Ενα απογοητευτικό αδιέξοδο επικρατεί στην αγορά εργασίας της Ευρώπης. Με επίσημη ανεργία κατά μέσον όρο πάνω από 7%, και τουλάχιστον διπλάσιο ποσοστό σε Ελλάδα και σε Ισπανία, και τις επιχειρήσεις να αναζητούν προσωπικό, η Γηραιά Ηπειρος αδυνατεί να προσφέρει δουλειά στους ανέργους και υπαλλήλους στις εταιρείες.
Το πρόβλημα οφείλεται σε ένα βαθμό στην πανδημία, καθώς τα μέτρα για την ανάσχεσή της περιλαμβάνουν περιορισμούς στις μετακινήσεις και στα ταξίδια. Ως εκ τούτου, δεν μπορούν να μετακινηθούν πολλοί από όσους θα μπορούσαν να καλύψουν τις ανάγκες των επιχειρήσεων για εξειδικευμένο προσωπικό σε ψηφιακές τεχνολογίες τώρα που επίκειται η εκταμίευση των κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης. Παράλληλα, όμως, έχουν διακοπεί οι δίαυλοι επικοινωνίας ανάμεσα στους υποψήφιους που ζητούν εργασία και στους επίδοξους εργοδότες τους. Η ανάσχεση της πανδημίας έχει υπαγορεύσει τη διακοπή των συνεδρίων συνάντησης υποψηφίων και επιχειρήσεων αλλά και την ακύρωση διαφόρων προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης. Ακόμη και τα πανεπιστήμια έχουν καταγράψει μεγάλη πτώση στον αριθμό των ξένων φοιτητών. Σαν να μη φτάνουν όλα αυτά, η έξοδος της Βρετανίας από την Ε.Ε. προσέθεσε σειρά εμποδίων στις μετακινήσεις από και προς τη Βρετανία και την Ε.Ε., ενώ έχει εισάγει διαφορετικές προδιαγραφές στην αναγνώριση τίτλων σπουδών.
Σχολιάζοντας τη δυστοκία που χαρακτηρίζει την ευρωπαϊκή αγορά εργασίας, ο Αξελ Πλούνεκε, οικονομολόγος του γερμανικού Οικονομικού Ινστιτούτου της Κολωνίας, υπογράμμισε ότι «υπάρχει και θα υπάρχει μεγάλη ζήτηση για ανθρώπους που ασκούν επαγγέλματα υψηλής εξειδίκευσης σε τομείς όπως η ψηφιοποίηση και η διαδικασία απορρόφησης του άνθρακα από το περιβάλλον». Οπως τονίζει ο ίδιος, με τις υπάρχουσες ελλείψεις στις εγχώριες αγορές εργασίας, αναρωτιέται κανείς «από ποιον θα καλυφθεί αυτή η μεγάλη ζήτηση». Η Northvolt AB, σουηδική βιομηχανία παρασκευής μπαταριών, για παράδειγμα, χρειάζεται 3.000 εργάτες για να στελεχώσει μια μονάδα που κατασκευάζει τώρα στην περιοχή Σκέλεφτε. Ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας και πρώην στέλεχος της Tesla, Πίτερ Κάρλσον, έχει επανειλημμένως τονίσει ότι μία από τις μεγαλύτερες δυσκολίες που αντιμετωπίζει είναι η πρόσβαση σε εξειδικευμένο προσωπικό. Από τον Δεκέμβριο, άλλωστε, σχετική έκθεση της Ε.Ε. σκιαγραφεί ανάγλυφα τις ελλείψεις σε ζωτικούς τομείς των ευρωπαϊκών οικονομιών όπως, για παράδειγμα, ο τομέας των μηχανολογικών εξοπλισμών, η ανάπτυξη λογισμικού αλλά και πολύ περισσότερο σε σχέση με παλαιότερα ο τομέας των υπηρεσιών υγείας. Στο μεταξύ, οι σχολές επαγγελματικής κατάρτισης έχουν παραμείνει κλειστές επί μήνες στο πλαίσιο των περιοριστικών μέτρων κατά της μετάδοσης του κορωνοϊού. Στη διάρκεια του περασμένου έτους οι ενδιαφερόμενοι που έχουν υποβάλει αιτήσεις για προγράμματα κατάρτισης στη Γερμανία μειώθηκαν κατά περισσότερο από 9% και είναι σαφές ότι πρόκειται για «ευθεία συνέπεια» της πανδημίας σύμφωνα με τη γερμανική στατιστική υπηρεσία. Η Αυστρία, άλλωστε, που έχει παρεμφερές σύστημα, ανέφερε πως είχε 8.000 θέσεις επαγγελματικής κατάρτισης κενές στα τέλη Απριλίου.
Παράλληλα τα γερμανικά πανεπιστήμια κατέγραψαν πέρυσι 30% λιγότερους ξένους φοιτητές, πολλοί από τους οποίους παρακολούθησαν τις σπουδές τους online από την πατρίδα τους, ελαχιστοποιώντας, έτσι, τις κοινωνικές επαφές που συχνά εξελίσσονται σε κίνητρο για να παραμείνουν στη χώρα και να εργαστούν εκεί μετά το πέρας των σπουδών τους. Οπως τονίζει ο Αλέν Ντεάζ, διευθύνων σύμβουλος της ελβετικής εταιρείας ανεύρεσης ταλέντων Adecco Group, «εφόσον επέρχονται διαρθρωτικές αλλαγές στην κινητικότητα και στην κατανάλωση, είναι αναμενόμενο ότι θα έχουμε τις ίδιες αλλαγές και σε ό,τι αφορά τις θέσεις εργασίας».
Ορισμένες οικονομίες ενδέχεται να επωφεληθούν αν η τρέχουσα κρίση εμποδίσει τη μετανάστευση των καλύτερων εργαζομένων τους. Ανάμεσά τους χώρες της Ανατολικής Ευρώπης όπως η Πολωνία και η Ρουμανία αλλά και η Ιταλία. Από αυτές προήλθαν οι εξειδικευμένοι μετανάστες της Ε.Ε. το 2019 και είναι οι κατεξοχήν χώρες που θα ωφεληθούν από τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης. Ως εκ τούτου, εκεί θα αυξηθεί η ζήτηση για εξειδικευμένο προσωπικό. Πρέπει, πάντως, να ανοικοδομηθούν οι μηχανισμοί που φέρνουν σε επαφή τους εξειδικευμένους υποψήφιους με τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις. Κάτι τέτοιο, όμως, προϋποθέτει χρόνο και μέχρις ότου γίνουν όσα πρέπει το πρόβλημα στην Ευρώπη θα οξύνεται, καθώς η Γηραιά Ηπειρος έχει δημογραφικό πρόβλημα πολύ πριν από την πανδημία. Το εργατικό δυναμικό της Γερμανίας, για παράδειγμα, αναμένεται να συρρικνωθεί κατά περίπου 4% μέχρι το 2030, οπότε και θα συνταξιοδοτείται σταδιακά η γενιά της μεταπολεμικής έκρηξης των γεννήσεων. Οπως τονίζει ο Ούλριχ Κόμπερ, επικεφαλής του τομέα ενσωμάτωσης και κατάρτισης στο Bertelsmann Stiftung, «οι γερμανικές επιχειρήσεις πρέπει να αρχίσουν να κοιτάζουν εκτός Ε.Ε. για να καλύψουν τις ανάγκες τους σε εξειδικευμένο προσωπικό».