Τι σχέση μπορεί να έχουν τα απόβλητα τροφίμων από τα σούπερ μάρκετ, τα κοτόπουλα και οι προνύμφες εντόμων; Με μια πρώτη ανάγνωση καμία… Εξετάζοντας όμως πιο προσεκτικά τα τεχνολογικά ευρήματα της νεοφυούς εταιρείας Better Origin, μπορεί κανείς να αντιληφθεί ότι τελικά μεταξύ των τριών μάλλον υπάρχει ένας συνδετικός κρίκος. Και αυτός δεν είναι άλλος από την ανακύκλωση της τροφής. «Η τεχνολογία μας μιμείται τη φύση. Στη φύση η έννοια του αποβλήτου δεν υφίσταται. Οταν κάτι αποσυντίθεται, είτε το έδαφος το απορροφά είτε τα σκουλήκια το τρώνε, μετατρέποντάς το σε πρωτεΐνη και λίπος. Υστερα, ένα ζώο, για παράδειγμα, ένα κοτόπουλο, θα φάει το σκουλήκι. Οπότε η έννοια του food waste, δηλαδή της σπατάλης τροφίμων, δεν υπάρχει, εν αντιθέσει με την κοινωνία στην οποία ζούμε, όπου περίπου το 1/ 3 των τροφίμων που παράγονται παγκοσμίως κάθε χρόνο πετιέται», επισημαίνει ο Φώτης Φωτιάδης, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Better Origin με έδρα το Κέιμπριτζ της Αγγλίας. «Εχοντας εμπνευστεί από τη φύση, εγώ μαζί με τον συνιδρυτή Μίχα Πίπαν από τη Σλοβενία μετατρέπουμε τα απόβλητα φρούτων και λαχανικών σε ζωοτροφή υψηλής ποιότητας για κοτόπουλα. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω των σκουληκιών, που ονομάζονται black soldier fly, τα οποία μεγαλώνουν 5.000 φορές την αρχική τους μάζα, καταναλώνοντας τα απόβλητα. Πρόκειται για το αποτέλεσμα μιας έρευνας τεσσάρων ετών που ξεκίνησε από το Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ», εξηγεί ο ίδιος. Πρόσφατα, έκθεση της United Nations Environment Programme δίνει μια εικόνα της κατάστασης που επικρατεί παγκοσμίως, αναφέροντας πως το 2019 η παγκόσμια σπατάλη τροφίμων εκτιμάται γύρω στους 931 εκατομμύρια τόνους, εκ των οποίων το 61% προήλθε από τα νοικοκυριά, 26% από την εστίαση και 13% από το λιανεμπόριο.
Το προϊόν της εταιρείας, εντός του οποίου πραγματοποιείται η παραπάνω διαδικασία, είναι το Χ1. Πρόκειται για το πρώτο μίνι αγρόκτημα στον κόσμο που μετατρέπει τα τοπικά απόβλητα τροφίμων σε ζωοτροφές για κοτόπουλα, μέσα από μια αυτοματοποιημένη διαδικασία που απαλλάσσει τον αγρότη από οποιαδήποτε εργασία. «Πρόκειται για ένα εργοστάσιο που έχει συμπιεστεί μέσα σε ένα κοντέινερ. Μέσα σε αυτό βάζουμε μηχανήματα που υπάρχουν σε ένα εργοστάσιο παραγωγής (δοχείο ανάμειξης, αντλίες, βαλβίδες, πίνακας ελέγχου κ.ά.), τα συναρμολογούμε και έπειτα χρησιμοποιούμε το λογισμικό μας για την εκτροφή των εντόμων. Η τεχνολογία μας, δηλαδή οι αλγόριθμοι που έχουμε αναπτύξει, λαμβάνει αποφάσεις για την ποσότητα των αποβλήτων που θα καταναλωθούν από τα έντομα, εάν αυτά είναι υγιή, πότε θεωρούνται έτοιμα ώστε να οδηγήσουν στην παραγωγή του τελικού προϊόντος κ.ά.», αναφέρει ο ίδιος, εξηγώντας πως «το μόνο που κάνει ο αγρότης είναι να παραλάβει τα απορρίμματα που μπαίνουν μέσα στο σύστημα. Επειτα η διαδικασία παραγωγής ζωοτροφής γίνεται με τρόπο αυτοματοποιημένο. Δηλαδή τα απόβλητα αλέθονται, μπαίνουν σε ένα δοχείο όπου πολτοποιούνται και έπειτα ο πολτός αυτός μεταφέρεται μέσα από σωλήνες σε δίσκους με έντομα, τα οποία ταΐζονται δύο φορές την ημέρα. Υστερα ο αγρότης μπορεί να μαζέψει τη ζωοτροφή και να ταΐσει τα κοτόπουλά του».
