Οσοι έλαβαν πρόσφατα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από την ΑΑΔΕ, ενδεχομένως θα πρόσεξαν στο τέλος την, φροντισμένη γραφιστικά, δήλωση «υπηρετούμε πιστά το δημόσιο συμφέρον και το κοινωνικό σύνολο». Σε πρώτη ανάγνωση αυτή προκαλεί καλά αισθήματα, αλλά και συγκίνηση, αφού η ελληνική εφορία μπορεί να είναι υπηρεσία, αλλά σπανίως «υπηρετεί» τους πολίτες. Αν όμως καθίσει και σκεφτεί κανείς αυτό το mission statement, όπως αποκαλούνται διεθνώς τέτοιου είδους δηλώσεις, θα προβληματιστεί. Για παράδειγμα, η ΑΑΔΕ μπορεί να ταλαιπωρεί, ακόμη και να βασανίζει γραφειοκρατικά ένα φορολογούμενο, να κάνει σοβαρά λάθη εις βάρος του, να παρασύρεται τυπολατρικά και ευθυνόφοβα σε κακές αποφάσεις, χωρίς αυτό να έχει αρνητικές συνέπειες ούτε στο δημόσιο συμφέρον ούτε στο κοινωνικό σύνολο.
Η συνήθης πρακτική, π.χ., ελέγχων στην εκπνοή της προθεσμίας παραγραφής, που συχνά φέρνει τους πολίτες σε απόγνωση, ή η λαθεμένη και καταχρηστική βεβαίωση φόρων και προστίμων τσαλαπατούν τον φορολογούμενο, ενίοτε επ’ ωφελεία του κοινωνικού συνόλου. Ούτε η χρήση αναγκαστικών μέτρων είσπραξης με αυτόματες κατασχέσεις, πριν η ορθότητα του όποιου καταλογισμού κριθεί από τη Δικαιοσύνη, λειτουργεί εις βάρος του δημόσιου συμφέροντος ή του κοινωνικού συνόλου.
Αυτές τις δύο ευρύχωρες έννοιες συνήθως καλούνται να υπηρετήσουν οι πολιτικοί οι οποίοι κρίνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα από το ίδιο το «κοινωνικό σύνολο», στην κάλπη, για την ποιότητα των «υπηρεσιών» τους. Η ΑΑΔΕ, που δουλειά της είναι να εφαρμόζει με τρόπο δίκαιο, γρήγορο και αποτελεσματικό τη φορολογική πολιτική της εκάστοτε, ανεξάρτητης από αυτήν, κυβέρνησης, είναι καλύτερο να «υπηρετεί πιστά τον φορολογούμενο». Ούτως ή άλλως, το δημόσιο συμφέρον και το κοινωνικό σύνολο είναι αφηρημένες και υποκειμενικές έννοιες, που δεν προσφέρονται για οποιασδήποτε μορφής δέσμευση.
Δεν είναι τυχαίο ότι ένα μικρό κόμμα στην Ελλάδα μονοπωλεί λεκτικά, εδώ και πολλές δεκαετίες, την εκπροσώπηση του «λαού». Ετσι αντί της μεγαλειώδους υπόσχεσης ίσως θα ήταν καλύτερα η ΑΑΔΕ να υιοθετούσε, π.χ., τις εννέα δεσμεύσεις της γαλλικής εφορίας προς τους Γάλλους πολίτες. Αυτές περιλαμβάνουν τις εξής: «Θα σας υποδεχόμαστε με αμοιβαίο σεβασμό, καλοπροαίρετα και με ευγένεια, εντός των όσων ορίζει ο νόμος, [αναγνωρίζοντας] το δικαίωμα να έχετε κάνει λάθος», «θα σας απαντάμε στο τηλέφωνο», «θα έχετε μια παρακολούθηση προσαρμοσμένη στη περίπτωσή σας», «θα σας κατευθύνουμε στον κατάλληλο άνθρωπο που θα χειριστεί το αίτημά σας», «θα λαμβάνετε απαντήσεις στα αιτήματά σας εντός των προβλεπομένων προθεσμιών και θα ενημερώνεστε για την πορεία της υπόθεσής σας».
Η δήλωση «υπηρετούμε πιστά το δημόσιο συμφέρον και το κοινωνικό σύνολο» και το γαλλικό παράδειγμα.
Πιο κάτω, η γαλλική εφορία δεσμεύεται ότι ο φορολογούμενος θα έχει πρόσβαση στα στοιχεία παρακολούθησης της ποιότητας των υπηρεσιών της, ότι θα ακούει την άποψή του και ότι θα προσπαθεί συνεχώς να βελτιώνει το επίπεδο εξυπηρέτησής της. Το κείμενο κλείνει με την υπόσχεση σεβασμού στο περιβάλλον, τομέα στον οποίο η δική μας εφορία έχει εξαιρετικά κακές επιδόσεις. Το γεγονός ότι η ΑΑΔΕ αισθάνθηκε την ανάγκη να δηλώσει δημοσίως ότι υπηρετεί πιστά κάτι, έστω αφηρημένο και νεφελώδες, είναι σε κάθε περίπτωση θετικό.
Το επόμενο βήμα είναι να γίνει πιο συγκεκριμένη, ακολουθώντας καλές πρακτικές από τους Ευρωπαίους εταίρους μας και όχι από τους πολεμοχαρείς Ρώσους, με τις αντίστοιχες υπηρεσίες των οποίων υπέγραψε πρόσφατα μνημόνιο συνεργασίας. Αυτό αποτελεί προϋπόθεση για να αρχίσει να βελτιώνεται το πολύ χαμηλό επίπεδο υπηρεσιών και συναλλακτικού ήθους που αντιμετωπίζει κάθε πολίτης που «μπλέκει» με την εν λόγω Αρχή.
* Ο κ. Βασίλης Μασσέλος είναι πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πλεκτικής και Ετοίμου Ενδύματος.