Με πάνω από 400 εκατ. ευρώ θα «προικίσει» το οικονομικό επιτελείο το πρόγραμμα επιδότησης των παγίων δαπανών επιχειρήσεων προκειμένου αυτό να λειτουργήσει ως «ομπρέλα» στήριξης των επαγγελματιών που πλήττονται περισσότερο από την πανδημία αλλά και ταυτόχρονα ως μηχανισμός αποκατάστασης αδικιών.
Το νομοθετικό πλαίσιο ψηφίστηκε ήδη, ωστόσο το πρόγραμμα επιδότησης των παγίων δαπανών θα «τρέξει» μετά τον Μάρτιο και αφού προηγουμένως θα έχει ολοκληρωθεί το πρόγραμμα ενίσχυσης της επιστρεπτέας προκαταβολής.
Δηλαδή, η πλατφόρμα για την επιδότηση των παγίων δαπανών, θα ανοίξει αφού ολοκληρωθεί ο 7ος γύρος της επιστρεπτέας προκαταβολής που θα καλύψει τις απώλειες εσόδων του 1ου τριμήνου ή αφού ολοκληρωθεί και ο 8ος γύρος ο οποίος θα προστεθεί ανάλογα με το αν θα υπάρξει παράταση των σκληρών περιοριστικών μέτρων και μετά το α΄ τρίμηνο κάτι που απεύχονται όλοι.
Η αποκατάσταση των αδικιών συνίσταται στο εξής: σε αντίθεση με τις επιστρεπτέες προκαταβολές που ενισχύει τις επιχειρήσεις με τη μεγαλύτερη απώλεια εσόδων, το πρόγραμμα επιδότησης παγίων δαπανών θα ενισχύει τις επιχειρήσεις που υπέστησαν τις μεγαλύτερες ζημίες κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Εχει διαπιστωθεί ότι μια επιχείρηση που υπέστη ακόμη και δραματική μείωση εσόδων μέσα στο 2020 –με αποτέλεσμα να λάβει μεγάλες ενισχύσεις από τις πέντε επιστρεπτέες προκαταβολές– είναι πιθανό να εμφανίζει κέρδη εξαιτίας του ότι ταυτόχρονα με τη μείωση των εσόδων, υπήρξε και γενναία υποχώρηση των δαπανών.
Από την άλλη, μια εταιρεία με μικρότερες απώλειες τζίρου, μπορεί να έχει βυθιστεί στις ζημίες και να αντιμετωπίζει πρόβλημα επιβίωσης λόγω των πολύ υψηλών ανελαστικών δαπανών που υποχρεώθηκε να καλύψει εν μέσω πανδημίας: ενοίκια, μισθοδοσίες υπαλλήλων που δεν μπορούσαν να μπουν σε καθεστώς αναστολής για λόγους ασφαλείας, λογαριασμοί ΔΕΚΟ κ.λπ. Στη φάση της αποκατάστασης αδικιών – που θα συμπέσει χρονικά και με την ενεργοποίηση του προγράμματος επιδότησης των παγίων δαπανών, δύο μέτρα θα ενεργοποιηθούν ταυτόχρονα.
1. Τα ποσά της επιστρεπτέας προκαταβολής, στο σκέλος τους που αφορά επιδότηση και όχι σε αυτό που σχετίζεται με δανεισμό, θα αντιμετωπιστούν φορολογικά ως έσοδα της επιχείρησης. Ετσι, εταιρεία που θα έχει περάσει σε κέρδη μέσα στο 2020 μόνο και μόνο επειδή έλαβε σημαντικές επιδοτήσεις στο πλαίσιο των επιστρεπτέων προκαταβολών, θα κληθεί να πληρώσει και τον αναλογούντα φόρο εισοδήματος.
2. Το πρόγραμμα της επιδότησης των παγίων δαπανών θα αφορά μόνο τις επιχειρήσεις που θα συνδυάζουν και μεγάλη μείωση εσόδων (ο πήχυς θα μπει πιθανότατα στο 30% όπως προβλέπει και το κοινοτικό πλαίσιο) και αρνητικό οικονομικό αποτέλεσμα. Για να καταγραφούν οι τελικές οικονομικές επιδόσεις, οι επιχειρήσεις θα χρειαστεί να κάνουν μια σύντομη «φορολογική δήλωση» στην οποία θα αποτυπώνονται όχι μόνο τα έσοδα (σ.σ. αυτά έχουν ούτως ή άλλως καταγραφεί στην πλατφόρμα «τα έσοδά μου», αλλά και όλες οι δαπάνες είτε χαρακτηρίζονται «πάγιες» είτε όχι.
Τα χρήματα της ενίσχυσης προγραμματίζεται να δοθούν προς τον Μάιο με την ελπίδα ότι θα αποτελέσουν «όπλο» για τη διάσωση επαγγελματιών και επιχειρήσεων που κινδυνεύουν περισσότερο με «λουκέτο». Η διαδικασία αναμένεται ότι θα προχωρήσει ως εξής:
1. Επιχειρήσεις και επαγγελματίες με μεγάλη απώλεια εσόδων και αρνητικό οικονομικό αποτέλεσμα θα κληθούν να γνωστοποιήσουν τα στοιχεία τους. Θα αναλάβουν δέσμευση για την ειλικρίνεια των δηλώσεων καθώς θα γίνουν διασταυρώσεις με το περιεχόμενο τόσο των δηλώσεων ΦΠΑ όσο και των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος.
