Μέχρι το 2015 το κρατικό επενδυτικό ταμείο της Σαουδικής Αραβίας (PIF) δεν ήταν παρά μια αδρανής εταιρεία χόλντινγκ που εξυπηρετούσε τις επενδύσεις της ηγεσίας. Αμφίβολο αν έως τότε το είχε υπόψη του κανείς εκτός της χώρας. Τώρα πια έχει θέσει στο στόχαστρό του περιουσιακά στοιχεία αξίας ενός τρισ. δολαρίων, καθώς εξαγοράζει τα πάντα από ποδοσφαιρικές ομάδες μέχρι αυτοκινητοβιομηχανίες ηλεκτροκίνητων και χρηματοδοτεί καινούργιες πόλεις μέσα στην έρημο. Η μεταστροφή του αντανακλά την επείγουσα αποστολή του που δεν είναι άλλη από την προετοιμασία της χώρας, της πρώτης στον κόσμο σε εξαγωγές πετρελαίου, για ένα μέλλον χωρίς πετρέλαιο.
Μέχρι στιγμής, βέβαια, τα μεγαλύτερα περιουσιακά στοιχεία στο χαρτοφυλάκιό του είναι της Σαουδικής Αραβίας όπως, για παράδειγμα, η τράπεζα Saudi National Bank, η εταιρεία τηλεπικοινωνιών Saudi Telecom και διάφορα σχέδια της χώρας όπως το Neom, ένα είδος πόλης-κράτους αξίας 500 δισ. δολαρίων, που θα κινείται αποκλειστικά με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και θα εξάγει πράσινη ενέργεια. Από το 2016, οπότε δέσμευσε 45 δισ. δολάρια για το Vision Fund της SoftBank, αυξάνει διαρκώς τις επενδύσεις τους σε περιουσιακά στοιχεία εκτός της χώρας. Το 2018 η επένδυση του PIF στην αυτοκινητοβιομηχανία ηλεκτροκίνητων Lucid Motors εκτοξεύθηκε σε αξία και έφτασε σχεδόν στα 40 δισ. δολάρια. Εχει, άλλωστε, μερίδια στις βιομηχανίες βιντεοπαιχνιδιών Activision Blizzard και Electronic Arts καθώς και στις ψηφιακές υπηρεσίες και στις επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου του Ινδού δισεκατομμυριούχου Μουκές Αμπάνι. Προ ημερών, άλλωστε, η κυβέρνηση μεταβίβασε στο PIF πακέτο μετοχών της ναυαρχίδας του πετρελαϊκού κλάδου της χώρας, Aramco, του οποίου η αξία ανέρχεται σε 80 δισ. δολάρια. Σκοπός της κίνησης ήταν να τονώσει το ενεργητικό του, καθώς το ταμείο ετοιμαζόταν να απευθυνθεί για πρώτη φορά στη διεθνή αγορά ομολόγων.
Το PIF συγκεντρώνει τώρα περιουσιακά στοιχεία αξίας 580 δισ. δολ. με στόχο να φτάσει τα 2 τρισ.
Στόχος του είναι να προβάλει την επιρροή και την ισχύ του οίκου των Σαούδ και του βασιλείου τους αλλά προπαντός να διαφοροποιήσει την οικονομία του. Πρόκειται για το «Οραμα 2030», όπως ονομάζεται το σχέδιο του ντε φάκτο ηγέτη του βασιλείου, του πρίγκιπα Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν. Το κρατικό επενδυτικό ταμείο έχει αναλάβει να προσελκύσει επενδύσεις στη χώρα, να αναπτύξει νέους κλάδους της βιομηχανίας, να προσφέρει στο βασίλειο πρόσβαση στις νέες τεχνολογίες μέσω των επενδύσεών του στο εξωτερικό και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας. Παράλληλα, έχει αναλάβει να καταστήσει τη Σαουδική Αραβία πιο ελκυστική για τους ξένους. Η χώρα ήταν μέχρι προσφάτως σχεδόν απαγορευμένη στους τουρίστες, ενώ η ψυχαγωγία αποτελούσε ταμπού. Τώρα το PIF επενδύει σε πολυτελή καταλύματα, σε κινηματογράφους και συγκροτήματα διασκέδασης για να προσελκύσει επισκέπτες αλλά και για να πείσει τους πολίτες της χώρας να μην αναζητούν την ψυχαγωγία έξω από αυτήν. Και παράλληλα συνάπτει συμφωνίες με στόχο το κέρδος. Οταν η πανδημία συνέτριψε τις αγορές το 2020, το ταμείο επένδυσε 40 δισ. δολάρια από τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της κεντρικής τράπεζας στοιχηματίζοντας σε εσπευσμένη ανάκαμψη της οικονομίας. Και πούλησε τις περισσότερες από αυτές τις επενδύσεις λίγους μήνες αργότερα όταν ανέκαμψαν τα χρηματιστήρια.
Παραδοσιακά τα κρατικά επενδυτικά ταμεία επενδύουν το πλεόνασμα εσόδων της χώρας για το μέλλον. Το PIF άρχισε να μετασχηματίζεται σε παγκόσμιο επενδυτή την περίοδο που ο προϋπολογισμός του Ριάντ ήταν ελλειμματικός. Κατά συνέπεια ο δανεισμός του αποτέλεσε μέρος του σχεδίου του και της ανάπτυξής του. Εχει ήδη αντλήσει κεφάλαια από τις διεθνείς τράπεζες μέσω δανείων πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η επόμενη κίνησή του θα είναι ένα πράσινο ομόλογο. Ισως να φαίνεται παράδοξο να αντλεί κεφάλαια από επενδυτές με περιβαλλοντική συνείδηση όταν πρόκειται για ένα ταμείο που έχει συγκεντρώσει δυσθεώρητα ποσά από τα πετροδολάρια. Το PIF έχει, πάντως, πολλά περιβαλλοντικά σχέδια στα οποία στοχεύει. Η Σαουδική Αραβία εκπονεί τώρα τη στρατηγική της για την ανάπτυξη οικοτουρισμού και το κρατικό επενδυτικό της ταμείο θα στηρίξει τα περισσότερα σχέδιά της στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Είναι γνωστό ότι ο Σαουδάραβας πρίγκιπας θέτει πολύ φιλόδοξους στόχους και δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση το κρατικό επενδυτικό ταμείο της χώρας. Στόχος του είναι να εποπτεύει περιουσιακά στοιχεία ύψους 2 τρισ. δολαρίων μέχρι το 2030, να αναδειχθεί εν ολίγοις στο μεγαλύτερο επενδυτικό ταμείο του κόσμου, υπερβαίνοντας αντίστοιχο της Νορβηγίας που αυτή τη στιγμή έχει περιουσιακά στοιχεία αξίας περίπου 1,4 τρισ. δολαρίων. Τα περιουσιακά του στοιχεία έχουν σχεδόν τετραπλασιαστεί από το 2015 και ανέρχονται σε περίπου 580 δισ. δολάρια. Για να φτάσει στα 2 τρισ. δολάρια, θα πρέπει να μεταφερθούν σε αυτό και άλλα περιουσιακά στοιχεία του κράτους. Η κυβέρνηση ευελπιστεί πως φέτος θα παρουσιάσει πλεονασματικό προϋπολογισμό ξανά έπειτα από σχεδόν μια δεκαετία και το υπουργείο Οικονομικών προβλέπει πως θα εισέλθουν μεγάλα κεφάλαια στα ταμεία του από τα πετρελαϊκά έσοδα.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr