Η άρνηση του Βερολίνου να επιβάλει εμπάργκο στις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου αντανακλά τη μακροχρόνια και βαρύτατη ενεργειακή εξάρτηση της χώρας από τη Ρωσία. Οπως επισημαίνει η Deutsche Welle, επί σχεδόν 50 χρόνια η μεγαλύτερη εξαγωγική δύναμη φυσικού αερίου στον κόσμο προμηθεύει τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, που εισάγει περίπου το 50% του φυσικού της αερίου από τη Ρωσία. Η Γερμανία πήρε σχεδόν το 20% των ρωσικών εξαγωγών φυσικού αερίου το 2020 και ήταν σαφώς ο μεγαλύτερος πελάτης της.
Η σχέση των δύο χωρών αρχίζει το 1955, όταν ο τότε καγκελάριος της Δυτικής Γερμανίας, Κόνραντ Αντενάουερ, επισκέφτηκε τη Μόσχα για να εγκαθιδρύσει διπλωματικές σχέσεις με τη Σοβιετική Ενωση. Ακολούθησε διμερής εμπορική συμφωνία το 1958 και από το 1960 το διμερές εμπόριο γνώρισε εκρηκτική ανάπτυξη.
Τη δεκαετία του 1960 έγινε ορατός ο πλούτος της Ρωσίας σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Οι Σοβιετικοί ανέπτυξαν έναν κολοσσιαίο ενεργειακό κλάδο, γι’ αυτό και αυξήθηκε η ζήτηση για αγωγούς μεγάλης διαμέτρου γερμανικής παραγωγής. Η τότε Δυτική Γερμανία άρχισε να παρέχει αγωγούς στη Ρωσία. Προορίζονταν για τον μεγαλύτερο αγωγό πετρελαίου στον κόσμο, τον «αγωγό της φιλίας» όπως έγινε γνωστός, αφού ένωνε τη Ρωσία με μεγάλο μέρος της Ανατολικής Ευρώπης και άρχισε να λειτουργεί το 1964.
Συμφωνία
Η κυβέρνηση Κένεντι ενοχλήθηκε από την ανάπτυξη του σοβιετικού ενεργειακού κλάδου και με όχημα το ΝΑΤΟ επέβαλε εμπάργκο στις εξαγωγές γερμανικών αγωγών στη Σοβιετική Ενωση. Την ίδια δεκαετία, όμως, ο Γερμανός καγκελάριος Βίλι Μπραντ ανέπτυξε τη γνωστή Ostpolitik, την προσέγγιση της χώρας του με τους γείτονές της από την Ανατολική Ευρώπη. Προλείανε, έτσι, το έδαφος για την ιστορική συμφωνία που συνήψε η Δυτική Γερμανία με τη Σοβιετική Ενωση το 1970 για την επέκταση του Transgas, προέκταση του Soyuz, μέσω της Τσεχίας και έως τη Βαυαρία. Η Γερμανία σε αντάλλαγμα του φυσικού αερίου θα προσέφερε αγωγούς στο πλαίσιο της συμφωνίας που έμεινε γνωστή ως «αγωγοί για αέριο». Το 1973 το ρωσικό φυσικό αέριο άρχισε να ρέει στη Δυτική Γερμανία, αλλά και στην Ανατολική Γερμανία, που αποτελούσε δορυφόρο της Σοβιετικής Ενωσης. Σχολιαστές, επιχειρηματίες και ακαδημαϊκοί θεώρησαν το 1970 ορόσημο κατά του Ψυχρού Πολέμου, καθώς καθιέρωσε τη βάση της οικονομικής συνεργασίας ανάμεσα στη Ρωσία και στη δυτική Ευρώπη.
Οι εισαγωγές σοβιετικού αερίου από τη Γερμανία αυξάνονταν σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, ενώ οι δύο πλευρές έκλειναν όλο και περισσότερες συμφωνίες. Η πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του 1970, όταν οι αραβικές πετρελαϊκές χώρες επέβαλαν εμπάργκο πετρελαίου, εξώθησε και άλλες χώρες όπως η Γερμανία να στραφούν περισσότερο στο ρωσικό αέριο, αυξάνοντας τα κέρδη της Σοβιετικής Ενωσης. Εκτοτε οι δεσμοί της Γερμανίας με τη Ρωσία αποτελούν μόνιμη πηγή διενέξεων με τις ΗΠΑ.
Πολλοί Αμερικανοί πρόεδροι ανησυχούσαν για την αυξανόμενη ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία. Τη δεκαετία του 1980, ο τότε πρόεδρος Ρόναλντ Ρέιγκαν προσπάθησε επανειλημμένως να πείσει τη Γερμανία και τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες να μειώσουν τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου. Δεν βρήκε ανταπόκριση διότι η συνεργασία ωφελούσε και τις δύο πλευρές.
Οταν έπεσε το Τείχος του Βερολίνου το 1989, η Σοβιετική Ενωση κάλυπτε το 1/3 της ζήτησης φυσικού αερίου από τη Γερμανία. Τη δεκαετία του 1990, η Gazprom θέλησε να αυξήσει τις πωλήσεις φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω αγωγών που θα παρέκαμπταν την Ουκρανία, τόσο για τεχνικούς όσο και γεωπολιτικούς λόγους. Ο αγωγός Yamal συνδέει τα κοιτάσματα φυσικού αερίου της Σιβηρίας με τη Γερμανία μέσω Λευκορωσίας και Πολωνίας. Υστερα κατασκευάστηκε ο Nord Stream 1, που μεταφέρει ρωσικό αέριο κατευθείαν από τη Ρωσία στη Γερμανία μέσω της Βαλτικής παρακάμπτοντας τις άλλες χώρες. Τη σχετική συμφωνία υπέγραψαν το 2005 ο τότε καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ και ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο αγωγός άρχισε να λειτουργεί το 2012 και όλη την περασμένη δεκαετία η Γερμανία εισάγει ιστορικά μεγάλο όγκο αερίου από τη Ρωσία. Οι πιέσεις εντείνονται ωστόσο από τις ΗΠΑ, οι οποίες εναντιώνονται σε αυτήν την εξάρτηση από τη Ρωσία, που επιδεικνύει επιθετικότητα προς τις γειτονικές χώρες Ουκρανία και Γεωργία.