Δεν δοκιμάζει μόνο τα όρια επιβίωσης κάποιων επιχειρήσεων το «ακορντεόν» των περιοριστικών μέτρων για τον έλεγχο της πανδημίας, αλλά και τις αντοχές του προϋπολογισμού.
Τα νέα μέτρα της Παρασκευής, που επανέφεραν το click away για το λιανεμπόριο στις «κόκκινες» περιοχές, με εξαίρεση τα καταστήματα ένδυσης και υπόδησης, τα κομμωτήρια και τα βιβλιοπωλεία, όπου θα εφαρμοστεί το click in shop, ήταν μεν «χειρουργικά», αλλά ξεχείλισαν το ποτήρι στον ήδη επιβαρυμένο, λόγω παρατεταμένων περιορισμών, προϋπολογισμό.
Ελλειμμα
Δεν υπάρχει πλέον αμφιβολία: «Θα έχουμε μεγαλύτερο έλλειμμα», αναγνωρίζει υψηλόβαθμη πηγή του οικονομικού επιτελείου, σημειώνοντας ότι η κυβέρνηση έχει ενημερώσει σχετικά και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Σημειώνεται ότι ο προϋπολογισμός του 2021 προβλέπει πρωτογενές έλλειμμα 3,9% του ΑΕΠ έναντι 7,2% του ΑΕΠ το 2020.
Το κόστος ενός μήνα lockdown, όπως αυτό που εφαρμόστηκε από τον περασμένο Νοέμβριο, είναι περίπου 3 με 3,5 δισ. ευρώ, αναφέρουν οι πηγές του οικονομικού επιτελείου. Υπολογίζεται ότι περίπου τα μισά είναι απώλεια εσόδων και τα άλλα μισά είναι μέτρα στήριξης, κυρίως η πληρωμή της ειδικής αποζημίωσης για όσους εργαζομένους μπαίνουν σε αναστολή.
Η κυβέρνηση συνέταξε τον προϋπολογισμό του 2021 με βάση σενάριο μερικού lockdown για το πρώτο τρίμηνο, δηλαδή με ανοιχτό το λιανεμπόριο και κλειστή την εστίαση. Τον Απρίλιο θα άρχιζε το άνοιγμα. Στη βάση αυτή, ο προϋπολογισμός έχει ενσωματώσει ένα κόστος 1,5 δισ. ευρώ τον μήνα για τους τρεις πρώτους μήνες του έτους.
Ετσι, αν έκλεινε εντελώς το λιανεμπόριο τώρα, το επιπλέον κόστος, εκτός προϋπολογισμού, θα ήταν 1,5 δισ. ευρώ τον μήνα. Αυτό δεν έγινε τελικά, περιορίζοντας κάπως τη ζημία.
Αλλωστε, τα στοιχεία που είχε στη διάθεσή του το οικονομικό επιτελείο, σύμφωνα με πηγή του, δείχνουν ότι το λιανεμπόριο δεν ενοχοποιείται ιδιαιτέρως ως χώρος διάδοσης του ιού. Προηγούνται τα σούπερ μάρκετ, οι λαϊκές αγορές, τα μέσα μαζικής μεταφοράς και στη συνέχεια, στην τέταρτη θέση, βρίσκονται μαζί λιανεμπόριο και σχολεία.
Με το click away και με τον περιορισμό του μόνο στην Αττική και στις «κόκκινες» περιοχές, το κόστος υπολογίζεται σε περίπου 500 εκατ. ευρώ τον μήνα. Μόνο η Αττική κοστίζει 100 εκατ. ευρώ τον μήνα.
Υπολογισμοί
Οι υπολογισμοί για το κόστος δεν μπορούν βεβαίως να είναι ακριβείς, δεδομένου ότι το αποτέλεσμα εξαρτάται από την κίνηση των καταστημάτων και την αντίδραση των επιχειρηματιών. Οπως έλεγε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, ο τζίρος στο λιανεμπόριο ήταν την προηγούμενη εβδομάδα 57% υψηλότερος σε σύγκριση με την αντίστοιχη εβδομάδα του περασμένου χρόνου. Ασφαλώς, όμως, οι νέοι περιορισμοί θα αλλάξουν τα δεδομένα.
