Ελπίδες για σταδιακή αποκλιμάκωση της ενεργειακής κρίσης ενέπνευσε χθες η υποχώρηση των τιμών του φυσικού αερίου, μετά την ανακοίνωση της ρωσικής Gazprom ότι άρχισε να αναπληρώνει τους ταμιευτήρες της στην Ευρώπη και να αυξάνει την προσφορά του αναγκαίου καυσίμου προς τη Γηραιά Ηπειρο, τηρώντας την υπόσχεση του Ρώσου προέδρου. Τα προθεσμιακά συμβόλαια φυσικού αερίου υποχώρησαν χθες κατά 6,2% στην αγορά της Ολλανδίας στα 76,65 ευρώ η μεγαβατώρα, με το αντίστοιχο συμβόλαιο στην αγορά της Βρετανίας να υποχωρεί κατά 3,2%.
Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, ο ρωσικός κολοσσός του φυσικού αερίου άρχισε να διοχετεύει φυσικό αέριο από τη Ρωσία προς τη Γερμανία αργά το βράδυ της Δευτέρας μέσω του αγωγού που εκκινεί από την περιοχή Γιαμάλ της Σιβηρίας. Τόνισε μάλιστα πως «η εταιρεία έχει εγκρίνει και έχει αρχίσει να εφαρμόζει το σχέδιό της για την παροχή φυσικού αερίου σε πέντε υπόγειες αποθηκευτικές εγκαταστάσεις στην Ευρώπη» και διευκρίνισε πως έχει καθοριστεί ο όγκος του αερίου που θα διέλθει από κάθε διαδρομή, όπως και οι διαδρομές. Αργότερα οι ροές του φυσικού αερίου αυξήθηκαν στο υψηλότερο επίπεδο που έχουν φτάσει εδώ και δύο εβδομάδες, σύμφωνα με στοιχεία του γερμανικού κράτους. Στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου είχε σημειωθεί για δεύτερη φορά αντιστροφή της κανονικής ροής του φυσικού αερίου που μεταφερόταν από τη Γερμανία προς τη Ρωσία μέσω Πολωνίας. Η μείωση των ροών τους τελευταίους δύο μήνες είχε οδηγήσει στα ύψη τις τιμές του φυσικού αερίου, που έχουν υπερτριπλασιαστεί μέσα στο έτος. Στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, άλλωστε, η Gazprom αύξησε μερικώς τις ροές του καυσίμου προς τη Γερμανία.
Παράλληλα η Gazprom δέσμευσε χωρητικότητα για μεταφορά 10 εκατ. κυβικών μέτρων αερίου την ημέρα στον αγωγό που διέρχεται από την Ουκρανία και τη Σλοβακία. Σύμφωνα, πάντως, με τον Ντμίτρι Μαριτσένκο, του οίκου πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch, η Gazprom πρέπει να διοχετεύει περίπου 170 εκατ. κυβικά μέτρα αερίου την ημέρα επί έναν μήνα προκειμένου να αναπληρώσει τα αποθέματα της Ευρώπης. Ο ίδιος εκτιμάει ότι για μια τόσο αυξημένη ροή δεν επαρκούν οι αγωγοί Γιαμάλ και Nord Stream 1. Μιλώντας στο Bloomberg, η Κάτια Γιαφίμαβα, στέλεχος του Oxford Institute for Energy Studies, τόνισε πως ο ρωσικός κολοσσός του φυσικού αερίου ακολουθεί τις εντολές του Ρώσου προέδρου για την αναπλήρωση των αποθεμάτων. Τόνισε πως η ίδια εκτιμά ότι η Gazprom θα αναπληρώσει πλήρως τους ταμιευτήρες στην Ευρώπη «στον αναγκαίο βαθμό για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των μακροπρόθεσμων συμβολαίων της για τη χειμερινή περίοδο». Προβλέπει μάλιστα πως «θα υπάρξουν σταδιακή αύξηση των ροών στους διαδρόμους που διέρχονται από Ουκρανία και Πολωνία στη διάρκεια της περιόδου Νοεμβρίου – Δεκεμβρίου». Οπως υπογράμμισε η ίδια, όμως, η Gazprom δεν αναμένεται να δεσμεύσει περισσότερη χωρητικότητα για τη μεταφορά αερίου μέσω των υφιστάμενων αγωγών, εκτός κι αν υπάρξουν ενδείξεις πως οι γερμανικές αρχές ετοιμάζονται να εγκρίνουν τον νέο αγωγό Nord Stream 2.
Ο ρωσικός κολοσσός έχει αρχίσει να εφαρμόζει σχέδιο για την παροχή φυσικού αερίου σε πέντε υπόγειες αποθηκευτικές εγκαταστάσεις.
Η Ρωσία έχει κατηγορηθεί τόσο από την Ουάσιγκτον όσο και από μερίδα Ευρωπαίων πολιτικών ότι περιορίζει σκοπίμως την προσφορά φυσικού αερίου στην Ευρώπη, ουσιαστικά εκβιάζοντας την ενεργειακά εξαρτημένη Γηραιά Ηπειρο. Ζητούμενο για τη Μόσχα είναι, σύμφωνα πάντα με τους επικριτές της, να αποσπάσει εσπευσμένη έγκριση του αγωγού Nord Stream 2 σε πρώτη φάση από το Βερολίνο και στη συνέχεια από τις Βρυξέλλες, αλλά και να ασκήσει πιέσεις στην Ε.Ε., ώστε να επιστρέψει στις μακροχρόνιες συμβάσεις που υπέγραφε στο παρελθόν με την Gazprom. Εχει μεσολαβήσει η προσπάθεια της Ε.Ε. να διαφοροποιήσει τους προμηθευτές της σε φυσικό αέριο στρεφόμενη στην παγκόσμια αγορά. Στο μεταξύ η Κομισιόν έχει αναλάβει να διεξαγάγει έρευνες για να διαπιστώσει κατά πόσον η Gazprom εκμεταλλεύεται καταχρηστικά τη δεσπόζουσα θέση της στην αγορά, χειραγωγώντας τις τιμές του φυσικού αερίου με τη μείωση των ροών προς την Ευρώπη τους μήνες πριν από τον χειμώνα.
Σε περίπτωση που εξακριβωθεί κάτι τέτοιο, ο ρωσικός κολοσσός θα μπορούσε να βρεθεί αντιμέτωπος με πρόστιμο ύψους πολλών δισ., καθώς η κοινοτική νομοθεσία προβλέπει δυσθεώρητα πρόστιμα που φτάνουν έως και το 10% του ετήσιου κύκλου εργασιών μιας εταιρείας. Και η Gazprom έχει ετήσιο κύκλο εργασιών 120 δισ. δολαρίων με στοιχεία του 2019.
Ενώ πάντως κορυφωνόταν η ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη στα τέλη του περασμένου μήνα, ο Βλαντιμίρ Πούτιν έδωσε εντολή στην Gazprom να αυξήσει τις ροές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη και να αναπληρώσει τα αποθέματά της που εξαντλήθηκαν στη διάρκεια του περασμένου χειμώνα. Αναλυτές της αγοράς επισημαίνουν πάντως ότι οι ροές προς την Ευρώπη δεν έχουν φτάσει στα επίπεδα στα οποία βρίσκονταν στις αρχές του καλοκαιριού και επομένως δεν αποκλείεται να επανέλθουν σε ανοδική πορεία οι τιμές του αερίου ενόψει και του χειμώνα.