Τον «γρίφο» της αξιοποίησης των εσόδων του ΕΝΦΙΑ για τη χρηματοδότηση των φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), αντί από τον τακτικό προϋπολογισμό του κράτους επιχειρεί να λύσει με σχετική της μελέτη η διαΝΕΟσις. Μια τέτοια εξέλιξη, η οποία αποτελεί και κυβερνητική εξαγγελία, στο πλαίσιο της μελλοντικής μεταρρύθμισης της φορολογίας ακινήτων στην Ελλάδα, θα συνέβαλλε στην οικονομική απεξάρτηση των δήμων από την κεντρική διοίκηση, ώστε να ενισχυθεί η αποκέντρωση και παράλληλα, η διασφάλιση ότι τα έσοδα από τον ΕΝΦΙΑ έχουν άμεσο ανταποδοτικό όφελος για τους ιδιοκτήτες-φορολογουμένους, κάτι που σήμερα δεν συμβαίνει. Με τον τρόπο αυτό, ο εν λόγω φόρος στην κατοχή ακίνητης περιουσίας θα καταστεί και αισθητά δικαιότερος, καθώς τα ποσά που καταβάλλει ο κάθε ιδιοκτήτης θα αξιοποιούνται απευθείας από τον τοπικό δήμο.
Στο πλαίσιο αυτό, η μελέτη της διαΝΕΟσις, την οποία επιμελήθηκε ο καθηγητής Δημόσιας Οικονομικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, κ. Νίκος Τάτσος, καταθέτει μία σειρά προτάσεων, για το πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, χωρίς να υπάρξει επιβάρυνση, ούτε για τους φορολογουμένους, ούτε για το Δημόσιο, αλλά ούτε και για τους δήμους. Βάσει της έρευνας, προτείνονται η μεταφορά μέρους του κύριου ΕΝΦΙΑ στους δήμους, η ισόποση μείωση των ποσών που εισπράττουν οι τελευταίοι από τα έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού και η ταυτόχρονη διατήρηση των υπόλοιπων εσόδων του κύριου ΕΝΦΙΑ και του συμπληρωματικού φόρου στη διάθεση του κεντρικού κράτους. Με τον τρόπο αυτό, όλοι οι εμπλεκόμενοι πληρώνουν και εισπράττουν το ίδιο ποσό, αλλά τα χρήματα αυτά αξιοποιούνται με πιο αποτελεσματικό τρόπο.
Οπως σημειώνει η έρευνα, η αυτούσια μεταφορά του ΕΝΦΙΑ στους δήμους, όπως ζητούν πολλοί, με κατάργηση των κρατικών επιχορηγήσεων, δεν είναι ιδιαίτερα ρεαλιστική ιδέα. Αν συνέβαινε αυτό, θα ήταν πιθανό κάποιοι δήμοι να βρεθούν με περισσότερα ή λιγότερα έσοδα στη διάθεσή τους, αφού η φορολογική βάση του ΕΝΦΙΑ δεν κατανέμεται ισομερώς ανά δήμο.
Με άλλα λόγια, η αξία των ακινήτων σε κάθε δήμο δεν αντανακλά απαραίτητα τις χρηματοδοτικές ανάγκες του ίδιου δήμου. Επομένως, κάθε απόπειρα αυτούσιας μεταφοράς του φόρου στους δήμους θα δημιουργούσε σημαντικές ανισορροπίες.
Υπενθυμίζεται ότι σήμερα περίπου το 40% των εσόδων των δήμων προέρχεται από κρατικές επιχορηγήσεις για τη χρηματοδότηση των απαραίτητων λειτουργικών δαπανών. Ασφαλώς, σε όλες τις χώρες του κόσμου, το κεντρικό κράτος επιχορηγεί την Τοπική Αυτοδιοίκηση, αλλά με πολύ μικρότερα ποσοστά. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο οι δήμοι να αποκτήσουν μεγαλύτερη ανεξαρτησία, συγκλίνοντας με την πρακτική άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κύριος όγκος των κρατικών επιχορηγήσεων προέρχεται από την κατηγορία του κρατικού προϋπολογισμού που έχει τίτλο «Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι». Το 40% των ΚΑΠ προέρχεται από τον φόρο εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων, το 12% προέρχεται από τον ΦΠΑ και το 11,3% από τον ΕΝΦΙΑ.