Πόροι 5,5 δισ. ευρώ αναλογούν στην Ελλάδα από νέα ευρωπαϊκά ταμεία για το κλίμα, για την περίοδο 2025-2032, προκειμένου να αμβλυνθούν οι συνέπειες για τους πολίτες και την οικονομία της από τις νέες, αυστηρές περιβαλλοντικές απαιτήσεις που θέτουν οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% ώς το 2030 σε σύγκριση με το 1990.
Οι προτάσεις, που έγιναν γνωστές ως «Fit for 55», θα περάσουν τώρα από τη διαδικασία έγκρισης από το ευρωπαϊκό και τα εθνικά Κοινοβούλια και πολλά μπορεί να αλλάξουν, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κατεύθυνση είναι να ληφθούν τολμηρά μέτρα, ανάλογα με το μέγεθος της πρόκλησης της κλιματικής αλλαγής. Το πρόβλημα είναι ότι κάποια στρώματα της κοινωνίας, κατά κανόνα τα πιο ευάλωτα, θα επιβαρυνθούν δυσανάλογα κατά τη μετάβαση, κυρίως επειδή θα επιβαρυνθούν οι τιμές των καυσίμων και άρα της μεταφοράς, της θέρμανσης κ.λπ. Για να απαντήσει στις σχετικές επιφυλάξεις, η Επιτροπή πρότεινε τη δημιουργία ενός κοινωνικού ταμείου κλίματος, με προϋπολογισμό 72,2 δισ. ευρώ για την περίοδο 2025-32. Από αυτά, στην Ελλάδα αντιστοιχεί το 5,52%, δηλαδή 3,986 δισ. ευρώ. Τα πρώτα 1,308 δισ. ευρώ αναμένεται να δοθούν την περίοδο 2025-2027, ενώ τα υπόλοιπα 2,678 δισ. ευρώ αφορούν την περίοδο 2028-32. Ετσι, η Ελλάδα αποκτά μια ακόμη πηγή χρηματοδότησης που προστίθεται στο Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ τα προσεχή χρόνια. Η πρόταση της Επιτροπής μάλιστα προβλέπει να υπάρχει και ισόποση εθνική συμμετοχή, έτσι ώστε το συνολικό ποσό των πόρων που θα κινητοποιηθούν να φτάσει τα 144,4 δισ. ευρώ.
Παράλληλα, η Επιτροπή πρότεινε την αύξηση του προϋπολογισμού του ταμείου εκσυγχρονισμού, που προορίζεται για τον εκσυγχρονισμό του ενεργειακού τομέα των κρατών-μελών. Για την ακρίβεια, θα επωφεληθούν μόνο τα κράτη-μέλη με κατά κεφαλήν ΑΕΠ κάτω από 65% του μέσου ευρωπαϊκού. Χάρη σε μια τροποποίηση που ανέβασε το αρχικώς προτεινόμενο ποσοστό του 60% του ΑΕΠ στο 65%, μπόρεσε και εντάχθηκε η Ελλάδα και η Πορτογαλία στην αρχική λίστα χωρών. Ετσι, η Ελλάδα μπορεί να προσβλέπει σε άλλο 1,5 δισ. ευρώ για τον εκσυγχρονισμό του ενεργειακού της τομέα.
Φυσικά, οι πόροι των ταμείων αυτών δεν είναι παρά μια παράμετρος σ’ ένα πλαίσιο τεράστιων αλλαγών που φέρνουν οι προτάσεις της Κομισιόν: το κυριότερο είναι η αναθεώρηση του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της Ε.Ε., με επέκτασή του στη ναυτιλία, αναθεώρηση των κανόνων για τις εκπομπές από τις αερομεταφορές και θέσπιση χωριστού συστήματος εμπορίας εκπομπών για τις οδικές μεταφορές και τα κτίρια. Η τελευταία είναι η πρόταση του «Fit for 55» που αναμένεται να προκαλέσει τις περισσότερες αντιδράσεις, ακριβώς επειδή θα επιβαρύνει μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Η Επιτροπή φιλοδοξεί, μεταξύ άλλων, το 40% της ενέργειας στην Ευρώπη να παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ώς το 2030, ενώ από το 2035 δεν θα πωλούνται πλέον αυτοκίνητα που θα εκπέμπουν ρύπους.
Στην κυβέρνηση σχεδιάζουν να αναθέσουν τη διεξαγωγή μελέτης για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην οικονομία και στη δημοσιονομική πολιτική. Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει κυβερνητική πηγή, και μόνο η επέκταση της ηλεκτροκίνησης συνεπάγεται απώλειες από τη φορολογία καυσίμων, που πρέπει να μελετηθούν και να υποκατασταθούν. Επιπλέον, η πολιτική προστασία πρέπει να ενισχυθεί, τα κτίρια να αναβαθμιστούν ενεργειακά, ενώ αποτελούν ερώτημα οι επιπτώσεις στον τουρισμό. Σύντομα θα κατατεθεί στη Βουλή το νομοσχέδιο για την κλιματική αλλαγή, που θα αποτελέσει ένα βήμα στην κατεύθυνση του «Fit for 55».