Ακόμη και τμηματικά μπορούν να λάβουν τη νέα άδεια πατρότητας που θεσπίστηκε με τον εργασιακό νόμο που ψηφίστηκε πρόσφατα (Ν.4808/2021) οι εργαζόμενοι που απέκτησαν ή θα αποκτήσουν παιδί από τις 19 Ιουνίου και μετά.
Οι νέες διατάξεις τέθηκαν ήδη σε εφαρμογή, ενώ εκδόθηκε η πρώτη εγκύκλιος από το υπουργείο Εργασίας που παρέχει διευκρινίσεις και οδηγίες για τη χορήγηση των νέων αδειών σε γονείς και φροντιστές, προβλέπει το δικαίωμα απουσίας για λόγους ανωτέρας βίας, καθορίζει ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας για γονείς και επεκτείνει και για περιπτώσεις υιοθεσίας – μια σειρά αδειών που δικαιούνται οι φυσικές μητέρες. Σύμφωνα μάλιστα με τον υπουργό Εργασίας Κωστή Χατζηδάκη, όλες οι προβλεπόμενες εγκύκλιοι και υπουργικές αποφάσεις που απαιτούνται θα εκδοθούν εντός του καλοκαιριού, προκειμένου μέχρι τον Σεπτέμβριο να έχουν κλείσει σχεδόν όλα τα θέματα.
Αναλυτικά, η πρώτη εγκύκλιος διευκρινίζει τα εξής:
• Αδεια πατρότητας, 14 ημέρες με αποδοχές: η άδεια χορηγείται συνολικά ή τμηματικά σύμφωνα με την αίτηση του εργαζομένου. Συγκεκριμένα, ο εργαζόμενος μπορεί να λάβει 2 ημέρες άδειας πριν από την αναμενόμενη ημερομηνία τοκετού και τις άλλες 12 να τις λάβει συνολικά ή τμηματικά, εντός 30 ημερών από την ημερομηνία γέννησης. Μπορεί βέβαια να λάβει και το σύνολο της άδειας αμέσως μετά τη γέννηση. Την άδεια δικαιούται κάθε εργαζόμενος πατέρας, ανεξάρτητα από την οικογενειακή του κατάσταση. Μάλιστα, όπως ορίζει η εγκύκλιος, όσοι πατέρες έχουν λάβει τις 2 ημέρες άδειας που δικαιούνταν με την προηγούμενη νομοθεσία, δικαιούνται τις επιπλέον, μέχρι 12, ημέρες έως ότου συμπληρωθεί ένας μήνας από τη γέννηση του τέκνου τους.
• Γονική άδεια διάρκειας 4 μηνών: χορηγείται συνεχόμενα ή τμηματικά και για τους δύο γονείς, με επίδομα από τον ΟΑΕΔ για τους δύο πρώτους μήνες, ίσο με τον κατώτατο μισθό. Μόνη προϋπόθεση είναι η επί ένα έτος απασχόληση του εργαζομένου στον ίδιο εργοδότη. Αν υπάρχουν περισσότερα παιδιά, οι γονείς έχουν δικαίωμα να πάρουν άδεια και γι’ αυτά, εφόσον έχει μεσολαβήσει ένας χρόνος πραγματικής απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη μεταξύ των δύο αδειών. Κατ’ εξαίρεση, γονείς διδύμων, τριδύμων ή και περισσότερων πολύδυμων τέκνων δικαιούνται να λάβουν τη γονική άδεια για κάθε παιδί ξεχωριστά, διακεκομμένα ή και συνεχόμενα, χωρίς να μεσολαβήσει ένας χρόνος πραγματικής υπηρεσίας. Σε περίπτωση υιοθεσίας ή αναδοχής τέκνου ηλικίας έως οκτώ ετών, η γονική άδεια χορηγείται από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια. Επειτα από αίτηση του εργαζομένου η γονική άδεια μπορεί να χορηγείται εναλλακτικά με τη μορφή μειωμένου ημερήσιου ωραρίου ή σε ημέρες άδειας, χωρίς να θίγεται το δικαίωμα του εργαζομένου να λάβει το επίδομα γονικής άδειας. Σύμφωνα με μεταβατική διάταξη, ο ΟΑΕΔ υποχρεούται να καταβάλει το επίδομα της γονικής άδειας και στους γονείς που έλαβαν την άδεια με βάση το προηγούμενο πλαίσιο (που δεν προέβλεπε επίδομα) εφόσον η άδεια αυτή δεν είχε λήξει στις 19 Ιουνίου 2021, ημερομηνία που τέθηκε σε ισχύ ο νέος νόμος.
• Αδεια φροντιστή: η άδεια (άνευ αποδοχών) χορηγείται για την κάλυψη σημαντικών αναγκών ή φροντίδας συγγενών ή άλλων προσώπων που κατοικούν στο ίδιο νοικοκυριό, για σοβαρό ιατρικό λόγο. Προϋπόθεση είναι η συμπλήρωση 6 μηνών εργασίας και η διάρκεια της άδειας είναι έως 5 ημέρες για κάθε ημερολογιακό έτος.
• Δικαίωμα απουσίας του γονέα ή φροντιστή: δίνεται με αποδοχές έως δύο φορές τον χρόνο και για μία ημέρα κάθε φορά για λόγους όπως ασθένεια ή ατύχημα του παιδιού ή του προσώπου που χρήζει φροντίδας, η οποία βεβαιώνεται με ιατρική γνωμάτευση.
• Ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας για γονείς παιδιών έως 12 ετών και φροντιστές: δικαιούνται να ζητούν τηλεργασία, ευέλικτο ωράριο εργασίας ή μερική απασχόληση, εφόσον έχουν συμπληρώσει 6 μήνες στον ίδιο εργοδότη.
Παράλληλα προβλέπονται ρυθμίσεις, όπως η εξομοίωση των δικαιωμάτων των εργαζομένων που υιοθετούν τέκνο έως 8 ετών με τις φυσικές μητέρες και θεσπίζεται άδεια εργαζομένων γυναικών για υποβολή σε μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Τέλος, προβλέπεται ρητώς ότι η απόλυση εργαζομένου επειδή ζήτησε ή έλαβε άδεια ή ευέλικτη ρύθμιση απαγορεύεται και είναι άκυρη.