Πόσες φορές μπορεί να ακούσει κανείς το πασίγνωστο 20ό Κοντσέρτο για πιάνο του Μότσαρτ; Επειτα από δεκάδες εξαιρετικές ερμηνείες, υπάρχει περιθώριο για κάτι νέο ή διαφορετικό; Η απάντηση είναι ναι, όταν οι ερμηνευτές, ο πιανίστας και ο αρχιμουσικός έχουν φαντασία και καθαρή ματιά. Η ερμηνεία του Γάλλου πιανίστα Ζαν-Εφλάμ Μπαβουζέ με την Καμεράτα του Μάντσεστερ υπό τον Γκάμπορ Τάκας-Νάγκι, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από την Chandos, είναι πραγματικά αναζωογονητική, σαν να ακούει κανείς το έργο για πρώτη φορά, ακόμα κι αν το ξέρει απέξω. Ολο το πράγμα κρίνεται στη μουσικότητα του πιανίστα και σφραγίζεται από διανθίσματα εξαιρετικού γούστου τα οποία, βέβαια, θα ήταν αδιανόητα εάν δεν είχαν προηγηθεί πριν από τριάντα χρόνια ο Μάλκολμ Μπίλσον υπό τον Τζον Ελιοτ Γκάρντινερ. Σε όργανα εποχής τότε, με σύγχρονα όργανα σήμερα. Ανάλογα επιτυχημένη είναι η ερμηνεία των δύο στο εξίσου διάσημο 21ο Κοντσέρτο, ενώ ο Τάκας-Νάγκι διευθύνει με θυελλώδη ορμή την εισαγωγή στην όπερα «Ντον Τζοβάνι», που ολοκληρώθηκε δύο χρόνια μετά τα Κοντσέρτα, και συμπληρώνει τη διάρκεια του δίσκου.
Παρότι είναι αναπόφευκτο, ταυτόχρονα είναι και άδικο η μουσική του Πάβελ Χάας, του Χανς Κράσα, του Ερβιν Σούλχοφ και του Βίκτορ Ούλμαν να προτείνεται με βασικό επιχείρημα ότι γράφηκε από εβραϊκής καταγωγής συνθέτες που βρήκαν τον θάνατο σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Πολύ απλά, διότι τα έργα τους είναι κάτι πολύ περισσότερο: είναι καλή μουσική. Η πρόσφατη κυκλοφορία με έργα μουσικής δωματίου από το Κουαρτέτο Μπένεβιτς στην εταιρεία Supraphon το επιβεβαιώνει. Το Κουαρτέτο εγχόρδων αρ. 3 του Ούλμαν, το «Θέμα και παραλλαγές» για κουαρτέτο εγχόρδων του Κράσα, τα «Πέντε κομμάτια» για κουαρτέτο εγχόρδων του Σούλχοφ και το Κουαρτέτο αρ. 2 του Πάβελ Χάας ανήκουν στα πιο ενδιαφέροντα έργα μουσικής δωματίου του Μεσοπολέμου και φανερώνουν πόσο βαθιά εξελιγμένη ήταν η παράδοση της σοβαρής ευρωπαϊκής μουσικής στη Βοημία. Μέχρι σήμερα η Τσεχία εξακολουθεί να συνεισφέρει μουσικούς υψηλότατου επιπέδου και ανάλογα σημαντικές ηχογραφήσεις όπως η παρούσα.
