Την ύπαρξη σχεδίου για τη διάνοιξη, εδραίωση και ανάπτυξη ενός ινδοαραβικού εμπορικού διαδρόμου για τη Μεσόγειο που θα καταλήγει στο λιμάνι του Πειραιά περιγράφει μελέτη του Institute of South Asian Studies (ISAS) του Εθνικού Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες μέρες. Με βάση αυτό το σχέδιο η Ελλάδα θα καταστεί πύλη για τις εξαγωγές της Ινδίας προς την Ευρώπη. Μάλιστα η μελέτη επικαλείται συγκεκριμένες συναντήσεις των τελευταίων ετών μεταξύ ανωτάτων Ελλήνων και Ινδών αξιωματούχων, στις οποίες φέρεται να έχει συζητηθεί το θέμα.
Θρυαλλίδα για την άμεση ανάπτυξη του ινδοαραβικού εμπορικού διαδρόμου για τη Μεσόγειο αποτελεί η διπλωματική προσέγγιση μεταξύ Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και Ισραήλ που, έχοντας εξομαλύνει τις σχέσεις στην αραβική χερσόνησο, επιτρέπει πλέον την προώθηση εμπορευμάτων που θα ξεφορτώνονται στα αραβικά λιμάνια του Περσικού και μέσω επίγειων οδικών και σιδηροδρομικών μεταφορών θα διέρχονται από τη Σαουδική Αραβία και την Ιορδανία με προορισμό το ισραηλινό λιμάνι της Χάιφα. Από εκεί θα προωθούνται στον Πειραιά και από τον Πειραιά, είτε διά του σιδηροδρόμου στην κεντρική Ευρώπη είτε διά μεταφόρτωσης σε τρίτα πλοία σε άλλους ευρωπαϊκούς λιμενικούς προορισμούς.
Σκοπός αυτής της νέας θαλάσσιας και χερσαίας εμπορικής γραμμής είναι να μπορέσει η Ινδία να επιταχύνει τις εξαγωγές της, που τώρα γίνονται είτε μέσω Σουέζ είτε μέσω του προβληματικού, όπως χαρακτηρίζεται, διαδρόμου μέσω του Ιράν και συγκεκριμένα του λιμανιού του Τσαμπαχάρ. Η Ινδία, σύμφωνα με τη μελέτη («Ιndia’s Arab-Mediterranean Corridor: A Paradigm Shift in Strategic Connectivity to Europe, 27/8/2021) του καθηγητή διεθνών σχέσεων και πολιτικής οικονομίας Michaël Tanchum, επιθυμεί μια συντομότερη και ασφαλέστερη όδευση του εμπορίου της με την Ευρώπη, που θα παρακάμπτει το Σουέζ και την προβληματική σχέση που έχει το Ιράν με τη Δύση (κυρώσεις κ.λπ.), αλλά και την Τουρκία μέσω της οποίας προωθείται ένα μέρος των ινδικών εξαγωγών. Η Τουρκία, απολαμβάνοντας εξαιρετικά καλές σχέσεις με το Πακιστάν, παραδοσιακό ανταγωνιστή της Ινδίας, δεν θεωρείται από το Νέο Δελχί αξιόπιστος εταίρος. Επιπλέον, ο υπό συζήτηση ινδοαραβικός εμπορικός διάδρομος για τη Μεσόγειο είναι σημαντικά συντομότερος, εξηγούν οι συντάκτες της μελέτης.
