H Eλλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με τη διπλή πρόκληση εξόδου από την ύφεση και ταυτόχρονα να καλύψει το μεγάλο επενδυτικό κενό που έχει δημιουργήσει η δεκαετία της κρίσης και οι λανθασμένες πολιτικές της προηγούμενης κυβέρνησης. Στις προσπάθειες ανάκαμψης, η αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης συνιστά ευκαιρία και ταυτόχρονα μεγάλη πρόκληση, υπογράμμισε από το βήμα του συνεδρίου του «Εconomist» ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θεόδωρος Σκυλακάκης. Σύμφωνα με τον κ. Σκυλακάκη, θα μεσολαβήσει πάνω από ένας χρόνος μέχρις ότου η οικονομία επιστρέψει στα επίπεδα του 2019, προ πανδημικής κρίσης.
«Η οικονομική μας πολιτική πρέπει ταυτόχρονα να αντιμετωπίσει και τις συνέπειες του COVID 19, σε μεγάλο αριθμό κλάδων και στα δημόσια οικονομικά και τα προβλήματα που κληρονόμησε, προπαντός σε ό,τι αφορά την υπερφορολόγηση της παραγωγικής δραστηριότητας, το πολύ υψηλό μη μισθολογικό κόστος της εργασίας, την εκτεταμένη γραφειοκρατία που πνίγει την επιχειρηματικότητα και την επιμονή σοβαρού μέρους του παραγωγικού ιστού στην «μαύρη» οικονομική δραστηριότητα», τόνισε ο κ. Σκυλακάκης. «Κύριος στόχος είναι η στροφή προς μια πολύ πιο εξωστρεφή οικονομία διεθνώς ανταγωνιστική, με πολύ μεγαλύτερο «άσπρο» μέρος, που πληρώνει ταυτόχρονα και πολύ χαμηλότερους φόρους και εισφορές.
Δίνοντας έμφαση στην πάταξη του «μαύρου χρήματος», ο κ. Σκυλακάκης επισήμανε ότι «όσο το «μαύρο» στην οικονομία είναι τόσο εκτεταμένο, η κοινωνική δικαιοσύνη θα έχει πάντα αποχρώσεις του γκρίζου, αφού σημαντικό κομμάτι των κοινωνικών πόρων αντί να πηγαίνει στους πραγματικά έχοντες ανάγκη καταναλώνεται από πολίτες που αποκρύπτουν τα πραγματικά τους εισοδήματα».
Συνεχίζοντας την ομιλία του, ο κ. Σκυλακάκης ανέφερε ότι «η αλλαγή αυτή οικονομικού μοντέλου διατρέχει όλο το πρόγραμμα της κυβέρνησης, το οποίο έχει άλλωστε εγκρίνει ο ελληνικός λαός και καθίσταται ακόμα πιο επείγουσα την επομένη της πανδημίας, αφού οι ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας είναι αναγκαστικά μεγαλύτερες, αφού θα χρειαστούμε πάνω από ένα χρόνο για να επανέλθουμε στο ΑΕΠ του 2019. Είμαστε υποχρεωμένοι να προχωρήσουμε ταχύτερα απ’ ό,τι είχαμε αρχικά σχεδιάσει και να έχουμε πολύ μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα σε σχέση με οποιαδήποτε προηγούμενη ελληνική κυβέρνηση.
Η πρόκληση αυτή προκύπτει και από τις αντικειμενικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε αλλά και από την τεράστια ευκαιρία που προέκυψε από την πανδημία και αφορά το Ταμείο Ανάκαμψης».
Όπως διευκρίνισε ο αναπληρωτής ΥΠΟΙΚ, η βασική κατεύθυνση του Ταμείου Ανάκαμψης είναι μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις που επιταχύνουν την ανάκαμψη και την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου -και εκσυγχρονίζουν τις λειτουργίες του κράτους- προς πράσινη και ψηφιακή κατεύθυνση.
