Δεν έχουν τέλος τα προβλήματα στις θαλάσσιες μεταφορές φορτίου και κατ’ επέκταση και στο διεθνές εμπόριο. Επί μήνες οι μεγαλύτερες ναυτιλιακές μεταφορικές εταιρείες αντιμετωπίζουν μεγάλες ελλείψεις εμπορευματοκιβωτίων στα λιμάνια και κυριολεκτικά αγωνίζονται για να αντεπεξέλθουν στη ζήτηση. Τώρα βρίσκονται αντιμέτωπες με μια εξίσου ανησυχητική έλλειψη μεταφορικών πλοίων, που οφείλεται μεταξύ άλλων στη μείωση των ναυπηγείων ανά τον κόσμο αλλά και στην προσαρμογή του κλάδου στις νέες προδιαγραφές για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Μιλώντας στους Financial Times, στελέχη του κλάδου των ναυτιλιακών υπογραμμίζουν πως οι παραγγελίες για νέα πλοία έχουν εκτοξευθεί τελευταία, αλλά προειδοποιούν ότι η έλλειψη πλοίων θα εξακολουθήσει να πλήττει τον κλάδο τους τα επόμενα χρόνια. Οπως υπογραμμίζουν, ένας από τους λόγους είναι αυτή καθαυτή η μεγάλη ζήτηση για θαλάσσιες μεταφορές κοντέινερ αλλά και η τόσο περίπλοκη διαδικασία προσαρμογής του στόλου στις νέες απαιτήσεις κατά της κλιματικής αλλαγής. Σύμφωνα με τον Χαβιέ Ντεστριάου, γενικό οικονομικό διευθυντή της ισραηλινής Zim, μιας από τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές μεταφορικές στον κόσμο, η έλλειψη πλοίων αποτελεί «δυνητική μείζονα απειλή». Η έλλειψη πλοίων εγκυμονεί τον κίνδυνο να παγιωθούν τα πολύ υψηλά επίπεδα ναύλου, έστω και κάπως χαμηλότερα από τα σημερινά επίπεδα.
Οπως τονίζει ο ίδιος, μέχρι πρόσφατα πολλές εταιρείες δίσταζαν να προχωρήσουν σε νέες παραγγελίες πλοίων, ενώ εδώ και καιρό πολλά πλοία έχουν γεράσει και προορίζονται για παλιοσίδερα. «Βλέπουμε έναν μεγάλο κίνδυνο μεγάλων ελλείψεων πλοίων», υπογραμμίζει και προσθέτει ότι «μιλάμε για τρία, τέσσερα ή και πέντε συναπτά χρόνια».
Ανάλογα ανησυχητικά είναι τα σχόλια του Αντι Κέιζ, διευθύνοντος συμβούλου της Clarksons, της μεγαλύτερης στον κόσμο εταιρείας μεσιτικής για τις ναυτιλιακές, που αποδίδει το πρόβλημα στη ραγδαία μείωση των ναυπηγείων ανά τον κόσμο. Οπως τονίζει, από το 2007 έως σήμερα τα ναυπηγεία έχουν μειωθεί κατά τα 2/3 και έχουν περιορισθεί σε 115.
Τα ναυπηγεία που εξακολουθούν να λειτουργούν κυριολεκτικά βομβαρδίζονται από παραγγελίες μετά τα άνευ προηγουμένου κέρδη που έχουν συγκεντρώσει οι εταιρείες κοντέινερ στο διάστημα 2020-2021. Αιτία, βέβαια, η εκτόξευση της ζήτησης για αγαθά, που από το δεύτερο εξάμηνο του περασμένου έτους έχει απογειώσει τον ναύλο για τη μεταφορά φορτίου. Από την αρχή του έτους οι ναυτιλιακές μεταφοράς φορτίων έχουν παραγγείλει πλοία με δυνατότητα μεταφοράς 3,2 εκατ. εμπορευματοκιβωτίων μήκους έξι μέτρων.
Ενδεχομένως όμως δεν επαρκούν αυτές οι παραγγελίες. Σύμφωνα με την Clarksons Research, οι νέες παραγγελίες αντιπροσωπεύουν το 20% της χωρητικότητας του υπάρχοντος στόλου.
Ο κλάδος πλήττεται από το ακριβώς αντίστροφο πρόβλημα που αντιμετώπισε την περασμένη δεκαετία, όταν ένα πλεόνασμα πλοίων συρρίκνωσε δραματικά την κερδοφορία του. Τότε κατέρρευσε και η νοτιοκορεατική Hanjin Shipping και στη συνέχεια ακολούθησε συγκέντρωση στον κλάδο. Πολλά στελέχη του κλάδου παραμένουν πάντως διστακτικά, καθώς εκφράζουν φόβους για το ενδεχόμενο νέου πλεονάσματος πλοίων ως συνεπακόλουθο των καταιγιστικών παραγγελιών. Μιλώντας στη βρετανική εφημερίδα σε καθεστώς ανωνυμίας, επισημαίνουν ότι είναι πιο πιεστικά και πιο άμεσα τα προβλήματα της έλλειψης κοντέινερ αλλά και του συνωστισμού σε τερματικούς σταθμούς λιμένων.
Εξάλλου, σημαντικός παράγοντας πίσω από τη διστακτικότητα πολλών ναυτιλιακών που δεν αποφασίζουν να προχωρήσουν σε μεγάλες παραγγελίες είναι η αμφιβολία σε σχέση με το είδος πλοίου που ενδείκνυται να παραγγείλουν, δεδομένης της σταδιακής προσαρμογής στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Οι νέοι διεθνείς κανόνες για την αποτελεσματική χρήση της ενέργειας που θα ισχύσουν από το 2023 έχουν αυξήσει το ενδιαφέρον για πλοία που κινούνται με υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), αλλά και πάλι οι παραγγελίες έχουν μείνει καθηλωμένες στα επίπεδα του 2019. Ενδεικτική η περίπτωση της μεγαλύτερης στον κόσμο ναυτιλιακής μεταφοράς κοντέινερ, της Maersk, που έχει αποφύγει να παραγγείλει πλοία κινούμενα με LNG επικαλούμενη την αβεβαιότητα που περιβάλλει τόσο τη νέα τεχνολογία όσο και το καινούργιο ρυθμιστικό πλαίσιο.