Πάνω από 100 οικονομολόγοι απηύθυναν έκκληση να διαγραφούν τα δημόσια χρέη που διακρατεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), ώστε να διευκολυνθεί η κοινωνική και οικολογική ανοικοδόμηση μετά την πανδημία. Υποστηρίζουν πως η διαγραφή των δημόσιων χρεών ή η μετατροπή τους σε άτοκα χρέη εις το διηνεκές θα μπορούσε να γίνει με αντάλλαγμα τη δέσμευση των κρατών «να επενδύσουν τα ίδια ποσά στην οικολογική και κοινωνική ανοικοδόμηση», υποστηρίζουν.
Ενώ το δημόσιο χρέος αυξήθηκε πάρα πολύ για να προστατευθούν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις, «οι πολίτες ανακαλύπτουν, ορισμένοι με τρόμο, πως σχεδόν το 25% του ευρωπαϊκού δημόσιου χρέους το διακρατά η κεντρική τράπεζά τους», αναφέρουν οι οικονομολόγοι σε άρθρο τους, που δημοσιεύεται από εννέα ευρωπαϊκές εκδόσεις.
«Οφείλουμε στον εαυτό μας 25% του χρέους μας και, αν αποπληρώσουμε αυτό το ποσό, θα πρέπει να το βρούμε αλλού, είτε δανειζόμενοι εκ νέου για να καλύψουμε το χρέος αντί να δανειζόμαστε για να επενδύσουμε, είτε αυξάνοντας τους φόρους ή μειώνοντας τις δαπάνες», εξηγούν οι οικονομολόγοι, μεταξύ των οποίων ο Τομά Πικετί, ο Βέλγος πρώην υπουργός Πολ Μανιέτ και ο Ούγγρος πρώην επίτροπος της Ε.Ε. Αντορ Λάζλο. Για την ΕΚΤ, αποκλείεται η διαγραφή των χρεών των κρατών, η διαπραγμάτευση των οποίων γίνεται αυτή τη στιγμή με πολύ χαμηλά, ακόμη και αρνητικά επιτόκια. Η Τράπεζα υποστηρίζει σε περίπτωση διαγραφής πως «θα υπήρχε ο κίνδυνος οι πολίτες να χάσουν την εμπιστοσύνη στο νόμισμα», όπως είχε δηλώσει τον Ιούνιο ο Ιταλός Φάμπιο Πανέτα, μέλος του διευθυντηρίου της ΕΚΤ.
Οι υπογράφοντες εκτιμούν αντιθέτως ότι ο θεσμός αυτός, που έχει την έδρα του στη Φρανκφούρτη, θα μπορούσε, διαγράφοντας τις πιστώσεις του, «να προσφέρει στα ευρωπαϊκά κράτη τα μέσα για την οικολογική ανοικοδόμησή τους, αλλά και για την αποκατάσταση της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής ζωής». «Τα ποσά αυτά ανέρχονται σήμερα, για το σύνολο της Ευρώπης, σε σχεδόν 2,5 τρισεκατομμύρια ευρώ», σύμφωνα με την έκκληση που δημοσιεύθηκε, μεταξύ άλλων, από τις Le Monde (Γαλλία), El Pais (Ισπανία), La Libre Belgique (Βέλγιο), Der Freitag (Γερμανία) και l’ Avvenire (Ιταλία).
Οι υπογράφοντες υποστηρίζουν πως «η διαγραφή δεν απαγορεύεται ρητά από τις ευρωπαϊκές συνθήκες» και πως «η Ιστορία μάς έχει δείξει πολλές φορές ότι οι νομικές δυσκολίες εξαφανίζονται μπροστά στις πολιτικές συμφωνίες». Ανήσυχοι σε μια ενδεχόμενη επιστροφή των πολιτικών λιτότητας που περιλαμβάνουν μειώσεις του δημόσιου χρέους, όπως αυτές που έγιναν από το 2015 μέχρι την αρχή της κρίσης COVID-19, οι πανεπιστημιακοί καλούν επίσης για «μια νέα ευρωπαϊκή διακυβέρνηση, κυρίως με την υιοθέτηση της αυξημένης πλειοψηφίας όσον αφορά τα δημοσιονομικά ζητήματα».