Το δημοσιονομικό κόστος πάντως, μολονότι μεταφράζεται σε χρέος και συνεπώς δεν είναι η καλύτερη εξέλιξη για μια ήδη υπερχρεωμένη χώρα, δεν δημιουργεί στη φάση αυτή προβλήματα με τους κανόνες της Ε.Ε. και τις δεσμεύσεις της χώρας απέναντί της. Η Ελλάδα ακολουθεί τη μοίρα όλης της Ευρώπης και το κόστος δανεισμού της δείχνει αυτή τη στιγμή, με τη βοήθεια και της ΕΚΤ, ανεπηρέαστο από την αντιστροφή της πορείας δημοσιονομικής εξυγίανσης. Ομως, όλα έχουν τα όριά τους και στο οικονομικό επιτελείο ανησυχούν μήπως τα ξεπεράσουν.
Ενας παράγοντας που ανησυχεί την κυβέρνηση είναι ο τουρισμός και συγκεκριμένα το ενδεχόμενο να υποστεί πλήγμα μεγαλύτερο από αυτό που έχει υπολογισθεί.
Δεν υπάρχουν περιθώρια για άλλα μέτρα
Μπορεί να έχει απαλλαγεί από τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και τις μεταμνημονιακές δεσμεύσεις για υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα η χώρα, αλλά για να καλύπτει το κόστος των μέτρων στήριξης το Δημόσιο, μήνα τον μήνα, πρέπει να μπαίνουν λεφτά στα ταμεία του κράτους.
Ναι μεν το Δημόσιο έχει 36,7 δισ. ευρώ ταμειακά διαθέσιμα, αλλά όταν χρειάζεται 3-4 δισ. ευρώ τον μήνα η πίεση γίνεται έντονη σε ταμειακό επίπεδο. «Δεν κινδυνεύει το “μαξιλάρι”, αλλά πρέπει να προσέξουμε πολύ», διαμηνύει ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας. Οι δυνατότητες εξόδου στις αγορές, όπως αυτή της τελευταίας εβδομάδας, που εξασφάλισε 3,5 δισ. ευρώ με πολύ χαμηλό επιτόκιο, δεν είναι απεριόριστες. Πηγή του οικονομικού επιτελείου έλεγε, σε μάλλον αγωνιώδη τόνο, την περασμένη εβδομάδα ότι «η βεντάλια των μέτρων έχει ανοίξει στον μέγιστο βαθμό. Δεν μπορεί να ανοίξει άλλο».
Αυτό σημαίνει ότι το επιτυχημένο μέτρο της επιστρεπτέας προκαταβολής θα ολοκληρώσει μάλλον τη διαδρομή του στον 6ο κύκλο του, τον Μάρτιο, ο οποίος έχει ήδη προαναγγελθεί, ενώ το νέο μέτρο που ετοιμάζεται για την κάλυψη πάγιων δαπανών μεσαίων επιχειρήσεων θα κυμανθεί σε ένα επίπεδο στήριξης της τάξεως των 500 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με πηγές του οικονομικού επιτελείου, πολύ κάτω από το 1,5 δισ. των προηγούμενων γύρων της επιστρεπτέας προκαταβολής. Σε αυτό το πνεύμα, η αύξηση του πλαφόν της ενίσχυσης ανά επιχείρηση από τα 3 εκατ. ευρώ στα 10 εκατ. ευρώ, την οποία αποφάσισε η Κομισιόν την περασμένη Πέμπτη, εφόσον εφαρμοστεί στην Ελλάδα θα έχει ως αποτέλεσμα απλώς να μοιραστούν υψηλότερα ποσά σε λιγότερες επιχειρήσεις, από τη στιγμή που ο συνολικός προϋπολογισμός δεν μπορεί να αυξηθεί.
Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης έλεγε τις προηγούμενες μέρες ότι «πλέον το κόστος αρχίζει και γίνεται σοβαρό». Ο ίδιος εξηγούσε ότι το δημοσιονομικό κόστος του 2020 θα καλυφθεί μάλλον από το Ταμείο Ανάκαμψης σε ορίζοντα 7ετίας, αλλά το κόστος του 2021 είναι μελλοντικοί φόροι και μόνο με πρόσθετες μεταρρυθμίσεις, που θα φέρουν ανάπτυξη, μπορεί να αντισταθμιστεί.