Ειλικρινές και πιστό στις τοπικές νόρμες, μέσα από ιστορίες με κοινωνικοπολιτικό υπόβαθρο. Αυτά είναι δύο από τα πιο βασικά χαρακτηριστικά του σινεμά της Χιλής που από τον καταστροφικό σεισμό του 1960 στη Βαλδίβια και ύστερα, αναπτύχθηκε σημαντικά, δημιουργώντας μια κουλτούρα γνωστή ως «Νέος Κινηματογράφος της Χιλής».
Την τελευταία δεκαετία, τα σενάρια που επεξεργάζονται οι δημιουργοί φαντάζουν οικεία όχι μόνο στο εγχώριο αλλά και στο παγκόσμιο κοινό. Μάλιστα, αρκετά από αυτά συνδυάζουν στοιχεία από διαφορετικά είδη όπως το πολιτικό θρίλερ και ο ανεξάρτητος κινηματογράφος, έχοντας ταυτόχρονα και μια πιο σύγχρονη ματιά. Αυτό το ιδιαίτερο και συναρπαστικό σινεμά «συνομιλεί» τώρα με ελληνικές ταινίες, μέσα από ένα κοινό πρόγραμμα. Το «A tale of two cities», μια συνεργατική δράση του Φεστιβάλ Ανεξάρτητου Κινηματογράφου της Αθήνας – ΚΙΝΟ Athens και του Centro De Cine Y Creación (CCC) από το Σαντιάγκο, παρουσιάζει προβολές φιλμ από την Ελλάδα στη Χιλή και από τη Χιλή στην Ελλάδα.
Η εναρκτήρια δράση στην πόλη της Χιλής έγινε χθες με την παρουσίαση της ελληνικής ταινίας «Attenberg» σε σκηνοθεσία Αθηνάς Τσαγγάρη, ενώ στο Booze Cooperative της Αθήνας προβλήθηκε το «Πέμπτη ως Κυριακή» (De jueves a domingo – 2012), μια χιλιανή και ολλανδική συμπαραγωγή σε σκηνοθεσία Ντομίνγκα Σοτομαγιόρ Καστίγιο καθώς και η ταινία «Πολύ Αργά για να Πεθάνουν Νέοι» (Tarde Para Morir Joven – 2018). Το πρώτο ισπανόφωνο φιλμ ανήκει στο είδος του road movie. Διαδραματίζεται εξ ολοκλήρου μέσα και γύρω από το αυτοκίνητο μιας μεσοαστικής οικογένειας που βρίσκεται σε ένα τετραήμερο ταξίδι στα βόρεια της Χιλής. Το δεύτερο, καταγράφει τον τρόπο ζωής των κατοίκων μιας απομακρυσμένης κοινότητας αμέσως μετά το τέλος της στρατιωτικής δικτατορίας του Πινοσέτ.
Κινηματογράφος και πόλη
Η τρέχουσα αυτή πρωτοβουλία είναι ongoing και θα πραγματοποιείται μία Τετάρτη κάθε μήνα. «Η απόφαση της διοργάνωσης του αφιερώματος προέκυψε από την πολυετή γνωριμία μου με τη Χιλιανή σκηνοθέτιδα Ντομίνγκα Σοτομαγιόρ. Γνώριζα τη δουλειά της και της πρότεινα να επιμεληθεί ένα πρόγραμμα για την Αθήνα και εκείνη αντιπρότεινε να γίνει ένα ανταλλακτικό πρόγραμμα μεταξύ Αθήνας και Σαντιάγκο», λέει στην «Κ» η διευθύντρια του KINO ATHENS Νίνα Βελιγράδη. Η ίδια αναφέρει ότι ανέκαθεν επιθυμούσε να διερευνήσει πόλεις μέσω του κινηματογράφου. «Η πόλη και ο κινηματογράφος είναι καταφύγια αγωνίας με αμφίδρομη λειτουργία».
Τη ρωτάω τον λόγο που επέλεξε τη Χιλή ως χώρα ανταλλαγής κινηματογραφικών προβολών με τη χώρα μας. «Ελάχιστοι εθνικοί κινηματογράφοι είναι τόσο μόνιμα στοιχισμένοι από την ιστορία τους, κυρίως την πολιτική ιστορία τους, τα ιστορικά γεγονότα που καθορίζουν την ζωή των ανθρώπων είναι το κυρίαρχο στοιχείο του Χιλιανού Σινεμά. Εχει κάτι έντονα αληθινό και συνδεδεμένο με την πραγματικότητα», απαντά.
Οσον αφορά το ελληνικό πρόγραμμα που θα φιλοξενήσει η χιλιανή πρωτεύουσα, «η πρόθεσή μου στον προγραμματισμό του είναι να έρθει αρχικά σε επαφή το κινηματογραφόφιλο κοινό της Χιλής με τον εθνικό κινηματογράφο της Ελλάδας. Ετσι, επέλεξα μερικές από τις πιο αντιπροσωπευτικές ταινίες του σύγχρονου εγχώριου σινεμά», εξηγεί. Αναφέρεται σε κινηματογραφικές δουλειές όπως αυτή της Τσαγγάρη αλλά και την ταινία «Δύσκολοι Αποχαιρετισμοί: Ο μπαμπάς μου» της Πέννυς Παναγιωτοπούλου.
Ο αντίκτυπος της δικτατορίας
Η Χιλή έχει διαγράψει τη δική της ξεχωριστή πορεία στο σινεμά. Πρωτοπόροι κινηματογραφιστές όπως οι Ραούλ Ρουίς (Manoel dans l’île des merveilles), Αλντο Φράνκια (Valparaiso my love) και Μιγκέλ Λίτιν (Jackal of Nahueltoro) έγραψαν ιστορία με τις σουρεαλιστικές, πειραματικές τους αφηγήσεις. «Η βάναυση δεκαεπτάχρονη δικτατορία ενέπνευσε ευρηματικές μορφές κινηματογραφικής αντίστασης – εναλλακτικές και ανεπίσημες εκφράσεις κινηματογράφου που περιλάμβαναν αλλά και ξεπερνούσαν κατά πολύ τους τρόπους του ειλικρινούς πολιτικού cinema verite», λέει η κ. Βελιγράδη.
Το Φεστιβάλ Ανεξάρτητου Κινηματογράφου της Αθήνας ΚΙΝΟ, του οποίου η δεύτερη έκδοση θα παρουσιαστεί από τις 1 έως τις 10 Μαρτίου 2024 στο Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, την Τεχνόπολη, το Σεράφειο και το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος, εστιάζει στην «αξιοσημείωτη επινοητικότητα των Χιλιανών κινηματογραφιστών. Είναι κάτι που με συναρπάζει. Ενα ακόμα στοιχείο των νέων Χιλιανών δημιουργών είναι η αποτύπωση μιας φοβισμένης γενιάς που δεν μίλαγε για πολιτική και βρήκε καταφύγιο στην τέχνη».