Στην πρώτη στάση πληρωμών μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση που κλόνισε την οικονομία της το 1998 ενδέχεται να οδεύει από χθες η Ρωσία ως αναπόφευκτο συνεπακόλουθο των κυρώσεων. Σύμφωνα με τον Ρώσο υπουργό Οικονομικών Αντον Σιλουάνοφ, η ρωσική κυβέρνηση έδωσε χθες εντολή να καταβληθούν τόκοι ύψους 117 εκατ. δολαρίων για ομόλογα που έχει εκδώσει σε δολάρια, αλλά δεν μπορεί να είναι βέβαιη κατά πόσον θα διεκπεραιωθεί η πληρωμή ή θα την εμποδίσουν οι κυρώσεις.
Μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό RIA Novosti, ο κ. Σιλουάνοφ τόνισε πως η ρωσική κυβέρνηση έχει δώσει εντολή στην αμερικανική τράπεζα που συνήθως χειρίζεται τις συναλλαγές και τις πληρωμές του ρωσικού κράτους, αλλά μέχρι τη στιγμή της συνέντευξης δεν είχε λάβει καμία ειδοποίηση είτε απόρριψης είτε επιβεβαίωσης της πληρωμής. Προσέθεσε, άλλωστε, με έμφαση πως υπάρχει κίνδυνος να μην εκτελεστεί η εντολή, καθώς «δεν εξαρτάται από εμάς κατά πόσον θα εκτελεστεί η εντολή για την πληρωμή των υποχρεώσεών μας σε ξένο νόμισμα».
Ο Ρώσος υπουργός Οικονομικών έχει προειδοποιήσει από την αρχή της εβδομάδας ότι αν η αμερικανική τράπεζα δεν εκτελεί την εντολή πληρωμής σε δολάρια λόγω των κυρώσεων, τότε η πληρωμή θα γίνει σε ρούβλια. Σκιαγράφησε μάλιστα τη διαδικασία μέσω της οποίας θα μεταβιβαστούν τα ποσά στους σχετικούς τραπεζικούς λογαριασμούς. Ωστόσο, κανένα από τα συμβόλαια έκδοσης ρωσικών ομολόγων δεν προβλέπει την πληρωμή σε άλλο νόμισμα πλην του δολαρίου. Ως εκ τούτου, οι δύο από τους τρεις διεθνείς οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης, Fitch Ratings και S&P Global Ratings, έχουν προειδοποιήσει πως στην περίπτωση πληρωμής σε οποιοδήποτε άλλο νόμισμα, θα πρόκειται για πτώχευση. Εξάλλου, την περασμένη εβδομάδα η Fitch υποβάθμισε το ρωσικό χρέος στην κατηγορία «C», που υποδηλώνει πως επίκειται πτώχευση της χώρας, ενώ η S&P Global Ratings την υποβάθμισε σε CCC- και προειδοποίησε πως τα μέτρα που θα λάβει η Μόσχα για να αμβλύνει τον άνευ προηγουμένου καταιγισμό κυρώσεων «αυξάνουν τον κίνδυνο της πτώχευσης».
Η Fitch έχει υποβαθμίσει το ρωσικό χρέος στην κατηγορία «C», που υποδηλώνει πως επίκειται πτώχευση της χώρας.
Υπάρχει βέβαια και η περίοδος χάριτος 30 ημερών μέσα στην οποία μπορεί η Ρωσία να καταβάλει τις πληρωμές σε δολάρια, αλλά όλα δείχνουν πως επίκειται τεχνική πτώχευση, η αναγκαστική στάση πληρωμών δηλαδή στην οποία εξωθείται μία χώρα όταν διαθέτει μεν τα αναγκαία κεφάλαια αλλά άλλος ανεξάρτητος παράγοντας εμποδίζει την καταβολή τους στους πιστωτές της. Ως εκ τούτου, η πληρωμή των τόκων μπορεί να αποδειχθεί ένα ακόμη σημείο καμπής για τη Ρωσία που μετά την εισβολή στην Ουκρανία υφίσταται έναν άνευ προηγουμένου καταιγισμό οικονομικών κυρώσεων. Τις τελευταίες ημέρες, ο κ. Σιλουάνοφ κατηγόρησε, άλλωστε, τη Δύση ότι επιδιώκει να εξωθήσει τη Ρωσία σε τεχνική πτώχευση, «παγώνοντας» τα συναλλαγματικά της διαθέσιμα και τα περιουσιακά της στοιχεία ανά τον κόσμο.
«Αν και έχει προαναγγελθεί και προεξοφληθεί, μια στάση πληρωμών θα έχει αντίκτυπο στη βιομηχανία χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών», προβλέπει ο Μοχίτ Κουμάρ, αναλυτής στην Jefferies στο Λονδίνο. Οπως εξήγησε, «η Ρωσία είχε βαθμολογία επένδυσης μέχρι πριν από λίγες ημέρες, επομένως το συμβάν θα λάβει χώρα για μεγάλο αριθμό επενδυτών μέσα στο σύμπαν των τίτλων που συνίστανται για επένδυση». Θα πρόκειται, άλλωστε, για την πρώτη στάση πληρωμών της Ρωσίας μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 όταν οι μπολσεβίκοι αρνήθηκαν να αναγνωρίσουν τα χρέη του τσάρου. Αναφορικά με τη στάση πληρωμών του 1998, αφορούσε ομόλογα στο ρούβλι και μόνον «πάγωμα» στις πληρωμές των ομολόγων της σε ξένο νόμισμα.
«Πιστεύουμε πως η Ρωσία θα βρεθεί σε πλήρη απομόνωση για πολύ καιρό», σχολιάζει ο Μαρκ Ντάουντινγκ, υπεύθυνος επενδύσεων στην BlueBay Asset Management, που θεωρεί ότι για να ανακτήσει η Ρωσία την επενδυτική της βαθμίδα θα ήταν ίσως προαπαιτούμενο η αλλαγή καθεστώτος στη χώρα σε συνδυασμό με την άρση των κυρώσεων. Το δράμα με τα ομόλογα της Ρωσίας, όμως, είναι ότι έχουν αντίκτυπο στο σύνολο των αναδυόμενων αγορών. Από την αρχή του πολέμου ο δείκτης σκληρού νομίσματος αναδυόμενων αγορών του Bloomberg έχει σημειώσει απώλειες 5%, που είναι περίπου διπλάσιες από εκείνες των «ομολόγων σκουπιδιών» σε παγκόσμιο επίπεδο. Σύμφωνα με εκτιμήσεις των Financial Times, οι ρωσικοί τίτλοι που βρίσκονται σε χέρια ξένων επενδυτών ανέρχονται περίπου σε 170 δισ. δολάρια, ενώ τα ομόλογα που έχει εκδώσει σε ξένο νόμισμα σε 20 δισ. δολάρια. Σε ό,τι αφορά τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της Ρωσίας, σύμφωνα με τον κ. Σιλουάνοφ ανέρχονται σε 640 δισ. δολάρια, αλλά δεν έχει καμία πρόσβαση περίπου στα 300 δισ. από αυτά καθώς έχουν «παγώσει» εξαιτίας των κυρώσεων της Δύσης.