Πριν από μερικές ημέρες κυκλοφόρησε στις ελληνικές αίθουσες η νέα ταινία του 86χρονου Κεν Λόουτς με τίτλο «The Old Oak». Δεν έχουν περάσει παρά μόνο μερικές εβδομάδες από όταν ο «Ναπολέων» του επίσης 86χρονου Ρίντλεϊ Σκοτ δίχασε τη σινεφίλ κοινότητα, ενώ στις φετινές «Νύχτες Πρεμιέρας» είχαμε την τύχη να απολαύσουμε την τελευταία ταινία του 82χρονου Χαγιάο Μιγιαζάκι, η οποία κατά δήλωση του ίδιου του σκηνοθέτη αναμένεται να είναι και η τελευταία της καριέρας του.
Αυτά τα τρία βαριά ονόματα του παγκόσμιου σινεμά αποτελούν μόνο μερικά ενδεικτικά παραδείγματα δημιουργών που διατηρούν τη δημιουργική «φλόγα» τους παρότι έχουν συμπληρώσει ήδη οχτώ δεκαετίες ζωής. Τι είναι αυτό, όμως, που κρατά στις επάλξεις μιας εκ των των πιο απαιτητικών τεχνών τον Λόουτς, τον Σκοτ, τον Μιγιαζάκι και άλλους συναδέλφους τους; Ποιοι επιλέγουν να αποσυρθούν νωρίτερα; Ποιες είναι οι πιο ξεχωριστές ιστορίες δημιουργών που παραμένουν στην καρέκλα του σκηνοθέτη κόντρα στην προοπτική της συνταξιοδότησης;
Το «δόγμα» του Ταραντίνο και οι «αντιρομαντικοί» Γούντι Αλεν και Κλιντ Ιστγουντ
Δημοσίευμα του Guardian, με αφορμή τη νέα ταινία του Χαγιάο Μιγιαζάκι «The Boy and the Heron», παρουσιάζει διαφορετικές περιπτώσεις και προσεγγίσεις πάνω στο θέμα. Αναφέρεται για παράδειγμα, στη δήλωση με την οποία ο Κεν Λόουτς παραδέχεται ότι πλέον η διαδικασία να φιλμάρει μοιάζει εξαιρετικά δύσκολη τόσο πνευματικά όσο και σωματικά. Παράλληλα, κάνει ειδική μνεία στον Πορτογάλο σκηνοθέτη Μανοέλ ντε Ολιβέιρα, ο οποίος πέθανε σε ηλικία 106 ετών, ενώ δούλευε πάνω σε ένα ακόμη κινηματογραφικό πρότζεκτ.
Σε εντελώς διαφορετικό μήκος κύματος εμφανίζεται ο Κουεντίν Ταραντίνο, ο οποίος εδώ και πολλά χρόνια έχει ξεκαθαρίσει πως πρόθεσή του είναι να γυρίσει συνολικά 10 ταινίες στην καριέρα του και μετά να αποσυρθεί. Σημειώνεται πως ήδη είμαστε εν αναμονή της δέκατης, η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες θα πραγματεύεται την ιστορία ενός κριτικού κινηματογράφου. Για τον κυνικό Κουεντίν τα πράγματα έχουν ως εξής: «Ακόμη κι αν μπορείς, δεν σημαίνει ότι πρέπει».
Για τον Γούντι Αλεν από την άλλη, που πριν λίγες ημέρες έκλεισε τα 88 του έχοντας πιο πριν παρουσιάσει τη νέα του ταινία, «Γυρίσματα της Τύχης», το σινεμά μάλλον λειτουργεί περισσότερο σαν ψυχανάλυση. «Δεν με ενδιαφέρει το πώς θα με θυμούνται. Δεν έχει καμία σημασία», δήλωνε το 2015 ο διοπτροφόρος Νεοϋορκέζος. Εξίσου «αντιρομαντική» είναι και η προσέγγιση του Κλιντ Ιστγουντ, ο οποίος απαντά ότι συνεχίζει να δημιουργεί ταινίες παρότι έχει περάσει τα 90, απλώς και μόνο επειδή του αρέσει, όπως λέει.
Τα διαφορετικά κίνητρα του Σκορσέζε και του Σκοτ
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η περίπτωση ενός ακόμη κινηματογραφικού θρύλου, του Μάρτιν Σκορσέζε. Οπως σημειώνει ο Guardian, ο 81χρονος δημιουργός το 2019 παρέδιδε τον «Ιρλανδό», μια ταινία-απωθημένο για τον ίδιο, που έμοιαζε με ένα κινηματογραφικό, πένθιμο ρέκβιεμ λίγο πριν το τέλος της ζωής. Παρόλα αυτά, η φετινή επιστροφή του Σκορσέζε με τους «Δολοφόνους του Ανθισμένου Φεγγαριού» απέδειξε ότι ο Μάρτιν σφύζει από φρέσκες ιδέες, αλλά και διάθεση να υπερβεί και να ανανεώσει τους αφηγηματικούς κώδικες και τη θεματολογία του.
Το βλέμμα στην ιστορία φαίνεται πως αποτελεί μια από τις κεντρικές παραμέτρους-κίνητρα που κρατά τον Ρίντλεϊ Σκοτ ενεργό στην κινηματογραφική βιομηχανία. Μπορεί ο φετινός «Ναπολέων», παρά το hype, το θέμα και το all-star καστ, να χαρακτηρίστηκε άνισος και να μην ενθουσίασε την πλειονότητα κριτικών (αλλά και θεατών) αλλά δεν δείχνει να ανακόπτει τη φόρα του Σκοτ. Αλλωστε το σίκουελ του «Μονομάχου» είναι ήδη στα σκαριά, ενώ μέσα στην τελευταία διετία έχει υπογράψει επίσης το οπερατικών διαστάσεων «House of Gucci» το οποίο επίσης απέσπασε χλιαρές κριτικές και το άδικα παραγκωνισμένο «The Last Duel». Η συγκεκριμένη ταινία, μάλιστα, κατόρθωσε να μιλήσει με σύγχρονους όρους για την πατριαρχία, το #MeToo και τις διαφορετικές εκδοχές εμφάνισης της αλήθειας, μέσω μιας ιστορίας που τοποθετείται στον Μεσαίωνα.
Επιστρέφοντας στον Μιγιαζάκι, το ολόφρεσκο «The Boy and the Heron», το οποίο αυτή τη στιγμή κάνει θραύση στο αμερικανικό box office, φέρεται πως αποτελεί την τελευταία ταινία του οραματιστή δημιουργού. Πρόκειται για μια εικαστική πανδαισία χρωμάτων, αναμνήσεων, θρύλων και ιστοριών. Ενα ταξίδι στον χρόνο που λειτουργεί ως μήνυμα αγάπης προς τις επόμενες γενιές θεατών που θα τύχει να την παρακολουθήσουν. Το ιδανικό φινάλε μιας σπουδαίας φιλμογραφίας θα έλεγε κανείς. Από την άλλη, ο Μιγιαζάκι έχει ανακοινώσει άλλες τέσσερις φορές ότι συνταξιοδοτείται. Ισως, λοιπόν, να μας χρωστάει ακόμη ένα ταξίδι στο μαγικό του σύμπαν.
Με πληροφορίες από Guardian