O Κέβιν Σπέισι δίνει μια εκρηκτική, σαρωτική ερμηνεία στη σκηνή του Old Vic, στον ρόλο του θρυλικού Αμερικανού δικηγόρου Κλάρενς Ντάροου (1857-1938). Δεν θα μπορούσε, βέβαια, να ενσαρκώσει με πιο ταιριαστό τρόπο έναν άνθρωπο που υπήρξε φλογερός υπερασπιστής των φτωχών και των καταπιεσμένων και για τον οποίο κάποτε ειπώθηκε, όταν είχε κατηγορηθεί για διαφθορά: «Ο Ντάροου δεν δωροδοκεί τους ενόρκους: απλώς τους τρομοκρατεί μέχρι θανάτου».
Ο Αμερικανός ηθοποιός, ο οποίος διανύει την τελευταία περίοδο της θητείας του ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Old Vic, είναι εξοικειωμένος με τον ήρωά του. Εχει ξαναερμηνεύσει τον Ντάροου σε μια τηλεοπτική ταινία του 1991 και, στη θεατρική σκηνή, σε μια παραγωγή του 2009 του έργου «Κληρονομώντας τον άνεμο» (με θέμα την περιβόητη «Δίκη των Πιθήκων»). Ωστόσο, το έργο του Ντέιβιντ Ρίντελ, γραμμένο για έναν μόνο ηθοποιό και με πρώτο ερμηνευτή τον Χένρι Φόντα το 1974, έχει διαφορετικές απαιτήσεις, καθώς ο Ντάροου, στο τέλος της καριέρας του, κάνει αναδρομή στο σύνολο της ζωής του. Επιπλέον, στη νέα «κυκλική» σκηνική διευθέτηση του Ολντ Βικ, ο Σπέισι πρέπει να παίζει με το κοινό ολόγυρά του. Και τα καταφέρνει υπέροχα.
Σαν λιοντάρι στο κλουβί
Ο Ντάροου που ενσαρκώνει έχει ένα ελαφρό καμπούριασμα και μια αστάθεια στο βήμα, σάμπως τα γόνατά του να λυγίζουν κάτω από το βάρος της ηθικής αγανάκτησης. Ωστόσο, η κυρίαρχη εντύπωση είναι μιας άγριας ενεργητικότητας, καθώς ο Σπέισι τριγυρίζει σαν λιοντάρι στο κλουβί μέσα στο σκηνικό ενός ακατάστατου δικηγορικού γραφείου και πότε-πότε ορμάει έξω από τα «σύνορά» του για να καρφώσει με το βλέμμα του μέλη του κοινού σαν να ήταν ένορκοι που επιδιώκει να πείσει ή να εντυπωσιάσει.
Εκείνο που βγαίνει ξεκάθαρα, τόσο από το κείμενο όσο και από την ερμηνεία του Σπέισι, είναι το αδάμαστο πνεύμα του Ντάροου. Γόνος ενός ζευγαριού με φιλελεύθερες ιδέες σε μια επαρχιακή πόλη του Οχάιο, έμαθε να παίρνει πάντα το μέρος των αδυνάτων και υποστήριζε σθεναρά ότι η πραγματική αιτία του εγκλήματος είναι η φτώχεια και η άγνοια. Ηταν επίσης εξαιρετικός σόουμαν: Στην υπεράσπιση των ανθρακωρύχων της Πενσυλβανίας, τον βλέπουμε πώς σοκάρει τους ενόρκους, και εμάς, αποδεικνύοντας βαθμιαία ότι ένας δήθεν επικίνδυνος ταραχοποιός απεργός είναι στην πραγματικότητα ένα ψυχικά και σωματικά εξουθενωμένο 11χρονο αγόρι που δουλεύει 14ωρες βάρδιες 365 μέρες τον χρόνο. Ακόμα κι όταν ο ίδιος βρήκε τον μπελά του, όταν κατηγορήθηκε ψευδώς ότι δωροδόκησε ενόρκους, χρησιμοποίησε την εφευρετικότητά του για να αποκρούσει τις κατηγορίες και να ξεφύγει από τη δύσκολη θέση. Αντιμετωπίζοντας στο δικαστήριο έναν βοηθό που πιάστηκε στα πράσα να δίνει χρήματα σε έναν ένορκο, του έκανε μια ερώτηση στην οποία εκείνος ήταν αδύνατο να απαντήσει θετικά: «Θα μπορούσα ποτέ εγώ να σου δώσω μια επιταγή;»
Στο πρώτο μισό του έργου παρακολουθούμε την πορεία του Ντάροου ως ριζοσπάστη νομικού με βάση του το Σικάγο. Το δεύτερο μισό γίνονται χρονολογικές παλινδρομήσεις για να παρουσιαστούν μερικές από τις πιο φημισμένες υποθέσεις για τις οποίες αγωνίστηκε στα δικαστήρια στη διάρκεια της δεκαετίας του 1920. Ανάμεσά τους, η υπεράσπιση ενός μαύρου γιατρού που βρέθηκε κατηγορούμενος όταν προσπάθησε να προστατεύσει την οικογένειά του από την Κου Κλουξ Κλαν, αλλά και η υπεράσπιση, στη διαβόητη Δίκη των Πιθήκων, ενός εκπαιδευτικού που τόλμησε να διδάξει στο σχολείο τη θεωρία της εξέλιξης των ειδών του Δαρβίνου. Επίσης, το έργο εστιάζει και στην «κόντρα στο ρεύμα» απόφασή του Ντάροου να σώσει δύο νεαρούς δολοφόνους, γόνους πλούσιων οικογενειών, από τη θανατική ποινή. Ο Σπέισι είναι ιδιαίτερα καλός σ’ αυτή την τελευταία περίπτωση, όπου απαλύνει τον συνήθως δριμύ τόνο του Ντάροου για να κάνει μια συγκινητική αγόρευση όπου το αίτημα για έλεος ζυγίζει περισσότερο από την κοινωνική εκδίκηση.
Πολύχρωμο πορτρέτο
Το έργο δεν μας λέει πολλά για την ιδιωτική ζωή του Ντάροου, πέρα από το ότι χώρισε από την πρώτη του γυναίκα και ότι, ακόμα κι όταν παντρεύτηκε την λατρεμένη του δεύτερη σύζυγο, παρέμεινε κυνηγός του ποδόγυρου. Ωστόσο, κάτω από τη δεξιοτεχνική σκηνοθεσία της Θία Σάροκ, ο Κέβιν Σπέισι γεμίζει τα κενά και μας δίνει ένα ολοκληρωμένο, πλούσια χρωματισμένο πορτρέτο του φλογερού, επίμονου, αντισυμβατικού ανθρώπου που υπερηφανευόταν ότι είχε σώσει 102 κατηγορούμενους από τη θανατική ποινή και που ήταν πάντα έτοιμος να τα βάλει με τους προνομιούχους και τους δυνατούς.
Είναι μια εξαιρετική ερμηνεία που αναδεικνύει τον τολμηρό ανθρωπισμό του Ντάροου και μας αφήνει να ελπίζουμε ότι, ακόμα κι όταν ο Κέβιν Σπέισι παραδώσει τα ηνία της καλλιτεχνικής διεύθυνσης του Old Vic στον Μάθιου Γουόρτσας την επόμενη χρονιά, δεν θα αποχαιρετήσει τη θεατρική σκηνή του Λονδίνου.