Ανερχόμενο αστέρι, η Βελγίδα Ζοντί Ντεβός ξέρει πώς να χειρίζεται με εκφραστικότητα την εντυπωσιακή φωνή της. jodiedevos.com
Εκπληξη
Ετσι όπως έχει διαμορφωθεί το τοπίο στη δισκογραφία τα τελευταία χρόνια, οι πολυεθνικές παράγουν κυρίως με βάση αυτό που θα μπορεί να καταναλωθεί από ένα κατά το δυνατό ευρύ και όχι απαραίτητα μουσικά ενημερωμένο κοινό. Ετσι, σχεδόν εξέπληξε η κυκλοφορία μουσικής του Μιετσισλάφ Βάινμπεργκ από την Deutsche Grammophon, πρώτα δύο Συμφωνιών και τώρα έργων μουσικής δωματίου. Λόγω του κύρους της και χάρη σε τρεις θαυμάσιους μουσικούς, τον βιολιστή Γκίντον Κρέμερ, την πιανίστρια Γιουλιάνα Αβτέεβα και την τσελίστρια Γκιεντρέ Ντιρβαναουσκάιτε, η εταιρεία δίνει την ευκαιρία σε εξαιρετικά έργα μουσικής δωματίου να γίνουν γνωστά με τον καλύτερο τρόπο και στη μουσική του ανεξήγητα παραμελημένου πολωνικής καταγωγής σοβιετικού Βάινμπεργκ να βγει από το σκοτάδι. Ο δίσκος περιλαμβάνει τα Τρία κομμάτια για βιολί και πιάνο, τη Σονάτα για βιολί και πιάνο αρ. 6 και προ πάντων το συναρπαστικό Τρίο για πιάνο, βιολί και τσέλο σε λα ελάσσονα. Γραμμένο παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και λίγο πριν η μουσική του διωχθεί από το σταλινικό καθεστώς, το έργο ανήκει στα εκφραστικότερα και πιο εμπνευσμένα της εποχής.
Eνα από τα πιο ενδιαφέροντα κουαρτέτα εγχόρδων, το Μπένεβιτς, ξεχωρίζει για τη μουσικότητα των ερμηνειών του. KAMIL GHAIS
Η Μαρί-Νικόλ Λεμιέ
Η θερμή, γεμάτη χυμούς φωνή της Μαρί-Νικόλ Λεμιέ είναι κοινό μυστικό ανάμεσα στους φιλόμουσους. Η σχέση της με το τραγούδι είναι μαγική, καθώς η Καναδέζα κοντράλτο αντιλαμβάνεται πώς να προβάλει τους στίχους ενός ποιήματος χωρίς να διαρρήξει τη μελωδική γραμμή. Η πιο πρόσφατη δισκογραφική κυκλοφορία της με τίτλο «Θάλασσες» από την εταιρεία Erato περιλαμβάνει τις «Θαλασσινές εικόνες» του Ελγκαρ, το «Ποίημα του έρωτα και της θάλασσας» του Σοσόν και τη «Θάλασσα» του Ζονσιέρ. Υπό τη διεύθυνση του Πολ Ντάνιελ η Λεμιέ δεν έχει να φοβηθεί συγκρίσεις με διάσημες ερμηνείες του παρελθόντος, διότι απλά ανανεώνει τον διάλογο με τα έργα. Από μόνη της η απίστευτη παλέτα των ηχοχρωμάτων της φωνής εμπλουτίζει τον ενορχηστρωτικό πλούτο που προβλέπουν οι συνθέτες, ενώ η μουσικότητα της τραγουδίστριας προσφέρει αμεσότητα στη μουσική.
Οσο περνούν τα χρόνια τόσο περισσότερο ξεδιπλώνεται το ταλέντο του βαρύτονου Τάση Χριστογιαννόπουλου. Η Γαλλία του έχει δώσει σημαντικές ευκαιρίες να φανερώσει την τέχνη του στο λυρικό θέατρο αλλά και στο τραγούδι, είδος ξεχωριστό, όπου ο ερμηνευτής καλείται σε πολύ σύντομο χρόνο να πλάσει έναν ολόκληρο κόσμο. Αξιοποιώντας τον λόγο και τη μουσική, συνήθως μόνο με τη συνοδεία ενός πιάνου. Η ευγένεια του τραγουδιού του Χριστογιαννόπουλου έχει ήδη επαινεθεί πρώτ’ απ’ όλα από τον ιδιαίτερα απαιτητικό γαλλικό τύπο σε μελωδίες των Νταβίντ, Λαλό, Ντε λα Τομπέλ, Γκοντάρ, Σαιν-Σανς και Γκουνό. Από τις εξαιρετικές εκδόσεις του Palazetto Bru Zane μόλις κυκλοφόρησε μία συλλογή με τραγούδια του Ρενάλντο Αν, εμβληματικής μορφής της μπελ επόκ και εραστή του Προυστ. Με εύπλαστη εκφραστική φωνή και σύμμαχο τον πιανίστα Τζεφ Κοέν, ο Χριστογιαννόπουλος δίνει σε κάθε μουσική μικρογραφία το δικό της άρωμα.