Εφόσον τα συγκεκριμένα σχέδια ευοδωθούν, ο Πειραιάς θα κληθεί να δεχθεί έναν νέο πρόσθετο τεράστιο όγκο φορτίων με ό,τι σημαίνει αυτό για την ανάπτυξη της χώρας ως διαμετακομιστικού κόμβου, αλλά και των αναγκών της για νέες υποδομές. Η Ινδία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη χώρα παγκοσμίως σε πληθυσμό μετά την Κίνα, με 1,4 δισεκατομμύρια κατοίκους. Θεωρείται μια από τις ανερχόμενες οικονομικές –και όχι μόνον– υπερδυνάμεις και το ΑΕΠ της βρίσκεται στα επίπεδα των τριών τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
«Για την Ινδία, αυτή η νέα συνδεσιμότητα συνιστά μια στρατηγική αλλαγή τεραστίων γεωπολιτικών συνεπειών, που θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει τον ρόλο της στην ευρασιατική οικονομική τάξη», υπογραμμίζει ο Michaël Tanchum. Από τη Βομβάη, τα ινδικά προϊόντα που αποστέλλονται μέσω αυτής της πολυτροπικής διαδρομής θα μπορούσαν να φτάσουν στην ηπειρωτική Ευρώπη σε μόλις 10 ημέρες, 40% ταχύτερα από ό,τι μέσω της θαλάσσιας διαδρομής του καναλιού του Σουέζ. «Το αν η Ινδία θα γίνει παγκόσμιος ηγέτης στη σφυρηλάτηση αυτής της εμπορικής αρχιτεκτονικής του 21ου αιώνα εξαρτάται από την ικανότητα του Νέου Δελχί να αναπτύσσει αλυσίδες αξίας παραγωγής στον διάδρομο Αραβίας – Μεσογείου Ινδίας – Ευρώπης» εξηγεί, προσθέτοντας πως η ανάπτυξη αυτού του διαδρόμου μπορεί να κινητοποιήσει και να υποστηρίξει σημαντικές επενδύσεις στις συμμετέχουσες χώρες. Αναλυτικότερα επισημαίνεται ότι το σημερινό αντικείμενο του εμπορικού διαδρόμου είναι κυρίως η αλυσίδα αξίας στην παραγωγή και επεξεργασία τροφίμων αλλά αναμένεται σύντομα να επεκταθεί στον μετασχηματισμό των τομέων της Ινδίας στη γεωργία και τη διαχείριση των υδάτων, στην ενέργεια, στην παραγωγή πετροχημικών υψηλότερης προστιθέμενης αξίας, σε καινοτόμες τεχνολογίες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με την παραγωγή, αποθήκευση και χρήση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές που θα αποτελέσουν όλα μέρος της αλυσίδας αξίας στον ινδοαραβικό εμπορικό διάδρομο για τη Μεσόγειο.
Αθήνα – Νέο Δελχί έχουν κοινά συμφέροντα
Η ανάλυση της μελέτης δείχνει όμως πως η έντονη έμφαση της πολιτικής στην Ινδία, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στη Σαουδική Αραβία, στο Ισραήλ και την Ελλάδα στην ανάπτυξη οικοσυστημάτων καινοτομίας παρέχει ένα γενικό πλαίσιο συνεργασίας και για την ανάπτυξη τεχνολογιών επόμενης γενιάς και της βιομηχανίας που βασίζεται σε αυτές, σημειώνει ο Michaël Tanchum. «Στο πλαίσιο της καινοτομίας στον τομέα της πράσινης ενέργειας, και οι πέντε χώρες συμμετέχουν στην ανάπτυξη του ιδιωτικού τους τομέα, οι συνέργειες μεταξύ των οποίων δημιουργούν ευκαιρίες για πολυμερείς συμπράξεις κοινής δραστηριοποίησης στον τομέα της μεταποίησης», εκτιμά. Και τονίζει πως «η Ινδία μπορεί να χρησιμοποιήσει τις ταχέως αναπτυσσόμενες διμερείς επενδυτικές σχέσεις μεταξύ των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Ισραήλ και της Ελλάδας ως εφαλτήριο για την ανάπτυξη πολυμερών συνεργασιών».
Η μελέτη του Εθνικού Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης προσθέτει μάλιστα ότι πέρα από την κοινή τους αντίληψη για απειλές από την εμβάθυνση της αμυντικής συνεργασίας μεταξύ Πακιστάν και Τουρκίας, το Νέο Δελχί και η Αθήνα έχουν στρατηγικό συμφέρον να αναπτύξουν την οικονομική τους συνεργασία: «Ενα πρώτο βήμα έγινε τον Ιούλιο του 2018 όταν ο πρόεδρος της Ινδίας Ραμ Ναθ Κοβίντ επισκέφθηκε την Ελλάδα με ατζέντα για την προώθηση των οικονομικών σχέσεων Ινδίας – Ελλάδας. Αυτή ήταν η πρώτη επίσκεψη ενός Ινδού προέδρου στην Ελλάδα σε 11 χρόνια, και επικεντρώθηκε στην προώθηση της επιχειρηματικής συνεργασίας στη ναυτιλία και την παραγωγή τροφίμων. Τον Σεπτέμβριο του 2019, ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι και ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, Κυριάκος Μητσοτάκης, συναντήθηκαν στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη για να συζητήσουν πώς οι δύο χώρες θα μπορούσαν να προωθήσουν τις επιχειρηματικές τους σχέσεις».