Ηταν 17 Μαρτίου 2020, ακριβώς πριν από ένα χρόνο, όταν τα εμπορικά καταστήματα στην Ελλάδα λειτούργησαν για τελευταία φορά χωρίς κανένα περιορισμό, για να κλείσουν την επόμενη ημέρα με κυβερνητική εντολή, καθώς το πρώτο κύμα της πανδημίας του κορωνοϊού είχε χτυπήσει την Ελλάδα. Ενα χρόνο μετά, τα εμπορικά καταστήματα στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας είναι πάλι κλειστά –με ελάχιστες εξαιρέσεις και για ελάχιστες κατηγορίες–, με την ακριβή ημερομηνία επαναλειτουργίας τους να μην έχει οριστικοποιηθεί, παρά το γεγονός βεβαίως ότι η 29η Μαρτίου παραμένει κεντρικός στόχος για την κυβέρνηση.
Τα φυσικά εμπορικά καταστήματα παρέμειναν στη διάρκεια αυτού του έτους κλειστά 146 ημέρες και σε κάποιες πολύ επιβαρυμένες περιοχές πολύ περισσότερο, ενώ για μικρό χρονικό διάστημα, συγκεκριμένα το τελευταίο 15νθήμερο του Δεκεμβρίου και στις αρχές του φετινού Φεβρουαρίου, λειτούργησαν μερικώς, όσα είχαν τη δυνατότητα και με βάση τις κατά τόπους απαγορεύσεις, με τα μοντέλα του click away και του click in shop. Με βάση τα επίσημα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), οι απώλειες στο λιανικό εμπόριο το 2020 ήταν περίπου 4,5 δισ. ευρώ, ενώ το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους ο τζίρος θα είναι πολύ χαμηλότερος από αυτόν του 2020, δεδομένου ότι τα εμπορικά καταστήματα παρέμειναν ανοιχτά στην ουσία μόνο για 11 ημέρες, χάνοντας σχεδόν όλο τον τζίρο των χειμερινών εκπτώσεων. Υπενθυμίζεται ότι το πρώτο τρίμηνο του 2020 ο τζίρος του λιανεμπορίου ήταν 11,18 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του εμπορικού κόσμου, οι απώλειες για το λιανεμπόριο τον τελευταίο αυτό χρόνο υπολογίζονται σε πάνω από 10 δισ. ευρώ.
Αυτό δε που φοβούνται όλοι είναι το πόσοι θα καταφέρουν να ξαναλειτουργήσουν, καθώς, μετά το πέρας των αναστολών πληρωμών που έχει δώσει η κυβέρνηση, οι εμπορικές επιχειρήσεις θα βρεθούν αντιμέτωπες με συσσωρευμένες υποχρεώσεις προς Δημόσιο, τράπεζες αλλά και προμηθευτές. Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες της αγοράς, μόνο οι μεταχρονολογημένες επιταγές –μεγάλο μέρος των οποίων πιθανώς θα μετεξελιχθεί σε ακάλυπτες– υπολογίζεται ότι ξεπερνούν κατά πολύ τα 15 δισ. ευρώ, αποτελώντας στην ουσία μια ωρολογιακή βόμβα για την ελληνική οικονομία. Ολα τα παραπάνω συνηγορούν στην εκτίμηση ότι, ειδικά από το φθινόπωρο κι έπειτα, θα βρεθούμε μπροστά σε κύμα μαζικών «λουκέτων», που θα οδηγήσει στην ανεργία δεκάδες χιλιάδες εργαζομένους και αυτοαπασχολούμενους.
Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, οι μισθωτοί και οι ημερομίσθιοι στο λιανικό εμπόριο ανέρχονται σε περίπου 295.000, η πλειονότητα των οποίων σήμερα βρίσκεται σε καθεστώς αναστολής σύμβασης εργασίας, η οποία για μεγάλο μέρος αυτών είναι επισφαλής, καθώς πολλοί εργοδότες, ακόμη και αν δεν διακόψουν οριστικά τη λειτουργία των επιχειρήσεών τους, θα οδηγηθούν σε απολύσεις εργαζομένων αδυνατώντας να καλύψουν το μισθολογικό κόστος.
Ο περιορισμός των απωλειών τόσο στα δημόσια έσοδα όσο και στα έσοδα των επιχειρήσεων κάνει την κυβέρνηση να επιθυμεί διακαώς την επαναλειτουργία του λιανεμπορίου μέσα στον μήνα Μάρτιο. Ακόμη και για ψυχολογικούς λόγους, επισημαίνουν χαρακτηριστικά παράγοντες με γνώση των συζητήσεων που γίνονται σε κυβερνητικό επίπεδο, επιθυμία είναι να ανοίξει το λιανεμπόριο στις 29 Μαρτίου, δηλαδή πριν από την έλευση του Απριλίου. Σύμφωνα με αρμόδιους παράγοντες, το σενάριο που παραμένει στο τραπέζι είναι αυτό της επαναλειτουργίας των φυσικών καταστημάτων –και όχι τα υβριδικά μοντέλα του click away και του click in shop– με τους ακόλουθους περιορισμούς: α) όριο στον αριθμό των ατόμων που επιτρέπεται να βρίσκονται ταυτόχρονα εντός του καταστήματος (με βάση τον κανόνα ένα άτομο ανά 25 τ.μ.), β) χρήση διαφορετικού κωδικού (αποστολή sms στο 13032) για τις αγορές από εμπορικά καταστήματα πλην τροφίμων, γ) όριο μιας μετακίνησης ημερησίως για τις αγορές αυτές και δ) διάρκεια αγορών έως τρεις ώρες.