Με πρόταση για τη δημιουργία ενός μηχανισμού αντιστάθμισης των υψηλών τιμών ενέργειας που θα μπορεί να παρεμβαίνει άμεσα σε περιόδους κρίσης όπως η τρέχουσα, αντίστοιχη με αυτήν που έχει υιοθετήσει ήδη η ελληνική κυβέρνηση για την εγχώρια αγορά, προσέρχεται στο άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας της Ευρώπης –που συνεδριάζει σήμερα και αύριο στη Λιουμπλιάνα– ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας. Σε συνέχεια της πρωτοβουλίας του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη EUMED 9, όπου ανέδειξε το ζήτημα του υψηλού ενεργειακού κόστους και προϊδέασε για ελληνική πρωτοβουλία, ο κ. Σκρέκας αναμένεται σύμφωνα με πληροφορίες να καταθέσει σήμερα στους ομολόγους του μια ολοκληρωμένη πρόταση για την ελάφρυνση νοικοκυριών και επιχειρήσεων από τις υψηλές τιμές ρεύματος, που μπορεί να είναι άμεσα εφαρμόσιμη και παράλληλα να μη διαταράξει στο ελάχιστο την ευρωπαϊκή στρατηγική για την πράσινη μετάβαση, αλλά αντιθέτως να ανακόψει το ρεύμα του ευρωσκεπτικισμού έναντι της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Η ελληνική πρόταση αναφέρεται στη σύσταση ενός Μεταβατικού Ταμείου Αντιστάθμισης που θα αντλεί τα έσοδά του από τις δημοπρασίες δικαιωμάτων ρύπων του Ευρωπαϊκού Χρηματιστηρίου Ρύπων (ΕTS) μέσω μιας πρόσθετης δημοπρασίας μελλοντικών δικαιωμάτων ρύπων, είτε μέσω προκαταβολής των αναμενόμενων μελλοντικών εσόδων της Ε.Ε. από τις δημοπρασίες δικαιωμάτων ρύπων. Η κατανομή των κονδυλίων στα κράτη-μέλη, τα οποία σύμφωνα με έναν πρόχειρο υπολογισμό θα μπορούσαν να είναι για τη χειμερινή περίοδο 2021-2022 από 5 έως 8 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την πρόταση, θα γίνεται λαμβάνοντας υπόψη την κατανάλωση θέρμανσης και ηλεκτρικής ενέργειας και το σχετικό ΑΕΠ. Ο κανονισμός λειτουργίας του Ταμείου θα διασφαλίζει ότι η χρήση του θα περιορίζεται αυστηρά σε εξαιρετικές συνθήκες αστάθειας των τιμών. Οι πλειστηριασμοί πρόσθετων δικαιωμάτων ρύπων πέραν των εσόδων για την επιδότηση ρεύματος και θέρμανσης θα οδηγήσουν και σε αποκλιμάκωση των τιμών CO2.
Εισηγήσεις για τη συγκράτηση των τιμών αναμένεται να καταθέσουν και άλλοι υπουργοί της Ε.Ε., καθώς όλες οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών δέχονται ασφυκτικές πιέσεις από τους πολίτες τους που επιβαρύνονται με δυσβάσταχτα κόστη. Με ενδιαφέρον αναμένεται τόσο η στάση της Ισπανίας, που με επιστολή της προς την Κομισιόν το προηγούμενο διάστημα ζήτησε ευρωπαϊκή δράση για την αντιμετώπιση της αύξησης των τιμών, όσο κυρίως της Πολωνίας, ιδιαίτερα μετά την απόφασή της να συνεχίσει την εξόρυξη άνθρακα στα σύνορα με την Τσεχία παρά την επιβολή προστίμου 500.000 ευρώ ημερησίως από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. «Το ΔΕΕ απαιτεί μισό εκατομμύριο ημερησίως σε πρόστιμο από την Πολωνία για το γεγονός ότι η Πολωνία δεν άφησε τους πολίτες της χωρίς ενέργεια και δεν έκλεισε τα ορυχεία σε μία νύχτα. Είναι δικαστική ληστεία και ξεκάθαρη κλοπή. Δεν θα πάρετε ούτε σεντ», έγραψε στο Twitter χθες ο υπουργός Ενέργειας της χώρας, Marcin Romanowski.
Αν και το αίτημα της τιθάσευσης των τιμών είναι κοινό για τους υπουργούς των κρατών-μελών της Ε.Ε., η Κομισιόν δεν φαίνεται να προσανατολίζεται στη λήψη βραχυπρόθεσμων μέτρων. Μόλις χθες η επίτροπος Ενέργειας δήλωσε ότι η Ε.Ε. παρακολουθεί πολύ στενά την εξέλιξη της τιμής ηλεκτρισμού, αναφέροντας ως πρώτη λύση τη μείωση της εξάρτησης του τομέα της ενέργειας από το φυσικό αέριο και τον άνθρακα, οι τιμές των οποίων έχουν εκτοξευθεί τους τελευταίους μήνες.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η παρέμβαση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας (ΙΕΑ) μία ημέρα πριν από το άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας της Ευρώπης. «Οι καλά διαχειριζόμενες μεταβάσεις σε καθαρή ενέργεια είναι μια λύση στα ζητήματα που βλέπουμε στις αγορές φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας σήμερα – όχι η αιτία τους», δήλωσε ο εκτελεστικός διευθυντής της ΙΕΑ, Dr Birol.