Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κατέληξε σε μία ξεκάθαρη παραδοχή την προηγούμενη εβδομάδα, καθώς ανακοίνωσε νέα μέτρα στήριξης, αφού ακόμη και σε τρία χρόνια από τώρα θα είναι μακριά από τον στόχο της για πληθωρισμό λίγο κάτω από το 2%.
Η ανακοίνωση της προέδρου Κριστίν Λαγκάρντ για επέκταση του προγράμματος αγοράς ομολόγων κατά 500 δισ. ευρώ λόγω της πανδημίας, η παράταση του προγράμματος για εννέα μήνες καθώς και η επιπλέον μακροχρόνια χρηματοδότηση των τραπεζών απογοήτευσαν αρκετά τους επενδυτές. Οχι μόνο θεωρήθηκαν σχετικά περιορισμένες οι τροποποιήσεις αυτές, αλλά παρουσιάστηκαν μαζί με μια εκτίμηση για τον πληθωρισμό του 2023 μόλις στο 1,4%, τη χαμηλότερη τριετή πρόβλεψη στην οποία έχει προβεί ποτέ η ΕΚΤ.
Μία τέτοια μετριοπαθής φιλοδοξία βασίζεται στο γεγονός ότι σε μια περίοδο μεγάλης συρρίκνωσης της ανάπτυξης λόγω κορωνοϊού, ένας στόχος της κεντρικής τράπεζας είναι να στηρίξει την αγοραστική δύναμη των κρατών διατηρώντας το κόστος δανεισμού σε χαμηλά επίπεδα. Αλλά μέχρι να χρειαστεί κάποια περαιτέρω κίνηση από την πλευρά της τράπεζας τους επόμενους μήνες, η κ. Λαγκάρντ κινδυνεύει να βασιστεί πιο πολύ από ποτέ στη νομισματική πολιτική για να πιάσει τον στόχο για τον πληθωρισμό.
«Οποιονδήποτε στόχο για πληθωρισμό που θέτει η κεντρική τράπεζα χρειάζεται να προσεγγίζει τον στόχο που έχει για την προβλεπόμενη περίοδο, ειδάλλως κάνει κάτι λάθος», επεσήμανε ο Ανατόλι Ανενκοβ, επικεφαλής οικονομολόγος στην Societe Generale στο Λονδίνο. «Προκαλεί έκπληξη μία τόσο χαμηλή πρόβλεψη». Εδώ και καιρό ο στόχος της ΕΚΤ για να διασφαλίσει τη σταθερότητα των τιμών είναι πληθωρισμός «χαμηλά αλλά κοντά στο 2% σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα». Από το ξέσπασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης, δηλαδή εδώ και πάνω από μία δεκαετία, η Ευρωζώνη έχει ταλαιπωρηθεί από τον αντίκτυπο που έχει ο χαμηλός πληθωρισμός. Η ΕΚΤ όμως δεν έπιασε ποτέ σταθερά τον στόχο κατά την προηγούμενη δεκαετία.
Ωστόσο, το έκτακτο πρόγραμμα για την πανδημία είναι προσωρινό αλλά το αρχικό πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης που εγκαινίασε η ΕΚΤ το 2015 όπως και τα χαμηλά επιτόκια παραμένουν στο οπλοστάσιο της Τράπεζας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να επιταχύνουν τον πληθωρισμό που παραμένει σε χαμηλά επίπεδα.
Στο μεταξύ, όμως, σε ένα χρόνο από σήμερα η ΕΚΤ θα έχει στο χαρτοφυλάκιό της σχεδόν τα μισά από τα γερμανικά και τα ιταλικά ομόλογα. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν όρια στο πόσο μπορεί να συνεχίσει έτσι χωρίς να καταστρέψει εντελώς την αγορά ομολόγων.
Aντίστοιχα περαιτέρω μείωση των επιτοκίων –το επιτόκιο καταθέσεων είναι -0,5%– θα μπορούσε να επιδεινώσει την ήδη περιορισμένη κερδοφορία του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος.