσκονται ήδη στη φυλακή, από όπου εξακολουθούν όμως να διευθύνουν τις εγκληματικές ενέργειές τους. Ζήτημα κάθαρσης επομένως δεν υφίσταται γιατί το έγκλημα δεν πατάσσεται. Το μέγιστο που μπορεί να κάνουν οι άνθρωποι της ΕΛ.ΑΣ. είναι να παγιδεύσουν τους εγκληματίες για να τους οδηγήσουν σε αιματηρά ξεκαθαρίσματα λογαριασμών. Το θέμα της διάκρισης παρανομίας και νομιμότητας δεν τίθεται καν. Στη «Λοβοτομή» υπήρχε σύγκρουση «καλών» και «κακών», στη «Μονομαχία στην Ιερά Οδό» υπάρχουν μόνο συγκρούσεις μονάδων και ομάδων χωρίς θετικό ή αρνητικό πρόσημο. Και καθώς εμπλέκουν κάθε είδους επαγγελματίες και μη –την αστυνομία, τους πολιτικούς, τους εισαγγελείς, τους δημοσιογράφους, τους δικαστικούς αλλά και τους αντισυστημικούς «αγωνιστές»– τα δίκτυα της ανομίας αγκαλιάζουν εντέλει ολόκληρη την ελληνική ζωή. Τα αστυνομικά μυθιστορήματα του Ανδρέα Αποστολίδη τον αναδεικνύουν σε έναν βαθύτατα πολιτικό πεζογράφο μιας εποχής κατά την οποία η πολιτική μυθιστοριογραφία δεν έχει απλώς υποχωρήσει – έχει σχεδόν εξαλειφθεί.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή