Πλήγμα στην ευρωπαϊκή καινοτομία επιφέρει η πανδημία, η οποία «ψαλίδισε» τις επενδύσεις των επιχειρήσεων στον νευραλγικό –για την ανταγωνιστικότητα– τομέα της Ερευνας και Ανάπτυξης (Ε&Α). Το 2020, οι επιχειρήσεις με έδρα την Ευρωπαϊκή Ενωση μείωσαν τις συνολικές επενδύσεις τους στην Ε&Α κατά 2,2%.
Πρόκειται για την πρώτη φορά, μετά 10 χρόνια, που οι συνολικές επενδύσεις των ευρωπαϊκών εταιρειών σε Ε&Α μειώθηκαν, κυρίως, λόγω της αποδυνάμωσής της στους τομείς της αυτοκινητοβιομηχανίας, της αεροδιαστημικής και της άμυνας.
Η υποχώρηση των επενδύσεων σε Ε&Α επιφέρει πλήγμα στην ανταγωνιστικότητα της Ενωσης, με δεδομένο ότι οι παγκόσμιοι ανταγωνιστές, ΗΠΑ και Κίνα, επιτάχυναν εν μέσω πανδημίας τον βηματισμό τους στο R&D. Οι αμερικανικές και κινεζικές επιχειρήσεις αύξησαν τις επενδύσεις σε Ε&Α κατά 9,1% και 18,1% αντίστοιχα, την πρώτη πανδημική χρoνιά, το 2020.
Παρά το δυσχερές γενικό οικονομικό περιβάλλον το 2020, οι επιχειρήσεις στην Ευρωπαϊκή Ενωση κατάφεραν, πάντως, να αυξήσουν τις επενδύσεις τους στην Ε&Α σε δύο συγκεκριμένους τομείς: την υγεία και τις υπηρεσίες ΤΠΕ. Οι εταιρείες με έδρα την Ε.Ε. αύξησαν τις επενδύσεις τους σε Ε&Α στους τομείς της υγείας κατά 10,3% και των υπηρεσιών ΤΠΕ κατά 7,2%.
Αυτός ο ρυθμός είναι βραδύτερος από τον αντίστοιχο με τον οποίο «έτρεξαν» οι επενδύσεις επιχειρήσεων με έδρα τις ΗΠΑ και την Κίνα. Στη διάρκεια της κρίσης του κορωνοϊού, οι επιχειρήσεις με έδρα τις ΗΠΑ και την Κίνα αύξησαν το μερίδιό τους στην Ε&Α σε ορισμένους τομείς, όπως η υγεία (ΗΠΑ: 17,9%· Κίνα: 30,7%), οι υπηρεσίες ΤΠΕ (ΗΠΑ: 12,4%· Κίνα: 21,2%) και η παραγωγή ΤΠΕ (ΗΠΑ: 7,8%· Κίνα: 11,5%).
Το 2020 μειώθηκαν κατά 2,2%, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ και την Κίνα, όπου αυξήθηκαν.
Σύμφωνα με τον πίνακα επιδόσεων της Ε.Ε. για τις βιομηχανικές επενδύσεις σε Ε&Α, αν και η πανδημία έδωσε ώθηση στους ταχέως αναπτυσσόμενους τομείς των υπηρεσιών ΤΠΕ και της υγείας παγκοσμίως, έπληξε σοβαρά τις παραδοσιακές βιομηχανίες. Οι εταιρικές επενδύσεις στην αυτοκινητοβιομηχανία μειώθηκαν στην Ευρώπη κατά 4,3%, ενώ στην αεροδιαστημική και την άμυνα η πτώση ήταν της τάξης του 17%.
Ο τομέας της αυτοκινητοβιομηχανίας είναι ο σημαντικότερος τομέας επενδύσεων Ε&Α για τις επιχειρήσεις της Ε.Ε., γεγονός που συνέβαλε στη συνολική μείωση της Ε&Α. Ωστόσο, 14 επιχειρήσεις της Ε.Ε. κατατάσσονται στην ομάδα των 50 κορυφαίων ανάμεσα στους 2.500 μεγαλύτερους επενδυτές Ε&Α παγκοσμίως.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι βιομηχανικές επενδύσεις στην Ε&Α αποδείχθηκαν ανθεκτικές στην κρίση του κορωνοϊού. Το 2020 ήταν το 11ο κατά σειράν έτος συνεχόμενης αύξησής τους, συγκεκριμένα κατά 6%. Κατ’ αντιδιαστολή, το 2020 σημειώθηκε σημαντική μείωση των κεφαλαιουχικών δαπανών, των καθαρών πωλήσεων και των κερδών εκμετάλλευσης.
Η σημασία των τομέων των ΤΠΕ, της υγείας και της αυτοκινητοβιομηχανίας όσον αφορά την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της Ε&Α καταδεικνύεται από το γεγονός ότι η συνολική Ε&Α των τριών κλάδων έχει υπερδιπλασιαστεί από το 2010. Μάλιστα, οι επενδύσεις αυτές στις υπηρεσίες ΤΠΕ έχουν τριπλασιαστεί.
Οσον αφορά την κατάταξη των επιπέδων επενδύσεων των επιχειρήσεων, ο τομέας των ΤΠΕ καταλαμβάνει σταθερά την κορυφή του πίνακα αποτελεσμάτων, υπογραμμίζοντας την αυξημένη ψηφιοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας. Για το 2020, και οι πέντε κορυφαίες θέσεις ανήκουν στον ψηφιακό τομέα.