Μια μουσική ευωχία με ένα αξεπέραστο χιτ εποχής, το «Σφίξε με». Ενας συνθέτης, ο Θεόφραστος Σακελλαρίδης, που έγραψε αναρίθμητα μουσικά έργα. Δύο σύγχρονοι δημιουργοί, ο αρχιμουσικός Γιώργος Πέτρου και ο σκηνοθέτης Στάθης Λιβαθινός, που συνεργάστηκαν για πρώτη φορά, για να μας ξαναφέρουν φρεσκαρισμένη και ανανεωμένη, μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της παλιάς Αθήνας, το «Πικ Νικ», που θα παρουσιαστεί στο Μέγαρο Μουσικής από 19 έως 28 Φεβρουαρίου.
Τι είναι αυτό που μας τραβάει και πάλι στην αθηναϊκή οπερέτα, την τρίτη μεγαλύτερη «σχολή» μουσικού θεάτρου στην Ευρώπη τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, μετά το Παρίσι και τη Βιέννη, όπως με έμφαση λέει ο Γιώργος Πέτρου… Ο ίδιος, ως αρχιμουσικός της Καμεράτας-Ορχήστρας Φίλων της Μουσικής, επιδίδεται τα τελευταία χρόνια σχολαστικά στην αναδίφηση της αστικής, μουσικής παράδοσης με αίσθημα ευθύνης γι’ αυτό που υπήρξε και με ενθουσιασμό γι’ αυτό που μπορεί να γεννηθεί. «Εχουμε υποχρέωση ως Ελληνες να γνωρίσουμε τα ακατέργαστα διαμάντια που έχουμε», αναφέρει.
Και το «Πικ Νικ», που έκανε πρεμιέρα το 1915 και έδωσε 1.200 παραστάσεις, υπήρξε ένας ύμνος στη χαρά, ένα –εν αγνοία των Αθηναίων τότε– κύκνειο άσμα της ανέμελης κοινωνίας που ζούσε ακόμη στον συνεκτικό ρυθμό της Μεγάλης Ιδέας, ένα μουσικό έργο που ο Γιώργος Πέτρου βρίσκει «σπουδαίο» και ο Στάθης Λιβαθινός «σαφώς ανώτερο του λιμπρέτου». Αυτή η σύζευξη δύο ιδιοσυγκρασιών, από τη μουσική και το θέατρο, φέρνει στη σκηνή, ως συμπαραγωγή του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και της Καμεράτας-Ορχήστρας των Φίλων της Μουσικής (της οποίας αρχιμουσικός είναι ο Γιώργος Πέτρου) αυτήν την «ξεχασμένη» οπερέτα. Είναι ένα δέλεαρ.
Η πρώτη φορά
Για τον Στάθη Λιβαθινό, ο οποίος, όπως εκμυστηρεύεται, «όλη του τη ζωή ήθελε να γίνει μουσικός» καθώς μεγάλωσε με κλασικά και τζαζ ακούσματα, είναι η πρώτη φορά που βουτάει στο λυρικό θέατρο, με πρώτο σκαλοπάτι αυτή τη φορά την οπερέτα. Δουλεύοντας το «αφελές», αντικειμενικά, κείμενο του «Πικ Νικ», μαζί με τη συνεργάτιδά του Ελσα Ανδριανού, επιχείρησε να το φέρει «μπροστά με λεπτά δάχτυλα, χωρίς να το ελαφρύνω, χωρίς να το βαρύνω». Σαν «μια σαμπάνια τον καιρό της πανούκλας», όπως λέει, κάνοντας την αντίστιξη στο τώρα, αντίστιξη στην οποία αναφέρεται και ο Γιώργος Πέτρου (που αποκαλεί την ελαφράδα του «Πικ Νικ» αντίδοτο στην κατήφεια), η αθηναϊκή αυτή οπερέτα ενώνει επί σκηνής λυρικούς τραγουδιστές και ηθοποιούς του θεάτρου. «Είναι ένα υπέροχο και ασυνήθιστο πάντρεμα», επισημαίνει ο Στάθης Λιβαθινός. «Θα δείτε τον Δημήτρη Ημελλο στον ρόλο-έκπληξη ενός Αμερικανού αρχαιολόγου στην Αθήνα της εποχής», προσθέτει ο Γιώργος Πέτρου.
Και αυτή η σύζευξη μας προετοιμάζει για αντάμωμα με τις φάρσες της οπερέτας μέσα από δυνατές ερμηνείες. Είναι εντυπωσιακή η ανταπόκριση του κοινού στα σύγχρονα ανεβάσματα της οπερέτας που πληθαίνουν και που, εν πολλοίς, οφείλονται στην ερευνητική διάθεση του Γιώργου Πέτρου, στην εξαιρετική δουλειά του Γιάννη Τσελίκα στην επιμέλεια και αποκατάσταση των μουσικών κειμένων, αλλά και στο άνοιγμα σε προσωπικότητες της θεατρικής ζωής, όπως τώρα στον Στάθη Λιβαθινό. Αυτό το μείγμα προχωράει το είδος.
