Με μέτρα στήριξης από τις συνέπειες του κορωνοϊού ύψους 7,5 δισ. ευρώ και δαπάνες για επενδύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης ύψους 3,9 δισ. ευρώ εξασφαλίζει ο προϋπολογισμός του 2021 θετικό πρόσημο για το ΑΕΠ της επόμενης χρονιάς, με ρυθμό 4,8%, έναντι προβλεπόμενης ύφεσης 10,5% φέτος.
Μετά το δεύτερο κύμα της πανδημίας, η κυβέρνηση άλλαξε δραστικά τα σχέδιά της τριπλασιάζοντας σχεδόν σε σχέση με το προσχέδιο των αρχών Οκτωβρίου τις παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση των συνεπειών της COVID-19, που έφτασαν έτσι τα 7,5 δισ. ευρώ, συνεισφέροντας 2,5% στο ΑΕΠ του επόμενου έτους, σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Οικονομικών. Αντίστοιχα, οι προβλεπόμενες επιχορηγήσεις 2,6 δισ. ευρώ και τα δάνεια 1,3 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης συνεισφέρουν 2,1% στο ΑΕΠ του 2021. Χωρίς αυτά, η ανάκαμψη του επόμενου έτους θα ήταν μηδαμινή.
Αντίστοιχα, οι «κεϊνσιανού» τύπου παρεμβάσεις μετρίασαν τη φετινή ύφεση. Τα μέτρα στήριξης έφτασαν τα 23,8 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 2,5 δισ. ευρώ έναντι του προσχεδίου και η συνεισφορά τους στο ΑΕΠ έφτασε τις 7 ποσοστιαίες μονάδες. Οπως χαρακτηριστικά είπε πηγή του οικονομικού επιτελείου, χωρίς αυτές η ύφεση φέτος θα ήταν 17,5%.
Συνολικά, το 2020 και το 2021, οι παρεμβάσεις αθροίζονται σε σχεδόν 31,5 δισ. ευρώ, περίπου όσο το σύνολο του Ταμείου Ανάκαμψης.
Σε κάθε περίπτωση, το ΑΕΠ βυθίστηκε στα 162,7 δισ. ευρώ το 2020, από 183,4 δισ. ευρώ πριν από ένα χρόνο, χάνοντας 20 δισ. ευρώ, μια απώλεια που πλησιάζει το ήμισυ σχεδόν των μνημονιακών. Του χρόνου, ελπίζεται να ανακάμψει στα 171,9 δισ. ευρώ.
Δημοσιονομικά, το κόστος είναι επίσης βαρύ. Ο προϋπολογισμός προβλέπεται να κλείσει με πρωτογενές έλλειμμα 3,9% του ΑΕΠ το 2021, έναντι 7,2% του ΑΕΠ φέτος και το χρέος θα σκαρφαλώσει στα 208,9% του ΑΕΠ φέτος (από 180,5% του ΑΕΠ το 2019) και θα υποχωρήσει στο 199,6% του ΑΕΠ τον επόμενο χρόνο, αν όλα πάνε σύμφωνα με τους σχεδιασμούς του υπουργείου.
Στο οικονομικό επιτελείο θεωρούν ότι ο προϋπολογισμός όχι μόνο δεν είναι αισιόδοξος, αλλά είναι μάλλον συντηρητικός, καθώς περιμένουν ότι η ανάκαμψη θα είναι πιθανότατα ισχυρότερη. Ωστόσο, παραδοχές όπως ότι τα έσοδα από τον τουρισμό θα φτάσουν το 60% των αντίστοιχων του 2019 γεννούν ερωτήματα, δεδομένου ότι φέτος υπολογίζεται από τον ίδιο τον προϋπολογισμό ότι θα εισπραχθεί μόνο το 22% των εσόδων του 2019.
Οι ελπίδες του υπουργείου εναποτίθενται στο εμβόλιο. Οσο για την ταχεία ανάκαμψη των επενδύσεων, με ρυθμό 23,2%, οι πηγές του οικονομικού επιτελείου εξηγούσαν χθες ότι αυτές δεν συναρτώνται από την εκταμίευση του Ταμείου Ανάκαμψης, αφού μπορούν να ξεκινήσουν με εθνικούς πόρους και να καλυφθούν εκ των υστέρων από τα κοινοτικά κεφάλαια.
Πάντως, ο προϋπολογισμός, ακολουθώντας τους κοινοτικούς κανόνες, περιλαμβάνει και μία «ανάλυση ευαισθησίας», ουσιαστικά ένα δυσμενές σενάριο, σύμφωνα με το οποίο προβλέπεται μείωση του ΑΕΠ κατά 1,5 ποσοστιαία μονάδα σε σύγκριση με το βασικό σενάριο του προϋπολογισμού, η οποία θα οδηγούσε σε επιδείνωση του δημοσιονομικού αποτελέσματος κατά 0,74% του ΑΕΠ. Συγκεκριμένα, το πρωτογενές έλλειμμα θα διαμορφωνόταν, σε μια τέτοια περίπτωση, στο 4,5% του ΑΕΠ, έναντι του 3,5% του ΑΕΠ του βασικού σεναρίου.
Το δυσμενές σενάριο σημαίνει μεγαλύτερης διάρκειας πανδημία και καθυστέρηση στον εμβολιασμό. Το βασικό σενάριο της κυβέρνησης ουσιαστικά εκτιμά ότι θα λήξουν τα μέτρα στήριξης ώς τον Απρίλιο και ότι το δεύτερο τρίμηνο του επόμενου έτους η οικονομία θα αρχίσει να ανακάμπτει.
Ο προϋπολογισμός του 2021 προβλέπει αυξημένους φόρους 3,5 δισ. ευρώ, από 44,3 δισ. ευρώ φέτος σε 47,8 δισ. ευρώ, χάρη στην ανάκαμψη. Αντίστοιχα, οι δαπάνες προβλέπονται μειωμένες κατά 2,1 δισ. ευρώ περίπου, από 69,3 σε 67,2 δισ. ευρώ, καθώς θα εξασθενούν τα μέτρα στήριξης. Η εικόνα της φετινής χρονιάς είναι καταστροφική. Τα φορολογικά έσοδα ήταν μειωμένα κατά 8 δισ. ευρώ έναντι της πρόβλεψης του προϋπολογισμού και οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού ήταν αυξημένες κατά 12 δισ. ευρώ.