Νέα σύσταση κατά της εσπευσμένης ανάκλησης της στήριξης που προσφέρει η ΕΚΤ στην οικονομία της Ευρωζώνης ήλθε χθες και πάλι από τους κόλπους της Τράπεζας. Αυτή τη φορά η σύσταση προέρχεται από τον απερχόμενο, τον επόμενο μήνα, Βίτας Βασιλιάουσκας, διοικητή της Τράπεζας της Λιθουανίας και μέλος του Δ.Σ. της ΕΚΤ, που κάλεσε την Τράπεζα να είναι πολύ προσεκτική όταν θα ανακαλεί το έκτακτο πρόγραμμα κατά της πανδημίας ακόμη κι αν η οικονομία ανακάμπτει. Ο Λιθουανός κεντρικός τραπεζίτης τόνισε, ειδικότερα, πως η ΕΚΤ πρέπει να αντλήσει διδάγματα από παλαιότερες εμπειρίες της όταν είχε βιαστεί να επιστρέψει σε περιοριστική πολιτική. Οπως υπογράμμισε, αυτό σημαίνει πως θα πρέπει να αποσύρει τη στήριξή της μόνον πολύ σταδιακά, «ακόμη κι αν ο πληθωρισμός επιστρέφει στα προ πανδημίας επίπεδα, οι ιθύνοντες πρέπει να διατηρήσουν το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης ενεργό για κάποιο χρονικό διάστημα».
Επικαλούμενος, άλλωστε, παλαιότερες εσπευσμένες κινήσεις της Τράπεζας, ο κ. Βασιλιάουσκας τόνισε πως «δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να προχωρήσουμε σε επιθετικές αλλαγές της νομισματικής μας πολιτικής ιδιαιτέρως όταν έχουμε στον νου μας την εμπειρία μας από το παρελθόν». Τα σχόλια του Λιθουανού κεντρικού τραπεζίτη σχετίζονται με την υπαναχώρηση της ΕΚΤ την περασμένη δεκαετία. Θεωρώντας λήξασα την κρίση χρέους της Ευρωζώνης, η Τράπεζα βιάστηκε να δώσει τέλος στο αρχικό πρόγραμμα αγοράς ομολόγων στα τέλη του 2018. Γρήγορα, όμως, η κίνησή της απεδείχθη εσφαλμένη, καθώς η οικονομία επιδεινώθηκε και η Τράπεζα αναγκάστηκε να επιστρέψει στην πολιτική της ποσοτικής χαλάρωσης. Είχε, άλλωστε, προηγηθεί η εσφαλμένη κίνηση του άλλοτε προέδρου της ΕΚΤ Ζαν-Κλοντ Τρισέ, που θεωρώντας πως είχε παρέλθει ο κίνδυνος από την κρίση χρέους και εκτιμώντας πως ο πληθωρισμός αποτελούσε μεγαλύτερη απειλή, έσπευσε να αυξήσει τα επιτόκια ενώ η οικονομία της Ευρωζώνης ήταν εύθραυστη. Το αποτέλεσμα ήταν να ανακαλέσει τις δύο αυξήσεις η Τράπεζα το 2011.
Τώρα βρίσκεται σε εξέλιξη το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων κατά της πανδημίας ύψους 1,85 τρισ. ευρώ, το οποίο αναμένεται να παραμείνει ενεργό για τουλάχιστον ακόμη ένα έτος. Παράλληλα, βρίσκεται σε εξέλιξη και το παλαιότερο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης του 2015 που έχει ανοικτό χρονικό ορίζοντα και βάσει του σχεδιασμού του θα λήξει μόνον όταν ο πληθωρισμός της Ευρωζώνης επιστρέψει και παραμείνει για αρκετό χρονικό διάστημα σε επίπεδα γύρω στον στόχο του 2%.
Με εμφανή την πρόθεσή του να θυμίσει τις βιαστικές κινήσεις που αναγκάστηκε να ανακαλέσει η ΕΚΤ στο παρελθόν, ο κ. Βασιλιάουσκας τόνισε πως «η διατήρηση του προγράμματος στήριξης για παραπάνω χρονικό διάστημα δεν εγκυμονεί τόσους κινδύνους όσους μια πρόωρη ανάκλησή του».
Προέβλεψε μάλιστα πως δεν θα ληφθεί καμία απόφαση για το πώς θα ανακληθεί το πρόγραμμα πριν από το φθινόπωρο. Τις τελευταίες δύο εβδομάδες, οι κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης αγόρασαν κατά μέσον όρο ομόλογα αξίας 20 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του επίμαχου προγράμματος της ΕΚΤ, που στόχο έχει τη διατήρηση του κόστους δανεισμού σε χαμηλά επίπεδα για κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Ο 47χρονος Λιθουανός κεντρικός τραπεζίτης ανέλαβε επικεφαλής της Τράπεζας της Λιθουανίας και έγινε στέλεχος της ΕΚΤ το 2015 όταν η χώρα του προσχώρησε στην Ευρωζώνη. Πρόκειται να αποχωρήσει τον επόμενο μήνα καθώς αναλαμβάνει καθήκοντα στελέχους του ΔΝΤ ως εκπρόσωπος του χωρών της Βαλτικής και της Σκανδιναβίας.