Μολονότι φλερτάρει με τη διπλή ύφεση και περιβάλλεται από την αβεβαιότητα που προκαλούν τα προβλήματα στην εμβολιαστική διαδικασία, η οικονομία της Ευρωζώνης συρρικνώθηκε το τέταρτο τρίμηνο του περασμένου έτους λιγότερο από όσο είχε προβλεφθεί. Το οφείλει στην απροσδόκητη ανάπτυξη που σημείωσαν, αφενός, η μεγαλύτερη οικονομία της, η Γερμανία, και αφετέρου μία από τις οικονομίες της περιφέρειας αλλά και τρίτη σε μέγεθος, η Ισπανία.
Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε χθες στη δημοσιότητα η Eurostat, συνολικά η οικονομία της Ευρωζώνης συρρικνώθηκε κατά 0,7% το δ΄ τρίμηνο, ενώ οι προβλέψεις μιλούσαν για συρρίκνωση τουλάχιστον 0,9%. Οι οικονομολόγοι που συμμετείχαν στην τελευταία δημοσκόπηση του Reuters προέβλεπαν μάλιστα συρρίκνωση 1,0%. Σε ετήσια βάση οι εκτιμήσεις συνέκλιναν σε συρρίκνωση 5,4% μετά τη ραγδαία ανάκαμψη που είχε προηγηθεί το τρίμηνο Ιουλίου – Σεπτεμβρίου, οπότε χαλάρωσαν τα περιοριστικά μέτρα σε ό,τι αφορά τόσο τις μετακινήσεις και τα ταξίδια όσο και τον γενικότερο κλάδο της ψυχαγωγίας. Στο ίδιο χρονικό διάστημα η οικονομία της Γερμανίας ανέκαμψε με ρυθμό ανάπτυξης 0,1%, όπως και της Ισπανίας με ρυθμό 0,4%. Σε ό,τι αφορά τη δεύτερη και την τρίτη οικονομία της Ευρωζώνης, τη Γαλλία και την Ιταλία, κατέγραψαν μείωση του ΑΕΠ τους κατά 1,3% και 2,0% αντιστοίχως.
Οικονομολόγοι που μίλησαν στο Reuters επισήμαναν ότι το τέταρτο τρίμηνο του περασμένου έτους η ύφεση και στις υπόλοιπες χώρες ήταν ηπιότερη σε σύγκριση με εκείνη του πρώτου τριμήνου, καθώς οι κυβερνήσεις προσάρμοσαν τα περιοριστικά μέτρα στην εκάστοτε κατάσταση και κυρίως ήταν ηπιότερα από πριν. Οπως τονίζει ο Μπερτ Κόλιντζ, οικονομολόγος της ING, «αρκεί να δει κανείς χώρες όπως η Γαλλία και η Ισπανία, για παράδειγμα, όπου εξακολούθησαν να λειτουργούν οι βιομηχανίες και οι κατασκευαστικές σε όλη τη διάρκεια του τετάρτου τριμήνου». Οπως τονίζει ο ίδιος, αυτό είχε πολύ θετικό αντίκτυπο στο ΑΕΠ αυτών των χωρών, δεδομένου ότι η ζήτηση για προϊόντα και κατασκευές παρέμεινε σε υψηλά επίπεδα εκείνο το χρονικό διάστημα παρά την καραντίνα. Διευκρινίζει, μάλιστα, πως η κινητικότητα των ανθρώπων διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στο ΑΕΠ των χωρών στη διάρκεια του πρώτου κύματος της πανδημίας, καθώς είχε κατασταλεί σε μεγάλο βαθμό. Οπως επισημαίνει, όμως, η κινητικότητα ήταν πολύ μεγαλύτερη στη διάρκεια του τέταρτου τριμήνου σε σύγκριση με το πρώτο τρίμηνο και έτσι στήριξε την οικονομική δραστηριότητα.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Eurostat, στο σύνολο του περασμένου έτους το ΑΕΠ της Ευρωζώνης υποχώρησε κατά 6,8%, ενώ της Ε.Ε. των 27 χωρών κατά 6,4%. Η Eurostat υπογράμμισε, μάλιστα, χθες πως πρόκειται για την πλέον ραγδαία ετήσια συρρίκνωση που έχει σημειωθεί από το 1995, οπότε άρχισε η καταγραφή των σχετικών στοιχείων. Είναι ενδεικτικό του βάθους της ύφεσης και της καταστροφής που προκάλεσε στην ευρωπαϊκή οικονομία η πανδημία ότι ούτε καν το 2009, πρώτο έτος μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, δεν ήταν τόσο μεγάλη η συρρίκνωση του ΑΕΠ της Ε.Ε. που τότε είχε μειωθεί μόνον κατά 4,3%.
Οι εκτιμήσεις είναι, πάντως, και πάλι απαισιόδοξες σε ό,τι αφορά το τρίμηνο που διανύουμε τώρα. Σύμφωνα με τον Κριστόφ Βάιλ, οικονομολόγο της Commerzbank, «το πρώτο τρίμηνο του 2021 η υποχώρηση του ΑΕΠ θα είναι μάλλον βαθύτερη, αν και δεν πρόκειται να σημειωθεί μια πτώση ανάλογη εκείνης που κατεγράφη το πρώτο εξάμηνο του περασμένου έτους».
Οπως τονίζει σχετικά το Bloomberg, τα στοιχεία για την οικονομία της Ευρωζώνης καταδεικνύουν πως οι επιχειρήσεις βρήκαν τρόπους να αντιμετωπίσουν τα περιοριστικά μέτρα και να επιβιώσουν σε μεγάλο ποσοστό. Τώρα όμως η εικόνα διαγράφεται και πάλι ανησυχητική, καθώς αυξάνονται τα κρούσματα και σημειώνονται καθυστερήσεις στους εμβολιασμούς, που σημαίνει ότι ενδέχεται να χρειαστούν περισσότερα περιοριστικά μέτρα και νέα πακέτα στήριξης της οικονομίας. Στη Γερμανία υπάρχουν ήδη εκτιμήσεις πως η κατάσταση θα επιδεινωθεί. Ο υπουργός Υγείας, Γενς Σπαν, προειδοποίησε πως μάλλον θα ακολουθήσουν 10 σκληρές εβδομάδες, καθώς θα υπάρξουν κάποιες ελλείψεις εμβολίων.
Η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, έχει ήδη υποσχεθεί να χορηγήσει νέα στήριξη στην ευρωπαϊκή οικονομία αν, βέβαια, κριθεί αυτό αναγκαίο. Μέχρι στιγμής, πάντως, τα στελέχη της ΕΚΤ δηλώνουν πως δεν φαίνεται να εξυπηρετεί καμία σκοπιμότητα μια νέα μείωση των επιτοκίων του ευρώ. Μιλώντας προ ημερών στην τηλεόραση του Bloomberg, ο πρόεδρος της Τράπεζας της Ιρλανδίας, Γκαμπριέλ Μαχλούφ, τόνισε πως η μείωση των επιτοκίων «παραμένει ένα από τα εργαλεία στο οπλοστάσιο της κεντρικής τράπεζας και δεν έχει αποκλειστεί η πιθανότητα να το χρησιμοποιήσουμε». Διευκρίνισε, ωστόσο, πως στη συνεδρίαση της Τράπεζας τον Μάρτιο θα αποφασισθεί κατά πόσον χρειάζεται κάτι τέτοιο, καθώς όλα θα εξαρτηθούν από το πώς θα έχει τότε διαμορφωθεί η κατάσταση.