ΑΠΩΛΕΙΑ. «Ο Ε. Λ. Ντόκτοροου ήταν ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς της Αμερικής», έγραψε στο τουίτερ ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα. «Τα βιβλία του μου δίδαξαν πολλά. Θα λείψει σε όλους μας». Αυτό το συμβολικό μήνυμα μεταφέρει ταυτόχρονα και την ανάγκη να στοιχηθεί κανείς πίσω από το έργο του Ε. Λ. Ντόκτοροου, να σταθεί δίπλα, να νιώσει συνοδοιπόρος σε μια λογοτεχνία βαθύτατα ουμανιστική, με διάθεση απόλυτης κατανόησης της λειτουργίας του ανθρώπινου είδους.
Ο Ε. Λ. Ντόκτοροου, που πέθανε στα 84 χρόνια του από καρκίνο του πνεύμονα, είναι ο συγγραφέας μυθιστορημάτων που διαβάστηκαν και αγαπήθηκαν πολύ, όπως το «Βιβλίο του Ντάνιελ» (1971), το «Ragtime» (1975), η «Παγκόσμια Εκθεση» (1985), το «Μπίλι Μπάθγκεϊτ» (1989) ή η «Στρατιά» (2005). Ορισμένα μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο και κέρδισαν νέα ζωή και ευρύτερο κοινό. Ολα όμως αγγίζουν βαθιές χορδές της ανθρώπινης συνθήκης, ενώ προσεγγίζουν πτυχές της αμερικανικής ζωής του 20ού αιώνα με έναν τρόπο ειλικρινή και αισθαντικό.
Ο Ντόκτοροου είχε πει πως «στον 20ό αιώνα μία από τις πιο προσωπικές σχέσεις που αναπτύχθηκαν είναι αυτή ανάμεσα στον πολίτη και το κράτος. Εχει γίνει κομμάτι της ζωής μας το γεγονός ότι οι κυβερνήσεις έχουν αποκτήσει τέτοια επιβαρυντική οικειότητα με τους ανθρώπους». Γεννήθηκε στο Μπρονξ το 1931 από γονείς Ρωσοεβραϊκής καταγωγής. Από νωρίς έδειξε κλίση στο γράψιμο. Εκανε καλές σπουδές (Columbia), και στη δεκαετία του ’50 υπηρέτησε στον αμερικανικό στρατό στη Γερμανία. «Από τα πρώτα πανεπιστημιακά χρόνια», είχε πει, «με ενδιέφεραν τα μεγάλα φιλοσοφικά ερωτήματα που δεν επιδέχονται κοινώς αποδεκτών απαντήσεων».
Προτού ασχοληθεί με τη συγγραφή βιβλίων, ο Ε. Λ. Ντόκτοροου δούλευε ως επιμελητής εκδόσεων, και στη διάρκεια της δεκαετίας του ’60 είχε συνεργαστεί με διάσημους συγγραφείς, όπως με τους Ιαν Φλέμινγκ, Αϋν Ραντ και Νόρμαν Μέιλερ. Από το 1971, όμως, και την κυκλοφορία του μυθιστορήματός του «Το βιβλίο του Ντάνιελ» (με φόντο τον Ψυχρό Πόλεμο), κέρδισε όχι μόνο την προσοχή αλλά και την πλατιά εκτίμηση.
Απέσπασε πολλά βραβεία, και ένα από τα τελευταία ήταν το βραβείο της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου (2014), που τoν βοήθησε, όπως αυτοσαρκάστηκε, να κατευνάσει την αυτοαμφισβήτησή του.
«Ημουν ένα παιδί που διάβαζε τα πάντα», έλεγε. «Κάποια στιγμή ζητούσα όχι μόνο να μάθω την πλοκή μιας ιστορίας, αλλά τον τρόπο με τον οποίο φτιαχνόταν. Αναρωτιόμουν πώς θα μπορούσα να ζω από λέξεις πάνω σ’ ένα χαρτί. Ετσι έγινα συγγραφέας».
Στα ελληνικά έχουν κυκλοφορήσει τα εξής βιβλία του Ντόκτοροου: «Χόμερ και Λάνγκλεϋ» (εκδ. Πατάκη, 2013), «Η στρατιά» (εκδ. Πόλις, 2010), «Το βιβλίο του Ντάνιελ» (εκδ. Πόλις, 2006), «Παγκόσμια έκθεση» (εκδ. Νεφέλη, 1997), «Ράγκταϊμ» (εκδ. Επιλογή / Θύραθεν, 1993).