Με γονικές παροχές σε χρήμα μπορούν να αποπληρώνουν οι πολίτες τις δόσεις στεγαστικών δανείων εφόσον πρόκειται για πρώτη κατοικία. Σύμφωνα με την εγκύκλιο που εξέδωσε ο διοικητής της ΑΑΔΕ Γ. Πιτσιλής, τα χρηματικά ποσά ύψους έως 150.000 ευρώ που δίνουν οι γονείς στα παιδιά τους για την απόκτηση πρώτης κατοικίας είναι αφορολόγητα. Επιπλέον, η ίδια εγκύκλιος ορίζει ότι και όσοι έχουν ήδη αγοράσει πρώτη κατοικία μέσω στεγαστικού δανείου θα μπορούν να εξοφλούν με γονική παροχή τις δόσεις.
Αντίθετα, με φόρο 10% από το πρώτο ευρώ επιβαρύνονται οι γονικές παροχές χρηματικών ποσών για ανέγερση οικοδομής σε οικόπεδο το οποίο απέκτησε το παιδί με απαλλαγή πρώτης κατοικίας καθώς και η απόκτηση ακινήτου στο εξωτερικό.
Υπενθυμίζεται ότι με τις διατάξεις που ψηφίστηκαν το καλοκαίρι, καθιερώνεται μηδενική φορολογική επιβάρυνση για δωρεά χρηματικών ποσών έως 150.000 ευρώ από γονείς σε παιδιά για αγορά πρώτης κατοικίας, ενώ για υψηλότερα ποσά προβλέπονται κλιμακωτοί συντελεστές από 1% έως 10%. Ωστόσο, όπως προκύπτει από την εγκύκλιο Πιτσιλή, υπάρχουν όροι και προϋποθέσεις και οι φορολογούμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν τα εξής:
1. Προγενέστερες γονικές παροχές: Για τις δωρεές-γονικές παροχές, στις οποίες ο φόρος υπολογίζεται με βάση τη φορολογική κλίμακα, δηλαδή εφαρμόζεται αφορολόγητο όριο έως 150.000 ευρώ, θα λαμβάνονται υπόψη και οι προγενέστερες δωρεές-γονικές παροχές του ιδίου γονέα προς το ίδιο τέκνο. Δηλαδή εάν κάποιος γονέας είχε δωρίσει στο παρελθόν 100.000 ευρώ μπορεί να δωρίσει μόνο 50.000 ακόμα. Εάν πρόκειται για την πρώτη δωρεά-γονική παροχή για αυτήν προκύπτει μηδενική φορολογική επιβάρυνση μέχρι του ύψους των 150.000 ευρώ (αφορολόγητο ποσό της κλίμακας της Α΄ κατηγορίας).
2. Γονικές παροχές που υπερβαίνουν το τίμημα: Σε φορολόγηση με βάση τη φορολογική κλίμακα υπόκειται το συνολικό χρηματικό ποσό που παρέχεται για την αγορά πρώτης κατοικίας, όχι μόνο το απαλλασσόμενο από τον φόρο μεταβίβασης ποσό, και είναι δυνατό να καλύπτει και τη δαπάνη αμοιβών δικηγόρου, συμβολαιογράφου, τέλη μεταγραφής καθώς και τον τυχόν προκύπτοντα φόρο μεταβίβασης. Εφόσον το ποσό της χρηματικής δωρεάς-γονικής παροχής υπερβαίνει το τίμημα και τα προαναφερόμενα έξοδα της αγοράς, το υπερβάλλον θα υπαχθεί σε αυτοτελή φορολόγηση με συντελεστή 10%.
3. Ανέγερση οικοπέδου: Χρηματικά ποσά που παρέχονται από τους γονείς στα τέκνα για ανέγερση οικοδομής σε οικόπεδο υπόκεινται σε αυτοτελή φορολόγηση.
4. Δόσεις δανείου: Η υπαγωγή στη φορολόγηση με βάση τη φορολογική κλίμακα που προβλέπει αφορολόγητο 150.000 ευρώ ισχύει και στην περίπτωση που τα χρηματικά ποσά αποδεδειγμένα παρέχονται για την εξόφληση δόσεων δανείου που χορηγήθηκε για τη συγκεκριμένη αγορά πρώτης κατοικίας.
5. Προσύμφωνο αγοράς ακινήτου: Η δωρεά-γονική παροχή χρηματικών ποσών για τη σύνταξη προσυμφώνου αγοράς δεν εντάσσεται στις περιπτώσεις της ρύθμισης για την υπαγωγή αυτών σε φόρο με βάση την κλίμακα, αλλά αυτές υπάγονται στην αυτοτελή φορολόγηση, αφού δεν συντρέχει κατά το χρονικό αυτό σημείο η προϋπόθεση της απαλλαγής της πρώτης κατοικίας. Το ίδιο (αυτοτελής φορολόγηση) ισχύει και στην περίπτωση δωρεάς-γονικής παροχής χρηματικών ποσών για την αγορά από τα τέκνα κατοικίας στο εξωτερικό, αφού στην περίπτωση αυτή δεν συντρέχει η προϋπόθεση απαλλαγής.
6. Ελεγχος: Για την υπαγωγή της δωρεάς-γονικής παροχής στη φορολόγηση με βάση την κλίμακα, θα πρέπει να προκύπτει ρητά ότι αυτή συνεστήθη για την αγορά συγκεκριμένου ακινήτου για το οποίο τέκνο έτυχε της απαλλαγής. Επειδή η δήλωση φόρου δωρεάς ή γονικής παροχής υποβάλλεται μέσα σε 6μηνη προθεσμία από τη σύσταση αυτής, θα πρέπει κατά κανόνα να αναγράφονται στην οικεία δήλωση τα στοιχεία της δήλωσης φόρου μεταβίβασης αγοράς ακινήτου (καθώς και του μεταβιβαστικού συμβολαίου), ώστε να είναι εφικτή η επαλήθευση της ισχύος της νομοθετικής ρύθμισης.