Δύο μήνες διορία δίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Κύπρο και στη Μάλτα για να απαντήσουν σε επιστολές της με τις οποίες ενημερώνει τις δύο χώρες ότι εκκινεί εναντίον τους διαδικασία επί παραβάσει για το ζήτημα της λεγόμενης «χρυσής βίζας». Σε περίπτωση που οι απαντήσεις των δύο χωρών δεν είναι ικανοποιητικές, η Κομισιόν θα προχωρήσει στην επόμενη φάση της διαδικασίας, που είναι η αιτιολογημένη γνώμη.
Ειδικότερα, στις επιστολές της η Κομισιόν αναφέρει πως «η χορήγηση υπηκοότητας από τα δύο κράτη-μέλη –και επομένως ιθαγένειας της Ευρωπαϊκής Ενωσης– ως αντάλλαγμα για προκαθορισμένη πληρωμή ή επένδυση και χωρίς πραγματικό δεσμό που να συνδέει τον εκάστοτε ενδιαφερόμενο πολίτη τρίτης χώρας με τα κράτη-μέλη, δεν συνάδει με την αρχή της καλόπιστης συνεργασίας όπως αυτή κατοχυρώνεται στο άρθρο 4 της Συνθήκης της Ε.Ε.».
Επιπλέον, η Κομισιόν τονίζει πως η πολιτική της «χρυσής βίζας» υπονομεύει την ακεραιότητα αυτής καθαυτήν της ιθαγένειας Ευρωπαϊκής Ενωσης που προβλέπεται στο άρθρο 20 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ε.Ε.
Οπως υπογραμμίζει η Κομισιόν, η φύση της ιθαγένειας Ε.Ε. είναι τέτοια ώστε η πολιτική της «χρυσής βίζας» να έχει επιπτώσεις στο σύνολο της Ε.Ε. και σε όλα τα κράτη-μέλη της.
Η Κομισιόν διευκρινίζει, ειδικότερα, ότι όταν ένα κράτος-μέλος χορηγεί ιθαγένεια σε πολίτη τρίτης χώρας, αυτός καθίσταται αυτομάτως πολίτης της Ε.Ε. και απολαμβάνει τα συνεπακόλουθα δικαιώματα, όπως το δικαίωμα της ελεύθερης κυκλοφορίας, διαμονής και εργασίας εντός της Ε.Ε. ή το δικαίωμα ψήφου στις δημοτικές εκλογές και στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Επομένως, οι συνέπειες της πολιτικής της «χρυσής βίζας» αφορούν όχι μόνον το κράτος-μέλος που εφαρμόζει αυτή την πολιτική, αλλά την Ε.Ε. στο σύνολό της.
Γι’ αυτό και η χορήγηση ιθαγένειας, ως αντάλλαγμα για πληρωμές ή επενδύσεις, υπονομεύει την ουσία της ιθαγένειας Ε.Ε.
Το ζήτημα έχει απασχολήσει επανειλημμένως την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς ιδιαιτέρως τα τελευταία χρόνια μετά και την κρίση χρέους της Ευρωζώνης, πολλά κράτη-μέλη θέλησαν να αντλήσουν κεφάλαια και να προσελκύσουν επενδύσεις στο έδαφός τους με διάφορες εκδοχές της πολιτικής της «χρυσής βίζας» ή άλλες παρεμφερείς πολιτικές.
Το θέμα επανήλθε, όμως, στην επικαιρότητα προ ημερών, όταν το ειδησεογραφικό πρακτορείο Al Jazeera, που εδρεύει στο Κατάρ, δημοσίευσε σχετικό ρεπορτάζ. Παρουσίαζε συγκεκριμένα τον πρόεδρο της κυπριακής Βουλής, Δημήτρη Συλλούρη, και τον μέχρι πρότινος βουλευτή του ΑΚΕΛ Χριστάκη Τζιοβάνη να παρέχουν «πλήρη» στήριξη σε επενδυτή με εγκληματικό παρελθόν.
Η Επιτροπή έχει εκφράσει επανειλημμένως τις σοβαρές ανησυχίες της για τις πολιτικές χορήγησης ιθαγένειας σε επενδυτές και για τους κινδύνους που αυτές εγκυμονούν. Οπως αναφέρεται στην έκθεση της Επιτροπής του Ιανουαρίου του 2019, οι κίνδυνοι σχετίζονται με την ασφάλεια, τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, τη φοροδιαφυγή και τη διαφθορά.