Στον απόηχο της οικονομικής κρίσης, αλλά και στο νέο περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί από την πανδημία COVID-19, οι περισσότερες έρευνες που αφορούν το ρίσκο που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις του χρηματοπιστωτικού τομέα, έχουν πια εξαιρετικά υψηλά στις προτεραιότητές τους τις αλλαγές στο κανονιστικό – ρυθμιστικό περιβάλλον και την επακόλουθη κανονιστική συμμόρφωση, η οποία αλλάζει και κοιτάζει προς το μέλλον.
Σε συνδυασμό με την αυξανόμενη ανάγκη για διαφάνεια σε τομείς πέραν των οικονομικών επιδόσεων των εταιρειών, όπως το περιβάλλον, η κοινωνία και η εταιρική διακυβέρνηση (ESG), η ορθή εφαρμογή, η παρακολούθηση και ο συντονισμός της κανονιστικής συμμόρφωσης, συμπεριλαμβανομένων των αρχών Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, υποστηρίζουν τον επαναπροσανατολισμό του εταιρικού κόσμου σε μια πιο βιώσιμη και πράσινη δραστηριότητα. Oσον αφορά την εταιρική διακυβέρνηση, η ενσωμάτωση της oδηγίας (Ε.Ε.) 2017/828 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου στην ελληνική νομοθεσία είναι γεγονός εδώ και καιρό, ενώ σε πλήρη εφαρμογή τέθηκαν οι διατάξεις του Ν. 4706/2020 από τον Ιούλιο, με τις εταιρείες να εστιάζουν πια στην επόμενη μέρα εφαρμογής του.
Οι περισσότεροι αναλυτές και παράγοντες του χρηματοπιστωτικού τομέα θεωρούν θετική εξέλιξη την εφαρμογή των διατάξεων του νόμου, επισημαίνοντας πως οι συγκεκριμένες αλλαγές αναμένεται να έχουν θετικό αντίκτυπο στη λειτουργία των εταιρειών και ως λογική συνέχεια στην ελληνική οικονομία και στο χρηματιστήριο.
Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς κάλεσε όλες τις εισηγμένες εταιρείες να προσαρμοστούν όχι μόνον στο γράμμα, αλλά και στην ουσία του νέου νομοθετικού πλαισίου, με στόχο να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της νέας νομοθεσίας που θα συμβάλει στην περαιτέρω εδραίωση της εμπιστοσύνης των επενδυτών προς τις εισηγμένες εταιρείες. Φυσικά το πλαίσιο αφορά και την εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών από μη εισηγμένες εταιρείες.
Παράλληλα, οι εξελίξεις στο κανονιστικό πλαίσιο που αφορούν τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών (οδηγία 2014/95/Ε.Ε. της Ευρωπαϊκής Ενωσης) και την ενσωμάτωση μη χρηματοοικονομικών παραγόντων στις παραδοσιακές στρατηγικές επενδύσεων, καθώς και στις αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας, έχουν αλλάξει άρδην τον τρόπο με τον οποίο οι εταιρείες λογοδοτούν στους μετόχους σε θέματα αειφόρου ανάπτυξης. Οι απαιτήσεις δημοσιοποίησης αναμένεται να επεκταθούν στο μέλλον, και η συμμόρφωση με τους αντίστοιχους κανόνες θα είναι –αν δεν είναι ήδη– εκ των ων ουκ άνευ για εξωστρεφείς εταιρείες που αποζητούν αξιόλογους επενδυτές.
Οι ελληνικές επιχειρήσεις και οι κεφαλαιαγορές είναι σε θέση να παίξουν ηγετικό ρόλο στη βιώσιμη ανάπτυξη, εφαρμόζοντας πρακτικές που μπορούν να αποφέρουν σημαντικά οφέλη για τη χώρα σε καίρια θέματα, όπως η κλιματική αλλαγή και η μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, ο αντίκτυπος των τεχνολογικών εξελίξεων στην αγορά εργασίας και το ανθρώπινο κεφάλαιο, και η βελτίωση των επιχειρηματικών πρακτικών με στόχο τη δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας.
Το Χρηματιστήριο Αθηνών συμμετέχει ως μέλος στην πρωτοβουλία Sustainable Stock Exchanges από το 2018, και ήδη από το 2019 έχει εκδώσει έναν οδηγό για τη μακροπρόθεσμη κινητοποίηση της ελληνικής κεφαλαιαγοράς και των εισηγμένων πάνω σε θέματα ESG, ενώ και ο νέος αναπτυξιακός νόμος έχει ως σκοπό την προώθηση της ισόρροπης ανάπτυξης με σεβασμό στους περιβαλλοντικούς πόρους και την τεχνολογική αναβάθμιση. Προηγμένες τεχνοκρατικά χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, έχουν παράδοση στην ανάπτυξη εργαλείων και σωμάτων προστασίας των καταναλωτών και του περιβάλλοντος, όπως για παράδειγμα η Κλιματική Επιτροπή Ελέγχου (Environmental Audit Committee) του βρετανικού Κοινοβουλίου.
Είναι δεδομένο πως οι προτεραιότητες αλλάζουν με την εποχή, και ενδιαφέρον θα έχουν οι εξελίξεις σε αυτό το πλαίσιο. Αν συνεχιστεί η τάση που θέλει τη χώρα μας να ακολουθεί κατά πόδας τα διεθνή πρότυπα, το πιθανότερο είναι πως θα ακολουθήσουν πρωτοβουλίες που αφορούν τον κυβερνοχώρο και το λεγόμενο operational resilience (επιχειρησιακή ανθεκτικότητα).
* Ο κ. Σπύρος Ιακωβίδης είναι Senior Manager, Governance, Risk Management, Compliance and Internal Audit, PwC Ελλάδας.