BERNARD WILLIAMS
Η κληρονομιά της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας
μτφρ. Σάββας
Κονταράτος
εκδ. ΜΙΕΤ, 2020
σελ. 136
Απόσπασμα από το κεφάλαιο «Η γέννηση της μεταφυσικής»:
Η ελληνική φιλοσοφία ξεκίνησε στις άκρες του ελληνικού κόσμου: στα δυτικά παράλια της Μικράς Ασίας και στα απέναντι νησιά –την Ιωνία– και, στη δυτική εσχατιά, στις ελληνικές αποικίες της Κάτω Ιταλίας και της Σικελίας. Οι αποικίες αυτές άλλωστε δεν βρίσκονταν εκτός της ιωνικής σφαίρας επιρροής. Πολλές δέχθηκαν νέους αποίκους από την Ιωνία μετά την κατάκτησή της από τους Πέρσες τον 6ο αιώνα και, ιδιαίτερα, η πόλη της Ελέας στην Κάτω Ιταλία, περίφημη για τη φιλοσοφία του Παρμενίδη και του μαθητή του Ζήνωνα. (…) Το γιατί η συστηματική κοσμολογική σκέψη, με ενσωματωμένο ένα στοιχείο της ορθολογικής κριτικής, πρωτοεμφανίστηκε στην Ιωνία εκείνη την εποχή είναι ερώτημα που έχει συζητηθεί πολύ αλλά δεν έχει απαντηθεί οριστικά. Οι μεγάλες αυτοκρατορίες της Ανατολής είχαν αποκτήσει πολλές εμπειρικές γνώσεις για τις μετρήσεις, για τις θέσεις των ουράνιων σωμάτων και για άλλα παρόμοια θέματα, ενώ η βαβυλωνιακή παράδοση είχε φτάσει σε σημαντική εκλέπτυνση μαθηματικών υπολογισμών, αν και με μικρή, όπως φαίνεται, έφεση να ανακαλύψει μια a priori τάξη στη μαθηματική ύλη. Επιπλέον, οι διάφορες αυτές τεχνικές συνυπήρχαν με εικόνες για την καταγωγή και τη δομή του σύμπαντος που ήταν απροκάλυπτα μυθολογικές. Η γνωριμία με αυτές τις πεποιθήσεις, μεταφερμένες μέσω της περσικής αυτοκρατορίας, μπορεί να έπαιξε κάποιο ρόλο στη διαμόρφωση της ιωνικής κοσμολογίας, αλλά, και αν αυτό συνέβη, τροποποιήθηκαν ουσιωδώς σε μια περισσότερο κριτική και λιγότερο μυθολογική κατεύθυνση.