ΡΟΜΠΕΡΤ ΓΚΑΛΜΠΡΕΪΘ
Το κάλεσμα του κούκου
μετ.: Χρήστος Καψάλης
εκδ. Ψυχογιός, σελ. 592
Ο θρύλος λέει ότι η Τζ. Κ. Ρόουλινγκ συνέλαβε την ιδέα του Χάρι Πότερ κατά τη διάρκεια ενός βαρετού ταξιδιού με τρένο, τη χρονική περίοδο που η ίδια, μια χωρισμένη μητέρα, βρισκόταν στο όριο της φτώχειας. Ταξιδεύοντας αναρωτήθηκε πώς θα ήταν αν κάποιο τρένο έπαιρνε ένα παιδί μακριά από αυτόν τον βαρετό κόσμο και τον πήγαινε σε κάποιον άλλον, μαγικό. Το έπος του Χάρι Πότερ ολοκληρώθηκε σε επτά βιβλία, που έγιναν ένα ασύλληπτο εκδοτικό φαινόμενο. Ο Χάρι έγινε τρέλα, έγινε μανία, γαλούχησε γενιές, έκανε παιδιά και εφήβους, το πιο δύσκολο αναγνωστικό κοινό, να αγαπήσουν το διάβασμα. Περιμένοντας τον επίλογο, σε μια από τις εμφανίσεις της συγγραφέως, είχε μαζευτεί κόσμος και διαδήλωνε. Τα πλακάτ έγραφαν: «Σε παρακαλούμε, μη σκοτώσεις τον Χάρι». Το έπος τελείωσε το 2007, ο Χάρι τη γλίτωσε (κάτι διαφορετικό ίσως είχε ολέθριες συνέπειες, κλάματα και οδυρμούς), η φλόγα δεν λέει να σβήσει, και η Ρόουλινγκ συνεχίζει να γράφει, απευθυνόμενη πλέον σε ενήλικο κοινό.
Και μετά την πρώτη της απόπειρα με τίτλο «Ενας ξαφνικός θάνατος», όπου η Ρόουλινγκ σε μια φαινομενικά ήρεμη, μικρή αγγλική πόλη κρύβει εντάσεις που βγαίνουν στην επιφάνεια όταν ένα σημαίνον πρόσωπο βρίσκει τον θάνατο, βιβλίο το οποίο χαιρετήθηκε με ενδιαφέρον, επινοεί ένα ψευδώνυμο και στρέφεται προς την αστυνομική λογοτεχνία. Η Ρόουλινγκ, όπως είχε κάνει νωρίτερα και ο Στίβεν Κινγκ, για να δει αν η δημοτικότητα που γνωρίζουν τα βιβλία της οφείλεται στη φήμη της ή στο ίδιο το βιβλίο (φημολογείται ότι αργότερα την «έδωσαν» οι εκδότες, καθώς οι πωλήσεις δεν ήταν αναμενόμενες και απογειώθηκαν μετά τα αποκαλυπτήρια), μετονομάζεται σε Ρόμπερτ Γκάλμπρεϊθ, γράφει «Το κάλεσμα του κούκου» και δημιουργεί έναν ντετέκτιβ, πιστό στα νουάρ πρότυπα. Ο Κόρμοραν Στράικ είναι ένας βετεράνος του πολέμου, με σωματικά και ψυχολογικά τραύματα. Η ζωή του είναι ένα χάος, οικονομικά προβλήματα και ένας καταραμένος έρωτας τον βασανίζουν. Διατηρεί στο Λονδίνο ένα γραφείο ερευνών, που συντηρείται κυρίως από τις εμμονές κατά φαντασίαν απατημένων.
Η φωνή της συνείδησης
Σαν από μηχανής θεός μπαίνει στη ζωή του η συμπαθέστατη Ρόμπιν, μια πανέξυπνη νεαρή κοπέλα που προτίθεται να αναπληρώσει προσωρινά τη θέση της γραμματέως. Η Ρόμπιν γίνεται το δεκανίκι του. Ο Κόρμοραν Στράικ είναι μοναχικός τύπος, ένας σύγχρονος Φίλιπ Μάρλοου, αλλά και ένας άλλος Χάρι Χόλε (λογοτεχνικός αστυνομικός του Τζο Νέσμπο) με δυνατές εκρήξεις αυτοκαταστροφής. Διακριτικά η Ρόμπιν γίνεται η ψύχραιμη προέκτασή του, η φωνή της συνείδησης. Η σχέση τους, το δίπολο παρόρμησης και λογικής, διέπει όλο το βιβλίο. Ενα δίπολο που θα φέρει στον νου εκείνο του Μίκαελ Μπλόμκβιστ με τη Λίσμπετ Σαλάντερ (λογοτεχνικοί ήρωες του Στιγκ Λάρσον από την τριλογία «Millennium»), με τίποτα τόσο έντονο όμως.
Οι δυο τους θα κληθούν να αναλάβουν την εξιχνίαση μιας υπόθεσης που φαντάζει ότι έχει από καιρό ξεκαθαρίσει: την αυτοκτονία ενός σούπερ μόντελ που ο αδελφός της ισχυρίζεται ότι πρόκειται για στυγερή δολοφονία. Η Ρόουλινγκ μας ταξιδεύει στον κόσμο της showbiz· έναν κόσμο που εκ πρώτης όψεως μοιάζει λαμπερός και παραμυθένιος, όσο όμως διεισδύεις σε αυτόν, ανακαλύπτεις τις ίντριγκες, τα σκάνδαλα, τους ανήθικους χαρακτήρες, τις σκληρές νευρώσεις. Η Ρόουλινγκ, με δυνατή περιγραφική πένα, αποδομεί και απομυθοποιεί τον κόσμο της ομορφιάς. Και όπως κατάφερε να ζωντανέψει έναν φανταστικό κόσμο μαγείας, έτσι και τώρα καταφέρνει και προσφέρει ζωντανές και τραγικές εικόνες που διαδραματίζονται πίσω από τις κάμερες και τα φώτα. Εκεί όπου τα χαμόγελα δεν είναι προσποιητά, αλλά χαιρέκακα. Εκεί όπου η λάμψη δημιουργεί σκοτεινές σκιές. Εκεί όπου οι αστέρες δεν είναι ζηλευτοί, αλλά παγιδευμένοι.
Εξυπνη πλοκή, ζωντανοί χαρακτήρες, ζωηροί διάλογοι, ανατροπές, η Ρόουλινγκ έχει χτίσει ένα αστυνομικό μυθιστόρημα που κινείται πολύ προσεκτικά στα μοτίβα του είδους. Ισως όμως παραπάνω προσεκτικά από όσο θα έπρεπε. «Το κάλεσμα του κούκου», αν και είναι ξεκάθαρο πως πρόκειται για ένα άρτια καλοδουλεμένο βιβλίο από μια ταλαντούχο επαγγελματία που ξέρει να παρουσιάζει τα γεγονότα, τους χαρακτήρες και το περιβάλλον, δεν εκπλήσσει, δεν ανατριχιάζει, δεν προσθέτει κάτι καινούργιο. Ισως πάλι να λείπει αυτή η μαγεία στην οποία μας είχε κακομάθει. Οπως και να ’χει, η Ρόουλινγκ επιμένει στον Κόρμοραν Στράικ και προ εβδομάδων κυκλοφόρησε στη Βρετανία η νέα του περιπέτεια.