Οι ανατροπές στον χάρτη των αντικειμενικών αξιών και το νέο αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ για γονικές παροχές και δωρεές έχουν εκτινάξει τις μεταβιβάσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Μητρώου Αξίας Μεταβιβάσεων Ακινήτων, έως και τον Οκτώβριο του τρέχοντος έτους (και χωρίς να έχουν περαστεί όλα τα στοιχεία των μεταβιβάσεων) καταγράφεται αύξηση των μεταβιβάσεων ακινήτων κατά 14,1% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2020 στη Νομαρχία Αθηνών, με τους συμβολαιογράφους να υποστηρίζουν ότι το τελευταίο δίμηνο του έτους το ποσοστό είναι πιθανό να διπλασιασθεί και να φθάσει περίπου στο 30%.
Η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών που τίθενται σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2022, σε συνδυασμό με την αύξηση του αφορολόγητου ορίου στα 800.000 ευρώ, έχει δημιουργήσει χαοτική κατάσταση σε εφορίες και συμβολαιογραφεία. Μάλιστα οι φορολογούμενοι αναγκάζονται να αφήνουν στο πρωτόκολλο των εφοριών τον φάκελο για τη γονική παροχή, καθώς είναι αδύνατη η πρόσβαση στη φορολογία κεφαλαίου. Λαμβάνουν αριθμό πρωτοκόλλου, με τους υπαλλήλους ωστόσο να αναφέρουν ότι οι φάκελοι του τελευταίου διμήνου θα εξετασθούν το νέο έτος.
Στο πλαίσιο αυτό σχεδιάζεται από την ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών και την ΑΑΔΕ, όσοι έχουν λάβει αριθμό πρωτοκόλλου εντός του 2021 και δεν έχει ολοκληρωθεί η γονική παροχή, να εξετασθεί ο φάκελος το 2022 με τις ισχύουσες αντικειμενικές αξίες. Παράλληλα, συμβολαιογράφοι αναφέρουν ότι δεν θα προλάβουν να εξυπηρετηθούν όλοι οι φορολογούμενοι που θέλουν να πωλήσουν ή να αγοράσουν ακίνητο εντός του 2021. Στο πλαίσιο αυτό, ιδιοκτήτες και συμβολαιογράφοι ζητούν να μετατεθεί η έναρξη εφαρμογής των νέων αντικειμενικών αξιών για τρεις μήνες και συγκεκριμένα να τεθούν σε ισχύ την 1η Απριλίου, καθώς και για την ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίου αλλά και για τα αδήλωτα τετραγωνικά.
Οι περισσότερες αγοραπωλησίες καταγράφονται στον Δήμο της Αθήνας (3.235) οι οποίες είναι αυξημένες κατά 17,8% σε σύγκριση με το 2020, ενώ τη μεγαλύτερη αύξηση στις μεταβιβάσεις καταγράφουν οι περιοχές: Πετρούπολη, Φιλοθέη, Ψυχικό, Αγιος Δημήτριος, Νέα Ιωνία, Καισαριανή, Ελληνικό και Ηράκλειο, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του Μητρώου Αξίας Μεταβιβάσεων Ακινήτων για το διάστημα Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2021. Παρά το γεγονός ότι η πανδημική κρίση προβληματίζει ακόμα και σήμερα τους περισσότερους αγοραστές, τα στοιχεία δείχνουν ότι η αγορά αναθερμαίνεται.