Η Better Origin έχει ήδη εγκαταστήσει το σύστημά της σε πέντε φάρμες του Ηνωμένου Βασιλείου, εκ των οποίων κάποιες ανήκουν σε μεγάλα σούπερ μάρκετ, ενώ άλλες σε μικρότερους αγρότες. «Σύμφωνα με τα ευρήματα έρευνας συμβουλευτικής εταιρείας στο Λονδίνο, ένα κοντέινερ Χ1 μπορεί να περιορίσει τις εκπομπές 565 τόνων διοξειδίου του άνθρακα τον χρόνο, ποσότητα που αντιστοιχεί με την απόσυρση περίπου 122 οχημάτων από τους δρόμους. Επίσης, η έρευνά μας δείχνει μια αύξηση της τάξεως του 4,5% στην ποσότητα των αυγών που γεννούν τα κοτόπουλα», επισημαίνει. Το αποκεντρωμένο μοντέλο της εταιρείας επιχειρεί να προσφέρει μια βιώσιμη λύση για τη διασφάλιση της επισίτισης, την αυτάρκεια αλλά και την αυτονομία σε τοπικό επίπεδο. Αυτό γιατί εκτιμάται πως το 33% της καλλιεργήσιμης γης στον πλανήτη χρησιμοποιείται για την παραγωγή ζωοτροφών. Οπότε τα έντομα είναι μια νέα εναλλακτική λύση, που προσφέρει φυσικές ζωοτροφές για εκτρεφόμενα ζώα όπως τα πτηνά και τα ψάρια. Ο κ. Φωτιάδης σπεύδει να τονίσει πως το τελικό προϊόν είναι το αγρόκτημα και όχι η ζωοτροφή. «Εμείς προσφέρουμε στους πελάτες μας το σύστημα μέσα από μια μηνιαία συνδρομή, που κοστίζει κατά μέσον όρο 2.200 λίρες τον μήνα (farming as a service)», ωστόσο επισημαίνει πως ίσως στο μέλλον η εταιρεία θα μπορούσε, σε συνεργασία με ένα σούπερ μάρκετ, να λανσάρει στα ράφια ζωοτροφές με το δικό της brand.
Στην Ελλάδα η συναρμολόγηση
Ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως η συναρμολόγηση των κοντέινερ πραγματοποιείται εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα σε συνεργασία με κατασκευαστές στην Κρήτη. «Μετά τη συναρμολόγηση του κοντέινερ, η ομάδα μας πάει, τα επιβλέπει και ύστερα τα στέλνουμε στην Αγγλία. Γι’ αυτό και από του χρόνου θα προσλάβουμε κόσμο στην Ελλάδα για να κάνει αυτή τη δουλειά».Στα σχέδια της ομάδας δεν είναι μόνο η παραγωγή ζωοτροφής για κοτόπουλα, αφού εξετάζει το ενδεχόμενο παραγωγής τροφής για χοίρους και ψάρια, έπειτα για κατοικίδια, καταλήγοντας στον άνθρωπο. «Προς το παρόν το σύστημά μας έχει εγκατασταθεί σε 5 φάρμες στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ κοιτάζουμε και άλλες χώρες όπως η Γαλλία, η Ολλανδία ή και η Γερμανία, ενώ η Ελλάδα, εάν και δεν αποτελεί προτεραιότητα σε αυτή τη φάση, είναι και αυτή στα σχέδιά μας». Η εταιρεία έχει αντλήσει συνολικά 7 εκατ. λίρες, ενώ το ελληνικό fund Μetavallon VC συμμετείχε στον τελευταίο γύρο χρηματοδότησης ύψους 3 εκατ. δολαρίων, που πραγματοποίησε η εταιρεία τον Φεβρουάριο του 2021. Μάλιστα, το επόμενο δίμηνο σχεδιάζει να αντλήσει και άλλα κεφάλαια σε γύρο χρηματοδότησης Series A.