«Οταν ο Ντεμπισί συνέθεσε το 2ο βιβλίο με τα Πρελούδια για πιάνο το 1912, δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι 100 χρόνια αργότερα ο Νίκος Χριστοδούλου θα τα μετέγραφε για ορχήστρα». Με αυτά τα λόγια το ιταλικό Φεστιβάλ ΜΙΤΟ (από τις πρώτες συλλαβές του Μιλάνου και του Τορίνου) συστήνει στο κοινό τις εναρκτήριες συναυλίες του στις 2 και στις 3 Σεπτεμβρίου με πέντε από τα 12 Πρελούδια των Ντεμπισί/Χριστοδούλου, που τα εμπιστεύτηκε στην περίφημη Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου και στον επίσης εξαίρετο αρχιμουσικό Τζαναντρέα Νοσέντα.
Μόλις προχθές επέστρεψε από το Λονδίνο ο διευθυντής ορχήστρας και συνθέτης Νίκος Χριστοδούλου, όπου παρακολούθησε τις πρόβες της Συμφωνικής του Λονδίνου, η οποία έχει ήδη ξεκινήσει τη μεγάλη ευρωπαϊκή περιοδεία της. Στο πρόγραμμα αυτό έχουν ενταχθεί και οι δύο συναυλίες στο Τορίνο (Teatro Regio) και στο Μιλάνο (Σκάλα), όπου θα ερμηνεύσει τα πέντε Πρελούδια του Ντεμπισί από το 2ο βιβλίο, ενορχηστρωμένα από τον Νίκο Χριστοδούλου.
«Το κίνητρό μου ήταν καθαρά συνθετικό και εξερευνητικό», λέει ο Νίκος Χριστοδούλου. «Το θέμα των μεταγραφών είναι τεράστιο και πάρα πολλοί συνθέτες από τον Μπαχ μέχρι τον Λιστ και τον Στραβίνσκι και τον Σοστακόβιτς έκαναν πολλές μεταγραφές. Ο ίδιος ο Ντεμπισί δεν είχε μεταγράψει δικά του έργα, αλλά ενθάρρυνε άλλους να το κάνουν, όπως και ο ίδιος είχε μεταγράψει και Σούμαν και Σατί. Προσωπικά αισθάνομαι ότι μένω εντελώς πιστός στο κείμενο του Ντεμπισί».
Η πρόσκληση για το Φεστιβάλ ΜΙΤΟ προήλθε από τον νέο διευθυντή του, Νicola Campogrande, που είναι και ο ίδιος συνθέτης. Είχε προηγηθεί το 2014 η έκδοση της μεταγραφής των Πρελουδίων από τον μεγάλο εκδοτικό οίκο Boosey & Hawkes του Λονδίνου, που ειδικεύεται στον 20ό αιώνα. Η έκδοση με την εγκυρότητα ενός τέτοιου εκδοτικού οίκου άνοιγε τυπικά και ουσιαστικά τον δρόμο.
Ηδη από το 1986, και ενόσω σπούδαζε, ο Νίκος Χριστοδούλου είχε μεταγράψει τρία Πρελούδια του Ντεμπισί (ένα εκ των οποίων θα παιχθεί τώρα). «Στα τέλη της δεκαετίας του ’90 είχα βάλει τα τρία Πρελούδια σε προγράμματα και στο εξωτερικό, αλλά τότε έλεγα ότι δεν θα προχωρήσω σε μεταγραφές και άλλων πρελουδίων», λέει ο Νίκος Χριστοδούλου.
Η ιδέα της ενορχήστρωσης
«Το 2007, όμως, και μάλλον ξαφνικά, είχα την ιδέα να προχωρήσω στην ενορχήστρωση και των υπολοίπων εννέα. Αυτό ολοκληρώθηκε το 2009 και για πρώτη φορά παίχτηκαν στο Μέγαρο το 2012, στο πλαίσιο του Ετους Ντεμπισί, με την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ».
Μετά το 2012, τα ενορχηστρωμένα Πρελούδια παρουσιάστηκαν στο εξωτερικό υπό τη διεύθυνση του ίδιου του Νίκου Χριστοδούλου στο Λονδίνο, στο Barbican, με την Ορχήστρα του Αγίου Μαρτίνου των Αγρών (με την οποία ο Νίκος Χριστοδούλου έχει συνεργασία, όπως γενικά διατηρεί στενούς δεσμούς και με το Λονδίνο, όπου σπούδασε) και αργότερα στο Ερεβάν με τη Φιλαρμονική της Αρμενίας. «Ηταν μια σπουδαία εμπειρία».
Η ερμηνεία των πέντε από τα 12 Πρελούδια στα σπουδαία θέατρα του Τορίνου και του Μιλάνου (με γενικό τίτλο «Debussy Recasted») από μία σπουδαία ευρωπαϊκή ορχήστρα υπό τη διεύθυνση ενός κορυφαίου μαέστρου (ο Τζαναντρέα Νοσέντα πήρε τον τίτλο του μαέστρου της χρονιάς στα International Opera Awards) είναι μια σημαντική αναγνώριση. Θα είναι η πρώτη φορά που δεν θα διευθύνει ο ίδιος ο συνθέτης τα ενορχηστρωμένα Πρελούδια, καθώς αυτά περνούν πλέον στο διεθνές ρεπερτόριο.
«Η ενορχήστρωση δεν είναι ένα ηχοχρωματικό ένδυμα που προστίθεται», λέει. «Είναι ένας διάλογος όλων των εσωτερικών στοιχείων που απαρτίζουν τη μουσική: μελωδία, αρμονία, ρυθμός, μοτίβα, μορφές, έκφραση. Ολα διαλέγονται και όλα συνδιαλέγονται. Αυτό είναι ενορχήστρωση».