Το μοντέλο του Ταμείου είναι τελείως διαφορετικό από το ΕΣΠΑ και τα άλλα ευρωπαϊκά Ταμεία, σημείωσε χαρακτηριστικά. «Το ΕΣΠΑ για παράδειγμα αποτελείται από έργα και προγράμματα που υλοποιούνται στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών και εθνικών στόχων και αποπληρώνονται όταν υλοποιηθούν στη βάση της πιστοποίησης των σχετικών πληρωμών, εντός μιας δεκαετίας από την έναρξή του. Το Next Generation EU συνδυάζει μεταρρυθμίσεις με επενδύσεις και η αποπληρωμή του γίνεται στη βάση ποσοτικών στόχων (targets) και οροσήμων (milestones), η αποτελεσματική και έγκαιρη υλοποίηση των οποίων οδηγεί σε αντίστοιχες εκταμιεύσεις στη βάση ενός εγκεκριμένου προϋπολογισμού. Το ΕΣΠΑ έχει μεγάλη ευελιξία και άφθονο διαθέσιμο χρόνο. Από τον αρχικό σχεδιασμό μέχρι την τελευταία πληρωμή περνά σχεδόν μια δεκαετία. Στο Next Gen δεν υπάρχει κυριολεκτικά ούτε μια εβδομάδα, ούτε μια ημέρα, ούτε μια ώρα για χάσιμο. Το πρόγραμμα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί επί της ουσίας στο σύνολό του στον μισό χρόνο σε σχέση με το ΕΣΠΑ και οι δυνατότητες αναθεώρησής του είναι εξαιρετικά περιορισμένες. Οι ταχύτητες που πρέπει να πετύχουμε είναι συνεπώς διπλάσιες ή τριπλάσιες σε σχέση με ό,τι έχει η ελληνική διοίκηση συνηθίσει και πρέπει να τις πετύχουμε απορροφώντας ταυτόχρονα το νέο ΕΣΠΑ», εξήγησε.
«Η μεγαλύτερη όμως διαφορά του Ταμείου Ανάκαμψης δεν αφορά στις διαδικασίες του αλλά στην ίδια τη δομή του. Στο γεγονός δηλαδή ότι μαζί με τα έργα προγράμματα περιλαμβάνει επίσης και μεταρρυθμίσεις τις οποίες επιλέγουν οι ίδιες οι κυβερνήσεις αλλά πόρους για να χρηματοδοτηθεί το κόστος των μεταρρυθμίσεων αυτών. Δεν προσφέρει συνεπώς μόνο πόρους. Προσφέρει -και αυτό είναι το πιο σημαντικό- και πολύ ισχυρά κίνητρα για να αλλάξει ουσιαστικά η δομή των οικονομιών μας. Ιδίως των οικονομιών που παρουσιάζουν τα μεγαλύτερα προβλήματα. Η Ευρώπη, λαμβάνοντας ενδεχομένως υπόψη και την εμπειρία της προηγούμενης κρίσης διαμόρφωσε ένα πρόγραμμα που είναι ταυτόχρονα και πολιτικά ελκυστικό και οικονομικά αποτελεσματικό.
Για την Ελλάδα ειδικότερα, με τα πολύ μεγάλα προβλήματα χρέους και αποεπένδυσης, δεν πρόκειται για ένα απλό πρόγραμμα. Πρόκειται για μια ιστορική και ανεπανάληπτη ευκαιρία για τη χώρα και το λαό της, η οποία δεν θα επαναληφθεί στο προβλεπτό μέλλον. Αυτό χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε όλοι και να συμπεριφερθούμε αναλόγως. Η ευκαιρία είναι -επαναλαμβάνω- μοναδική και ανεπανάληπτη. Θα πετύχουμε, είμαι βέβαιος, γιατί δεν έχουμε την πολυτέλεια να αποτύχουμε».