Η συνεχιζόμενη άνοδος των εμπορευμάτων, η ταχύτητα με την οποία σημειώνεται αλλά και το βάθος της ανόδου, που αφορά δεκάδες πρώτες ύλες από τα φυτικά έλαια μέχρι τον λιθάνθρακα, έχουν προκαλέσει έντονο προβληματισμό. Οικονομολόγοι και παράγοντες της αγοράς μιλούν για έναν νέο κύκλο ανόδου, ανάλογο εκείνου που άρχισε πριν από σχεδόν δύο δεκαετίες, όταν η ραγδαία εκβιομηχάνιση της Κίνας άλλαξε τη δομή της παγκόσμιας οικονομίας.
Η άνοδος έχει οδηγήσει πολλά funds σε σημαντικά κέρδη φέτος, καθώς οι πρώτες ύλες από τον χάλυβα μέχρι τη σόγια έχουν εκτιναχθεί στα ύψη. Από τα συνταξιοδοτικά ταμεία μέχρι τους διαπραγματευτές εμπορευμάτων, κερδίζουν όλοι όσοι επένδυσαν στα εμπορεύματα. Το ερώτημα είναι κατά πόσον πρόκειται για ένα παροδικό άλμα μετά την πανδημία ή σηματοδοτεί μια μακροπρόθεσμη μεταβολή στη δομή της παγκόσμιας οικονομίας. Ιδρυτές των funds δηλώνουν βέβαιοι ότι «βρισκόμαστε ενώπιον ενός διαρθρωτικού σοκ πληθωρισμού» και προσθέτουν πως «υπάρχει μεγάλη ζήτηση και όλοι τα θέλουν όλα τώρα και αμέσως».
Η άνοδος των εμπορευμάτων προβληματίζει τις κεντρικές τράπεζες για τον κίνδυνο του πληθωρισμού τόσο όσο τις προβλημάτιζε μόνο τα χρόνια πριν από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Αυτό το ράλι θα έχει πολιτικό αντίκτυπο, άλλωστε, δεδομένου ότι το πετρέλαιο έχει επανέλθει στα 75 δολάρια το βαρέλι, με αποτέλεσμα να έχει ενισχυθεί και πάλι η θέση της Σαουδικής Αραβίας και της Ρωσίας στην αγορά ενέργειας. Αυτό αποτελεί ολική επαναφορά από τις αρνητικές τιμές στις οποίες είχαν διολισθήσει οι τιμές του πετρελαίου εδώ και περισσότερο από έναν χρόνο κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας. Η εκρηκτική άνοδος είναι, πάντως, ανεπιθύμητη για τους πολιτικούς ταγούς που προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή, καθώς καθιστά πολύ πιο δαπανηρή τη μεταστροφή της οικονομία στην πράσινη ανάπτυξη.
Το πρόβλημα είναι οξύτατο για την Κίνα που εισάγει μεγάλο όγκο πρώτων υλών για να προμηθεύσει τα εκατομμύρια των εργοστασίων της και την πυρετώδη οικοδομική της δραστηριότητα. Το Πεκίνο προσπάθησε να συμπιέσει τις τιμές απειλώντας να συντρίψει τους κερδοσκόπους και να ρίξει στην αγορά τα στρατηγικά της αποθέματα.
Οι απειλές απέδωσαν μέχρις ενός σημείου, καθώς ο χαλκός υποχώρησε στα επίπεδα που βρισκόταν πριν από την άνοδο που σημείωσε φέτος. Ωστόσο, οι τιμές σε όλο το φάσμα των εμπορευμάτων παρέμειναν σε υψηλά επίπεδα: το σιδηρομετάλλευμα παραμένει κοντά σε επίπεδα-ρεκόρ, οι τιμές του χάλυβα στις ΗΠΑ έχουν τριπλασιαστεί στη διάρκεια του έτους, ο λιθάνθρακας βρίσκεται στα υψηλά 13 ετών και οι τιμές του φυσικού αερίου πετάνε. Ακόμη και μετά την ελαφρά υποχώρηση, ο δείκτης τιμών των Εμπορευμάτων του Bloomberg, που παρακολουθεί τις τιμές 22 πρώτων υλών, έχει σημειώσει άνοδο 78% σε σύγκριση με τον Μάρτιο του 2020, όταν η πανδημία προκάλεσε πτώση. Σε ό,τι αφορά δε το αργό, το πιο κρίσιμο εμπόρευμα για την παγκόσμια οικονομία, εξακολουθεί να κινείται ανοδικά όσο ο κόσμος αφήνει πίσω του τα lockdowns και η συμμαχία του ΟΠΕΚ με τη Ρωσία μειώνει και πάλι την παραγωγή. Η τιμή του Brent έχει σημειώσει άνοδο 45% φέτος και οι διαπραγματευτές, όπως και οι αναλυτές των αμερικανικών τραπεζών στη Wall Street, μιλούν ξανά για το ενδεχόμενο να υπερβούν οι τιμές του «μαύρου χρυσού» τα 100 δολάρια το βαρέλι για πρώτη φορά μετά το 2014.
Για τους καταναλωτές, όμως, η άνοδος των εμπορευμάτων φέρνει μαζί τις θλιβερές αναμνήσεις του πληθωρισμού. Εως τώρα οι επιχειρήσεις απορροφούν την άνοδο του κόστους, με αποτέλεσμα οι τιμές παραγωγού να βρίσκονται στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 10 και πλέον χρόνων σε ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας. Και βέβαια αργά ή γρήγορα οι καταναλωτές θα πληρώσουν αυτήν την άνοδο. Ηδη έχουν ανακοινώσει ότι σχεδιάζουν να αυξήσουν τις τιμές τους σειρά ομίλων καταναλωτικών ειδών, από τη Unilever μέχρι την Procter & Gamble.