KARIN BRYNARD
Ματωμένη έρημος
μτφρ. Χρήστος Αρμάντο Γκέζος,
εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 544
Μια νεαρή, όμορφη, εκκεντρική, ευαίσθητη καλλιτέχνις και η τετράχρονη θετή κόρη της δολοφονούνται άγρια στη φάρμα τους, στις παρυφές της ερήμου Καλαχάρι. Ο πολύπειρος επιθεωρητής Αλμπέρτους Μάρκους Μπίσλααρ, άρτι μεταταχθείς από το Γιοχάνεσμπουργκ, ως άξιο τέκνο της παλιάς Ομάδας Ληστειών και Δολοφονιών της πόλης, αναλαμβάνει να βρει τον ένοχο ενόσω προσπαθεί παράλληλα να ανακαλύψει ξανά τον εαυτό του που έχουν αλώσει οι κρίσεις πανικού και οι αναμνήσεις μιας αποτυχημένης σχέσης.
Την ίδια στιγμή, ζωοκλέφτες αλωνίζουν στην ευρύτερη περιοχή οδηγώντας τους λευκούς αγρότες στην απόγνωση και στην καταστροφή, ρίχνοντας νερό στον μύλο της εθνοτικής καχυποψίας και αναζωπυρώνοντας παλιά –και άσβεστα– φυλετικά μίση. Οι φίλοι και οι συγγενείς της νεκρής αναζητούν μάταια απαντήσεις, η μικρή κοινωνία της περιοχής διχάζεται, συμμορίες δρουν ανενόχλητες και «ευυπόληπτοι» πολίτες συνωμοτούν για να αιματοκυλήσουν την κοινότητα των μαύρων ενόσω κάποιοι τους κινούν σαν πιόνια στην πολιτική σκακιέρα και άλλοι χτίζουν περιουσίες εν κρυπτώ. Ο Μπίσλααρ χάνει τη μια μάχη μετά την άλλη σε μια παρτίδα που έχει μόνο αντιπάλους.
Η βασική ιστορία του πρώτου μυθιστορήματος της Karin Brynard «Ματωμένη έρημος» «μυρίζει» αστυνομικό θρίλερ. Και είναι ένα πολύ καλό crime story, με στυγερές δολοφονίες, σκηνές splatter, αδίστακτους φονιάδες, αθώα θύματα, τσακισμένους και ταλαίπωρους εκπροσώπους του νόμου, θύτες υπεράνω πάσης υποψίας, ανατροπές και εκπλήξεις. Αυτό όμως που κάνει τη «Ματωμένη έρημο» ένα ξεχωριστό και αξιόλογο μυθιστόρημα είναι το ταξίδι που προσφέρει σε άγνωστες, συναρπαστικές, ανοίκειες γωνιές και ανθρώπους της αφρικανικής ηπείρου. Θυμίζει άλλοτε χρονογράφημα, κάποιες φορές ιστορικό αφήγημα, άλλες ντοκιμαντέρ. Οι σελίδες του είναι γεμάτες υπέροχα ψυχογραφήματα, όχι χαρακτήρων, αλλά τύπων ανθρώπων που απαντώνται στις αχανείς νοτιοαφρικανικές εκτάσεις, σε παλιές –άλλες ξεχασμένες και άλλες όχι– φυλές, στη σύγχρονη κοινωνία. Ταυτόχρονα, οι λέξεις χαρτογραφούν τις κοινωνικές σχέσεις και τις περίπλοκες διαδρομές που ακολούθησαν οι άνθρωποι κάθε φυλής στον λαβύρινθο αυτού του μωσαϊκού που είναι η Νότια Αφρική.
Καθώς το χώμα ξεραίνεται και η κρούστα της σκόνης σπάει κάτω από τον καυτό ήλιο αποκαλύπτονται ταυτόχρονα οι ρωγμές μιας κοινωνίας που δεν ξέχασε το Απαρτχάιντ και δεν συγχώρησε. Στη σκιά των ακακιών και των ξεραμένων θάμνων, στην κίτρινη ομίχλη του σούρουπου κρύβονται φαντάσματα ανθρώπων, άλλων ζωντανών και άλλων από χρόνια νεκρών αλλά όχι λησμονημένων. Σε μια χώρα όπου όλοι είναι νικητές αλλά και ταυτόχρονα ηττημένοι, θύτες αλλά και θύματα, διεκδικητές ενός κοινού μέλλοντος που όμως αρνούνται να μοιραστούν, η ελπίδα μοιάζει να φεύγει κυνηγημένη και η βία εξαπλώνεται αγνοώντας σύνορα, ιδιοκτησία και φυλή. Η Brynard, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Βόρειο Ακρωτήρι της Νότιας Αφρικής, αναβιώνει και μεταφέρει στις σελίδες του βιβλίου της εικόνες και ιστορίες που σημάδεψαν την εξέλιξη της χώρας και διαμόρφωσαν το παρόν και το μέλλον της.
Εργάστηκε επί χρόνια ως δημοσιογράφος καλύπτοντας τις συγκρούσεις και στο Γιοχάνεσμπουργκ κατά τη διάρκεια του απαρτχάιντ και οι προσωπικές της εμπειρίες γίνονται μέρος των βιωμάτων των ηρώων της, αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας και της προσωπικότητάς τους. Οπως έχει δηλώσει αναφερόμενη στο βιβλίο, «το φόντο, οι περιστάσεις, το πολιτικό υπόβαθρο, η ιστορία, τα κοινωνικά και ρατσιστικά θέματα είναι όλα μέρος της ταυτότητας ενός συνηθισμένου Νοτιοαφρικανού». Πλάθει τους ήρωές της με αίμα, δάκρυα, θυμό, απόγνωση, αλλά και όνειρα, δύναμη, πείσμα, όλα όσα τρέχουν στις φλέβες των συμπατριωτών της.
Τη «Ματωμένη έρημο», που απέσπασε σημαντικές διακρίσεις, ακολούθησαν δύο ακόμη βιβλία με πρωταγωνιστή τον Αλμπέρτους Μπίσλααρ, τα οποία γνώρισαν ενθουσιώδη υποδοχή. Τα έργα της εκδίδονται στα αφρικάανς, αγγλικά, γερμανικά, γαλλικά και ολλανδικά με μεγάλη επιτυχία, δίνοντάς της τη δυνατότητα να ασχολείται πλέον αποκλειστικά με τη συγγραφή.