2. Το υπουργείο Οικονομικών θα υπολογίσει τις «πάγιες» δαπάνες που θα επιδοτηθούν σε κάθε επιχείρηση. Πάγια δαπάνη θα είναι η μισθοδοσία, οι ασφαλιστικές εισφορές, οι λογαριασμοί νερού, τηλεφώνων και ρεύματος, τα ενοίκια κ.λπ. Δεν θα είναι οι επιταγές που πρέπει να καλυφθούν (σ.σ. η επιταγή είναι μέσο πληρωμής και όχι δαπάνη), δεν θα είναι οι επενδυτικές δαπάνες, δεν θα είναι οι φόροι και οι τόκοι ούτε οι δόσεις των δανείων.
3. Από το ποσό που θα προκύπτει, θα αφαιρείται εκείνο της ενίσχυσης που δόθηκε στο πλαίσιο των επιστρεπτέων προκαταβολών. Από τη δαπάνη μισθοδοσίας εννοείται ότι θα εξαιρούνται οι εργαζόμενοι για το διάστημα που έμειναν σε αναστολή, ενώ για το ενοίκιο θα υπολογίζεται μόνο το ποσό που καταβλήθηκε στην πραγματικότητα (και όχι το ονομαστικό καθώς έχει γίνει «κούρεμα» από τον Μάρτιο και μετά το οποίο κορυφώνεται αυτή την περίοδο με την πλήρη απαλλαγή).
4. Μόλις συλλεγούν τα στοιχεία από όλες τις επιχειρήσεις και με δεδομένο τον προϋπολογισμό που θα έχει στη διάθεσή του, το υπουργείο Οικονομικών θα καθορίσει το ποσοστό επιδότησης των παγίων δαπανών. Αυτό μπορεί να φτάνει ακόμη και στο 70%-90% αλλά θα οριστικοποιηθεί λίγα 24ωρα πριν αρχίσουν οι πληρωμές.
5. Είναι πιθανό ότι για την εκταμίευση και της συγκεκριμένης βοήθειας να υπάρξει δέσμευση για διατήρηση των θέσεων εργασίας. Ούτως ή άλλως, με την 6η επιστρεπτέα προκαταβολή (αλλά και την 7η που θα γίνει τον Μάρτιο) θα υπάρχουν δεσμεύσεις μέχρι και το τέλος Ιουλίου. Το ζητούμενο είναι να προστατευθούν οι θέσεις εργασίας μέχρι και το τέλος του καλοκαιριού οπότε και εκτιμάται ότι θα έχει τελειώσει η περιπέτεια της πανδημίας.
Επιδόματα με βάση τα πραγματικά εισοδήματα
Με 600 εκατ. ευρώ, που έχουν εγγραφεί ήδη ως πρόβλεψη στον προϋπολογισμό, θα επιχειρήσει το οικονομικό επιτελείο να χρηματοδοτήσει την αυξημένη «ζήτηση» που θα υπάρξει φέτος για κοινωνικά επιδόματα λόγω της μείωσης των εισοδημάτων. Εξαιτίας των αναστολών των συμβάσεων εργασίας, του «κουρέματος» των ενοικίων αλλά και των υποχρεωτικών λουκέτων στις επιχειρήσεις και στους επαγγελματίες (ειδικά σε εστίαση, λιανεμπόριο, γυμναστήρια, ψυχαγωγία, θεάματα) αναμένεται κατακόρυφη αύξηση στον αριθμό των φορολογουμένων που θα εμφανίσουν ετήσιο εισόδημα για το 2020 χαμηλότερο των 12.000 ευρώ.
Αυτή η εξέλιξη θα καταστήσει αυτομάτως δεκάδες χιλιάδες φορολογουμένους δικαιούχους επιδομάτων όπως των τέκνων και της στέγασης (σ.σ. καταβάλλεται σε όσους ενοικιάζουν κύρια κατοικία) αλλά και του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος (σ.σ. για πιο ακραίες περιπτώσεις μείωσης εισοδήματος, καθώς το ΚΕΑ αφορά αυτούς που πέφτουν και κάτω από τις 3.000-4.000 ευρώ τον χρόνο). Μπροστά στον κίνδυνο να υπάρξει ανεξέλεγκτη αύξηση των επιδομάτων, ήδη σχεδιάζεται ένας «κόφτης»: το ποσό των 534 ευρώ που δόθηκε ως αποζημίωση ειδικού σκοπού σε όσους μισθωτούς μπήκαν σε καθεστώς αναστολής (ή τα 800άρια που δόθηκαν τον Μάρτιο και τον Νοέμβριο) ναι μεν δεν θα προστίθενται στο φορολογητέο εισόδημα για να υπαχθούν σε φόρο εισοδήματος, ωστόσο, θα λαμβάνονται υπόψη στα πραγματικά εισοδήματα προκειμένου να προκύπτει αν κάποιος είναι δικαιούχος επιδόματος ή όχι αλλά και ποιο θα είναι το ύψος αυτού του επιδόματος.
Δεδομένου ότι τα ποσά που δόθηκαν ως αποζημιώσεις ειδικού σκοπού μέσα στο 2020 ξεπερνούν τα δύο δισ. ευρώ, εκτιμάται ότι το να συμπεριληφθούν στα εισοδήματα βάσει των οποίων θα κρίνεται το ύψος του κάθε επιδόματος, θα περιορίσει αρκετά τη δημοσιονομική δαπάνη και μάλιστα με κοινωνικά δίκαιο τρόπο (σ.σ. να επιδοτούνται όλοι με βάση τα ποσά που πραγματικά εισέπραξαν μέσα στο 2020).