Η αβεβαιότητα παγκοσμίως έφτασε σε άνευ προηγουμένου επίπεδα στην αρχή της πανδημίας και παραμένει υψηλή. Ο Παγκόσμιος Δείκτης Αβεβαιότητας –ένα τριμηνιαίο βαρόμετρο για την αβεβαιότητα τόσο σε οικονομικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο για 143 χώρες– φανερώνει ότι έχει μειωθεί το αίσθημα αυτό κατά περίπου 60% από τα δυσθεώρητα επίπεδα στο ξέσπασμα της πανδημίας το πρώτο τρίμηνο του 2020. Παρά ταύτα, παραμένει περίπου 50% πάνω από τον ιστορικό μέσον όρο κατά την περίοδο 1996-2010. Η οικονομική ανάπτυξη σε βασικές συστημικές οικονομίες του κόσμου, όπως αυτές των ΗΠΑ και της Ε.Ε., είναι βασική κινητήριος δύναμη της οικονομικής δραστηριότητας σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο. Μήπως, όμως, το ίδιο ισχύει και για την παγκόσμια αβεβαιότητα; Για παράδειγμα, δεδομένης της μεγαλύτερης αλληλεξάρτησης μεταξύ των χωρών, θα πρέπει να περιμένουμε ότι η αβεβαιότητα από τις εκλογές των ΗΠΑ, την έξοδο της Βρετανίας από την Ε.Ε. ή η εμπορική διαμάχη ΗΠΑ και Κίνας διαχέονται και επηρεάζουν και τις άλλες χώρες; Για να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα, επινοούμε έναν δείκτη, ο οποίος καταγράφει το πώς η αβεβαιότητα, που εκπηγάζει από συστημικές οικονομίες (της «Ομάδας των Επτά» και της Κίνας) εξαπλώνεται στον υπόλοιπο πλανήτη και τον επηρεάζει.
Χρησιμοποιούμε κείμενα που υπάρχουν στις εκθέσεις των εν λόγω χωρών και εκπονήθηκαν από την Economist Inteligence Unit του περιοδικού Εconomist. Πρόκειται για 143 χώρες από το πρώτο τρίμηνο του 1996 έως το τέταρτο τρίμηνο του 2020. Ο αντίκτυπος της αβεβαιότητας μετριέται με τη συχνότητα που συναντάται η ίδια η λέξη ή κάποια συναφής, όπως το «αβέβαιος/η» κοντά σε μία άλλη, που σχετίζεται με την αντίστοιχη συστημική οικονομία. Οι λέξεις περιλαμβάνουν το όνομα των χωρών, το όνομα των προέδρων ή πρωθυπουργών, το όνομα της κεντρικής τράπεζας και του διοικητή της, καθώς και τα σημαντικά γεγονότα της επιλεγμένης χώρας (όπως η έξοδος από την Ε.Ε. για τη Βρετανία, λόγου χάριν). Βάσει των πορισμάτων μας, διαπιστώνουμε ότι πρώτον, η αβεβαιότητα στις συστημικές οικονομίες έχει σημασία για το τι συμβαίνει σε όλο τον κόσμο και, δεύτερον, μόνον οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο επηρεάζουν την αβεβαιότητα διεθνώς.
Οι άλλες συστημικές οικονομίες παίζουν κατά μέσον όρο έναν πιο περιορισμένο ρόλο, με εξαίρεση ίσως την Κίνα τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, και στην περίπτωση αυτή η αβεβαιότητα σχετίζεται ως επί το πλείστον με τις διενέξεις του Πεκίνου με την Ουάσιγκτον. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί πως, επί παραδείγματι, τα τελευταία τέσσερα χρόνια η αβεβαιότητα που σχετίζεται με τις ΗΠΑ συνέβαλε περίπου στο 13% της δημιουργίας ενός κλίματος αβεβαιότητας σε άλλες χώρες, καθώς και στο περίπου 20% της αύξησης της αβεβαιότητας παγκοσμίως από τον ιστορικό μέσον όρο.
* Ο κ. Hites Ahir είναι ερευνητής του ΔΝΤ.
** Ο κ. Nicholas Bloom είναι καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ.
*** Ο κ. Davide Furceri είναι αναπληρωτής διευθυντής του τμήματος Μελετών Ασίας-Ειρηνικού του ΔΝΤ.