Εξι στα δέκα μέλη του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων του ΚΕΦίΜ πιστεύουν πως, παρά τις έκτακτες συνθήκες της πανδημίας, η περαιτέρω ουσιαστική μείωση του φορολογικού βάρους που επωμίζονται πολίτες και επιχειρήσεις στη χώρα μας παραμένει εφικτή. Η πανδημία, με τις έκτακτες δαπάνες που αναλήφθηκαν για την αντιμετώπιση των οικονομικών και κοινωνικών συνεπειών της, επιβράδυνε την υλοποίηση κυβερνητικής δέσμευσης για μείωση της συνολικής φορολογικής επιβάρυνσης και έθεσε σε αμφισβήτηση το κατά πόσον ο στόχος αυτός παραμένει ακόμη εφικτός.
Από την άλλη πλευρά, όπως καταδεικνύεται και από τη φετινή μελέτη που δημοσίευσε πρόσφατα το ΚΕΦίΜ για την Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας –η οποία για το 2021 υπολογίζεται για τη χώρα μας στις 29 Ιουνίου, καλύπτοντας 179 από τις 365 ημέρες του έτους–, η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των χωρών με τη μεγαλύτερη επιβάρυνση από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές, ενώ ταυτόχρονα καταγράφει τον χαμηλότερο βαθμό αποτελεσματικότητας της κοινωνικής πολιτικής μεταξύ των 26 ευρωπαϊκών χωρών για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία.
Από την πλευρά όσων απάντησαν αρνητικά τονίζεται ότι σε συνθήκες έντονης ανάγκης για παροχή δημόσιων αγαθών, όπως η τρέχουσα, είναι ανέφικτη τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα η μείωση τόσο των φόρων όσο και της προοδευτικότητας του φορολογικού συστήματος, η οποία μπορεί να λειτουργήσει ως εργαλείο διόρθωσης των ανισοτήτων που προέκυψαν ή οξύνθηκαν με την πανδημία. Ανεξαρτήτως ψήφου, πάντως, αρκετά μέλη του Πάνελ επισημαίνουν τη δυνατότητα και αναγκαιότητα τόσο μιας έκτακτης –αναλόγως του επιμερισμού των συνεπειών της κρίσης– όσο και μιας μονιμότερης ανακατανομής του φορολογικού βάρους και αλλαγής της δομής του φορολογικού συστήματος, ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα και η ανταγωνιστικότητά του. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, από τις απαντήσεις διαφαίνεται ότι η περαιτέρω μείωση του φορολογικού βάρους δεν θα είναι μια αυτονόητα εύκολη πολιτικά απόφαση, καθώς προϋποθέτει μια γρήγορη και ισχυρή ανάκαμψη, καθώς και περίπλοκες σταθμίσεις από πλευράς της κυβέρνησης.
* Ο κ. Γιώργος Αρχόντας είναι μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του ΚΕΦίΜ και υπεύθυνος του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων.
Το Ελληνικό Πάνελ Οικονομολόγων είναι μια πρωτοβουλία του ΚΕΦίΜ που έχει ως στόχο την καταγραφή και ανάδειξη των απόψεων κορυφαίων Ελληνίδων και Ελλήνων οικονομολόγων επί κρίσιμων θεμάτων οικονομικής πολιτικής (kefim.org).