Από 1ης Ιανουαρίου 2021 το Ηνωμένο Βασίλειο (Η.Β.) έπαψε να αποτελεί μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Ε.Ε.). Ειδικότερα, την ημερομηνία αυτή ολοκληρώθηκε η μεταβατική περίοδος που συνομολογήθηκε στη συμφωνία αποχώρησης του Η.Β. και η οποία κατόπιν κοινής βούλησης των μερών δεν ανανεώθηκε. Ως εκ τούτου, το Η.Β. αποχώρησε τόσο από την ενιαία αγορά όσο και από την τελωνειακή ένωση και προσχώρησε αυτόματα στη σύμβαση κοινής διαμετακόμισης. Ωστόσο, τα συμβαλλόμενα μέρη περαιτέρω προέβησαν σε συμφωνία εμπορίου και συνεργασίας με την οποία επιδιώκεται η άμβλυνση των συνεπειών της αποχώρησης σε επίπεδο δασμών και φόρων.
Ολες οι παραπάνω εξελίξεις προκάλεσαν σημαντικές αλλαγές στον τρόπο αντιμετώπισης των συναλλαγών ανάμεσα στο Η.Β. και την Ε.Ε. μεταξύ επιχειρήσεων ή/και ιδιωτών τόσο από φορολογικής όσο και τελωνειακής σκοπιάς. Για το θέμα αυτό η ελληνική φορολογική και τελωνειακή διοίκηση έχει ώς τώρα εκδώσει συγκεκριμένες εγκυκλίους που παρέχουν οδηγίες για την αντιμετώπιση των κάθε είδους συναλλαγών μεταξύ της Ελλάδας (ως κράτους-μέλους της Ε.Ε.) και του Η.Β. εξαιτίας της αποχώρησης του τελευταίου, ενώ αναμένονται το επόμενο διάστημα περαιτέρω οδηγίες με περισσότερες λεπτομέρειες για την εξειδίκευση και εφαρμογή στην πράξη της συμφωνίας εμπορίου και συνεργασίας ανάμεσα στα μέρη.
Το Η.Β. αντιμετωπίζεται πλέον ως τρίτη χώρα αναφορικά με τον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) αλλά και τελωνειακά. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι από πλευράς ΦΠΑ, ειδικότερα, οι συναλλαγές αγαθών ανάμεσα στην Ελλάδα και το Η.Β. αντιμετωπίζονται πλέον ως εισαγωγές ή εξαγωγές κατά περίπτωση και όχι ως ενδοκοινοτικές συναλλαγές. Εξαίρεση αποτελούν οι συναλλαγές σε αγαθά μεταξύ της Ελλάδας και της Βόρειας Ιρλανδίας για μεταβατικό διάστημα τεσσάρων ετών. Παράλληλα, καταργούνται απλουστεύσεις που ίσχυαν υπό το προηγούμενο καθεστώς σε διάφορους τομείς όπως η απλουστευμένη ηλεκτρονική διαδικασία διορισμού εκπροσώπου για σκοπούς ΦΠΑ, απλουστευμένες διαδικασίες ΦΠΑ τριγωνικών συναλλαγών ανάμεσα σε κράτη-μέλη κ.λπ.
Αντίστοιχα, η παροχή υπηρεσιών στο Η.Β. ή η λήψη υπηρεσιών από αυτό θεωρούνται πλέον συναλλαγές παροχής/λήψης υπηρεσιών με τρίτη χώρα και μάλιστα χωρίς οποιαδήποτε εξαίρεση, γεγονός που επίσης εμπεριέχει την κατάργηση προηγούμενων απλουστεύσεων (π.χ. της απόδοσης ΦΠΑ σε τηλεπικοινωνιακές ή ηλεκτρονικές υπηρεσίες μέσω της μικρής μονοαπευθυντικής θυρίδας/MOSS κ.λπ.).
Από τελωνειακής σκοπιάς, η βασική αλλαγή είναι ότι πλέον απαιτούνται διατυπώσεις και διαδικασίες (π.χ. χρήση νέου αριθμού EORI, διασαφήσεις εισαγωγής-εξαγωγής, υποχρέωση ειδικών αδειών όπου προβλέπεται κ.λπ.) για τη διακίνηση των εμπορευμάτων ανάμεσα στα μέρη, οι οποίες μάλιστα υφίστανται ανεξάρτητα από τυχόν απαλλαγές από δασμοφορολογικές επιβαρύνσεις οι οποίες ενδεχομένως προβλέπονται είτε στο πλαίσιο της συμφωνίας κοινής διαμετακόμισης είτε εμπορίου και συνεργασίας ανάμεσα στα μέρη. Και εδώ ισχύει η εξαίρεση της Βόρειας Ιρλανδίας για μεταβατική περίοδο τεσσάρων ετών.
* Ο κ. Χρήστος Κρέστας είναι γενικός διευθυντής του φορολογικού τμήματος της KPMG.