Οι φίλοι της όπερας θα απολαύσουν σίγουρα την καταγραφή της «Σαλώμης» του Ρίχαρντ Στράους όπως την εμπνεύστηκε ο Ρομέο Καστελούτσι για το φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ το καλοκαίρι του 2018 και η οποία επαναλήφθηκε φέτος. Οι συχνά αινιγματικές, υπαινικτικές και αισθητικά εξαιρετικά δυνατές εικόνες του Ιταλού συναντούν του νοσηρό αισθησιακό κόσμο του Οσκαρ Ουάιλντ και την πληθωρική, ηδονιστική μουσική του Ρίχαρντ Στράους. Η Ασμίκ Γκριγκοριάν είναι συγκλονιστική στον κεντρικό ρόλο, καθώς διαθέτει την ιδανική φωνή, ασημένια σαν αχτίδα φεγγαριού και ταυτόχρονα ισχυρή αλλά όχι οξεία, ικανή να περάσει πάνω από την πυκνή ενορχήστρωση. Εξοχος πλάι της ο κολοσσιαίος Γκάμπορ Μπρετς στον ρόλο του Ιωάννη. Η Φιλαρμονική της Βιέννης είναι πάντοτε μια ορχήστρα ολκής, ακόμα και υπό την περιορισμένης θεατρικότητας μουσική διεύθυνση του Φραντς Βέλζερ-Μεστ. Από την Unitel.
Ο Ζακ Οφενμπαχ
Για το τέλος, ένας από τους πιο γιορτινούς δίσκους της χρονιάς, ό,τι πιο ανάλαφρο, κεφάτο και λαμπερό έχει κυκλοφορήσει τους τελευταίους μήνες: με αφορμή τη συμπλήρωση διακοσίων χρόνων από τη γέννηση του Ζακ Οφενμπαχ η Βελγίδα κολορατούρα υψίφωνος Ζοντί Ντεβός ηχογράφησε για την Alpha-classics άριες από όπερες και οπερέτες του συνθέτη. Το μυστικό αυτής της μουσικής, το στοιχείο που δεν θα της επιτρέψει να γίνει βαρετή ή κουραστική, είναι να μην αντιμετωπιστεί αδιάφορα ως διακοσμητική.
Η σταθερά καυστική και περιπαικτική διάθεση του Οφενμπαχ προσδιορίζει τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνονται οι μελωδίες, ενώ το αδιαμφισβήτητο μελωδικό χάρισμά του έκανε έναν άλλο σπουδαίο μελωδιστή, τον Ροσίνι, να του δώσει το παρωνύμιο «Μότσαρτ των Ηλυσίων Πεδίων». Και η Ντεβός δεν εκτελεί μονάχα φωνητικές ακροβασίες, αλλά το απολαμβάνει απολύτως. Εξασφαλισμένο το χαμόγελο στα χείλη!
Εξι από τους δίσκους τους οποίους σίγουρα θα απολαύσουν οι φίλοι της κλασικής μουσικής. Αποτελούν, ενόψει των Χριστουγέννων, εξαιρετικές προτάσεις για δώρο, σε αυτούς που αγαπάτε ή στον εαυτό σας.
