Εν μέσω της μεγαλύτερης οικονομικής κρίσης που έχει αντιμετωπίσει μετά την πτώση της Σοβιετικής Ενωσης, η Κούβα ετοιμάζεται να προχωρήσει σε μια δραματική υποτίμηση του νομίσματός της, τη μεγαλύτερη που έχει επιχειρήσει μετά την επανάσταση του 1959. Γενεσιουργός αιτία της κρίσης δεν είναι άλλη από την πανδημία του κορωνοϊού που επέφερε ολέθριες επιπτώσεις στον τουριστικό κλάδο της χώρας, με συνεπακόλουθο μια δραματική μείωση του συναλλάγματος αλλά και των εσόδων από τις εξαγωγές ιατρικών υπηρεσιών που παλαιότερα προσέφεραν σκληρό νόμισμα στην Κούβα. Εχει προηγηθεί, άλλωστε, και το εμπάργκο που επανέφερε η κυβέρνηση Ντόναλντ Τραμπ κατά της Αβάνας και η συνισταμένη όλων αυτών των παραγόντων είναι να υφίσταται η κουβανική οικονομία τους ισχυρότερους κραδασμούς που έχει γνωρίσει μετά τις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Από 1ης Ιανουαρίου, το πέσο Κούβας που έχουν ώς τώρα διατηρήσει οι Αρχές τεχνητά σε ισοτιμία 1:1 προς το δολάριο, θα υποτιμηθεί ραγδαία και ένα δολάριο θα αγοράζει 24 πέσος. Πρόκειται για την ίδια ισοτιμία στην οποία ανταλλασσόταν ώς τώρα το δεύτερο και παράλληλο νόμισμα της χώρας, το μετατρέψιμο πέσο, το οποίο καταργείται εφεξής.
Στα σχέδια της Αβάνας αναφέρθηκε την περασμένη εβδομάδα ο πρόεδρος της χώρας Μιγκέλ Ντιάζ Κανέλ, που προειδοποίησε ότι δεν πρόκειται για θαυματουργό μέτρο ικανό να λύσει ως διά μαγείας τα οικονομικά προβλήματα της χώρας. Υποσχέθηκε, ωστόσο, ότι η κίνηση αυτή θα προλειάνει το έδαφος για μια αντιμετώπιση των δεινών της κουβανικής οικονομίας. Οπως τόνισε ο κ. Κανέλ, «θα θέσει τη χώρα μας σε καλύτερη κατάσταση ώστε να προχωρήσει στους μετασχηματισμούς που απαιτούνται για τον εκσυγχρονισμό του οικονομικού και κοινωνικού μας μοντέλου». Σημειωτέον ότι ο υπουργός Οικονομικών, Αλεχάντρο Χιλ, προεξοφλεί πως θα υπάρξουν περαιτέρω υποτιμήσεις του νομίσματος στο μέλλον.
Σχετικό ρεπορτάζ των Financial Times επισημαίνει πως η κυβέρνηση της Αβάνας ανησυχεί για το ενδεχόμενο να προκληθούν κοινωνικές ταραχές από την υποτίμηση, δεδομένου ότι τελευταία έχουν υπάρξει κινητοποιήσεις καλλιτεχνών που ζητούν μεγαλύτερες ελευθερίες. Σχεδιάζει μάλιστα να πενταπλασιάσει τους μισθούς και τις συντάξεις του δημόσιου τομέα ώστε να αναπληρώσει μερικώς τον πληθωρισμό που αναπόφευκτα θα προκαλέσει η υποτίμηση. Ωστόσο, το 40% του εργατικού δυναμικού της χώρας, που απασχολείται στον ιδιωτικό τομέα όπως και όσοι ζουν από την καλλιέργεια της γης, θα κληθούν να αντιμετωπίσουν μόνοι τους τη ραγδαία μείωση της αξίας των εισοδημάτων τους.
«Πρόκειται να έρθουν αντιμέτωποι με μια προσαρμογή της συναλλαγματικής ισοτιμίας που θα προκαλέσει τεκτονικούς κραδασμούς», τονίζει μιλώντας στους F.T. ο Πάβελ Βιντάλ, πρώην οικονομολόγος στην κεντρική τράπεζα της Κούβας και νυν καθηγητής στο Colombia’s Universidad Javeriana Cali. Ο ίδιος επισημαίνει, πάντως, πως οι κουβανικές αρχές θα προσπαθήσουν να ρυθμίσουν τον αντίκτυπο της θεμελιώδους αυτής μεταβολής με μέτρα, αλλά τονίζει πως η κουβανική οικονομία «δολαριοποιείται».
Από το 2019, όταν η κυβέρνηση Τραμπ επανέφερε το εμπάργκο κατά της Αβάνας όπως και κατά της Τεχεράνης, στην Κούβα είναι και πάλι συνήθεις οι μακροσκελείς ουρές στα καταστήματα όπως και η έλλειψη βασικών ειδών. Η κατάσταση επιδεινώθηκε, όμως, με την πανδημία καθώς η Κούβα εισάγει περίπου το 60% των ειδών διατροφής, καύσιμα καθώς και πρώτες ύλες για τις φαρμακοβιομηχανίες και τη γεωργία. Σύμφωνα με την Οικονομική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, η οικονομία της Κούβας θα συρρικνωθεί φέτος κατά 8%. Οι περισσότεροι οικονομικοί αναλυτές εκτιμούν, άλλωστε, ότι οι εμπορικές της συναλλαγές μειώθηκαν κατά τουλάχιστον 30%. Σε ό,τι αφορά τη μεταρρύθμιση του νομισματικού συστήματος, αποτελεί τμήμα των προσπαθειών της χώρας για απεξάρτηση από το σοβιετικό μοντέλο.