Γιατί, πέρα από ανάγκη για επανασύνδεση με κάτι «ελαφρύ» και «στέρεο», η αναβίωση της οπερέτας δείχνει και μια επιθυμία. Να ξαναδούμε το υλικό μας από την αρχή και να αγαπήσουμε αυτό που είμαστε. Το «Πικ Νικ» του Θεόφραστου Σακελλαρίδη έρχεται να αθροιστεί σε μια σειρά αναβιώσεων της ελληνικής οπερέτας. Ο «Βαφτιστικός» με τον αρχιμουσικό Γιώργο Πέτρου και με σκηνοθέτη τον Βασίλη Παπαβασιλείου έκανε πέρυσι δύο κύκλους παραστάσεων. Στη Λυρική, η «Κρητικοπούλα» του Σαμάρα και η «Χαλιμά» του Σακελλαρίδη, σε σκηνοθεσία Πέτρου Ζούλια και τα δύο, με τον Γιώργο Πέτρου, αρχιμουσικό στη «Χαλιμά» και τον Ηλία Βουδούρη στην «Κρητικοπούλα», αγαπήθηκαν και ξάφνιασαν με τη δροσιά της παλιοκαιρινής γοητείας τους.
Με όλα τα χαρακτηριστικά της φάρσας
Eργο με χιούμορ, το «Πικ Νικ» έχει όλα τα χαρακτηριστικά της φάρσας. Μπορεί να το δει κανείς και ως θραύσμα της αθηναϊκής μπελ επόκ, αν και η «νοσταλγία», όπως λέει ο Στάθης Λιβαθινός είναι «κάτι σπουδαίο όσο και επικίνδυνο, γιατί πρέπει να χρειαζόμαστε ένα αύριο». Αυτό το «αύριο» εξυπηρετείται, εν προκειμένω, από τη νέα κατανόηση αυτών των μουσικών κειμένων, που ο Γιώργος Πέτρου βρίσκει εξαιρετικής ποιότητας. Ιδίως στο «Πικ Νικ», μας λέει ότι «ακροβατεί μεταξύ όπερας και οπερέτας» με κομμάτια που θυμίζουν Γκουνό ή Βέρντι, με τον Θεόφραστο Σακελλαρίδη να κάνει υπανικτικά «quotations» από τον «Φάουστ», την «Τραβιάτα» ή το Κοντσέρτο για βιολί του Μπετόβεν. «Είναι το πιο φιλόδοξο έργο του», λέει ο Γιώργος Πέτρου.
Και αυτό το νέο «Πικ Νικ» του 2014, 99 χρόνια μετά την πρεμιέρα του στο θέατρο «Πανελλήνιον» στο κέντρο της Αθήνας, μας φέρνει σπουδαίες φωνές και σπουδαίους ηθοποιούς. Τη σοπράνο Μυρσίνη Μαργαρίτη, τη μέτζο Ειρήνη Καράγιαννη, ωραίες και στέρεες παρουσίες, τον βαρύτονο Χάρη Ανδριανό (με το εκπληκτικό γκελ στο κοινό), τον Κωστή Ρασιδάκι (που του πάει πολύ η οπερέτα, αξέχαστος στην «Κρητικοπούλα») και ακόμη τους Δημήτρη Ναλμπάντη, Χρήστο Κεχρή, Λυδία Αγγελοπούλου, Δημήτρη Ημελλο, Αννα Κουτσαφτίκη, Στέλιο Ιωαννίδη, Δανάη Σαριδάκη, Ινές Ζήκου, Δέσποινα Σκαρλάτου, Σοφία Καψούρου, Βαγγέλη Αγγελάκη. Συμπράττει η Χορωδία του Δήμου Αθηναίων σε διδασκαλία Σταύρου Μπερή. Τρεις από τις παραστάσεις θα διευθύνει ο μαέστρος Αναστάσιος Συμεωνίδης.
Τα σκηνικά και τα κοστούμια είναι της Ελένης Μανωλοπούλου, η χορογραφία-κινησιολογία της Ερσης Πήττα, οι φωτισμοί του Αλέκου Αναστασίου και η μουσική προετοιμασία των Δημήτρη Γιάκα και Μιχάλη Παπαπέτρου.
«Πικ Νικ», οπερέτα. Μέγαρο Μουσικής (Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη), 19 – 28/2. Εισιτήρια από 11 έως 40 ευρώ (ειδικά εισιτήρια 6,50 και 8,50).