Οπως αναφέρουν άνθρωποι της αγοράς ακινήτων, το επόμενο διάστημα αναμένεται να ενταθούν οι μεταβιβάσεις και να προσεγγίσουν σε απόλυτο αριθμό τις μεταβιβάσεις του 2019. Υπενθυμίζεται ότι το προηγούμενο έτος οι ενδιαφερόμενοι αγοραστές ανέβαλαν τις επενδύσεις τους φοβούμενοι την επόμενη μέρα. Διατήρησαν λοιπόν τη ρευστότητά τους μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο και όπως δείχνουν τα στοιχεία οι αγοραπωλησίες καταγράφουν σημαντική αύξηση. Συγκεκριμένα, οι μεταβιβάσεις στην Αττική κατέγραψαν πτώση το 2020 της τάξης του 37,2% σε σύγκριση με το 2019, ενώ οι εισπράξεις του Δημοσίου «έπεσαν» κατά 20%. Στον Δήμο Αθηναίων, όπου παραδοσιακά γίνονται οι περισσότερες πράξεις, το 2019 πραγματοποιήθηκαν 5.303 αγοραπωλησίες, ενώ το 2020 διαμορφώθηκαν σε 3.171.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, στο εννεάμηνο του έτους οι φόροι από αγοραπωλησίες ακινήτων ανήλθαν σε 229,36 εκατ. ευρώ, έναντι 173,85 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2020. Το ποσό που έχει εισπράξει το Δημόσιο είναι αυξημένο κατά 31,9%. Μόνο τον Σεπτέμβριο εισπράχθηκαν φόροι 28,28 εκατ. ευρώ (από διαμερίσματα και καταστήματα) οι οποίοι είναι αυξημένοι κατά 82,13% σε σύγκριση με τον Σεπτέμβριο του 2020. Παράλληλα, από τις μεταβιβάσεις οικοπέδων και αγροτεμαχίων το Δημόσιο έχει προσθέσει σημαντικά έσοδα, καθώς το τελευταίο διάστημα καταγράφεται μεγάλη ζήτηση αγροτεμαχίων για επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά. Οσοι πάντως σχεδιάζουν να αποκτήσουν ακίνητο στις περιοχές όπου οι αντικειμενικές αξίες θα τραβήξουν την ανηφόρα, έχουν στη διάθεσή τους 20 εργάσιμες ημέρες για να κλείσουν τις εκκρεμότητες. Εκείνοι που πρέπει να βιαστούν και να επισκεφθούν σύντομα τον συμβολαιογράφο τους είναι οι υποψήφιοι αγοραστές ακινήτων που ανήκουν στις περιοχές με τις προεκτάσεις ζωνών ή την ένταξη για πρώτη φορά στο σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού. Εκεί ο φόρος μεταβίβασης θα εκτιναχθεί στα ύψη λόγω της μεγάλης αύξησης των αντικειμενικών αξιών. Για παράδειγμα, η αγορά ενός διαμερίσματος 100 τ.μ. στην περιοχή του Χαλανδρίου, που εντάχθηκε στο αντικειμενικό σύστημα, όπου η τιμή ζώνης αυξήθηκε από 1.250 ευρώ σε 1.900 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, ο φόρος μεταβίβασης από 3.750 ευρώ σήμερα θα αυξηθεί έπειτα από δύο μήνες στα 5.700 ευρώ.
Ο νέος ΕΝΦΙΑ
Ο ΕΝΦΙΑ του 2022 θα δημοσιοποιηθεί από το οικονομικό επιτελείο στα τέλη Ιανουαρίου, ενδεχομένως και εντός του Φεβρουαρίου. Το οικονομικό επιτελείο προσπαθεί να ολοκληρώσει τις διαδικασίες για τον νέο ΕΝΦΙΑ του 2022, ενώ ταυτόχρονα επιχειρείται η αναδιάρθρωση των κοινωνικών επιδομάτων μετά την αύξηση των αντικειμενικών αξιών. Ο νέος ΕΝΦΙΑ θα είναι μειωμένος κατά τουλάχιστον 3% μεσοσταθμικά. Το ποσοστό κατά πάσα πιθανότατα θα φθάσει στο 10% μετά την ολοκλήρωση της επεξεργασίας όλων των νέων δεδομένων και την ένταξη των νέων περιοχών που θα «φέρουν» επιπλέον χώρο της τάξεως των 250-300 εκατ. ευρώ. Η ειδική ομάδα εργασίας επεξεργάζεται διάφορα σενάρια με περισσότερα κλιμάκια και συντελεστές, ώστε να αποτραπούν οι μεγάλες επιβαρύνσεις που προκύπτουν για τους έχοντες μικρή και μεσαία περιουσία μετά την αύξηση των αντικειμενικών αξιών. Αρκετοί ιδιοκτήτες θα πληρώσουν μειωμένο φόρο μετά την ανακατανομή των φορολογικών βαρών. Δηλαδή, οι ιδιοκτήτες που έχουν στην κατοχή τους πολλά ακίνητα μικρής αξίας της τάξεως των 50.000-100.000 ευρώ το καθένα θα δουν τον λογαριασμό του ΕΝΦΙΑ να μειώνεται το επόμενο έτος.