Οι αιφνιδιαστικοί φόροι, που αποφέρουν πακτωλό εσόδων στα δημόσια ταμεία, φαίνονται κάτι απλό. Η επική εκτίναξη των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος στη Γηραιά Ηπειρο ισοδυναμεί με υψηλά κέρδη για τους ομίλους κοινής ωφελείας. Ωστόσο, το να επιβάλει κανείς φορολογία σε αυτούς για να βοηθηθούν οι πολίτες, που βαρύνονται με υπέρογκους λογαριασμούς, όπως προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι δυσκολότερο από όσο δείχνει.
Μέχρι προ ενός έτους τα συμβόλαια για την παράδοση ρεύματος στη Γερμανία, στη Γαλλία και την Ιταλία σε ετήσιο ορίζοντα κυμαίνονταν για πολλά χρόνια γύρω στα 50 ευρώ/Mwh. Εκτοτε, συχνά υπερβαίνει η μεταβολή τα 150 ευρώ/Mwh και τον Δεκέμβριο εξακοντίστηκε στα 300 ευρώ και πλέον η μεγαβατώρα.
Η Enel εκτιμά ότι η επιβάρυνσή της από τον φόρο που προτείνει η Ε.Ε. δεν υπερβαίνει τα 10 εκατ. ευρώ.
Δεδομένου ότι η Ε.Ε. και το Ηνωμένο Βασίλειο παρήγαγαν αθροιστικά πάνω από 3.100 τεραβατώρες ηλεκτρικού ρεύματος το 2021, μία απροσδόκητη φορολόγηση της τάξεως π.χ. των 100 ευρώ/Mwh θα απέδιδε 300 δισ. ευρώ.
Αυτό μεγαλοποιεί τα δυνητικώς φορολογητέα κέρδη των ανωτέρω επιχειρήσεων. Σχεδόν 630 τεραβατώρες από αυτή την παραγωγική ικανότητα προέρχονται από ήπιες πηγές. Επιπλέον 650 τεραβατώρες είναι ηλεκτρικό ρεύμα από φυσικό αέριο, το οποίο πιθανώς εισάγουν οι όμιλοι κοινής ωφελείας ή αγοράζουν χονδρική, όπερ σημαίνει πως και εκείνοι επωμίζονται αντιστοίχως διογκωμένες δαπάνες. Απομένουν ακόμα 1.800 τεραβατώρες από τη χρήση γαιάνθρακα, πυρηνικών αντιδραστήρων και άλλων ειδών ενέργειας. Εάν επιβληθεί αιφνιδιαστικός φόρος σε αυτούς τους κλάδους της τάξεως των 100 ευρώ/Mwh, τότε θα συγκεντρωθούν 180 δισ. ευρώ, ποσό που δεν απέχει πολύ από τα 200 δισ. ευρώ τα οποία υπολογίζουν οι Βρυξέλλες. Αλλά ακόμα κι αυτό δεν είναι σαφές.
Πολλοί όμιλοι κοινής ωφελείας λαμβάνουν μέτρα αντιστάθμισης κινδύνου έναντι μιας πτώσης των τιμών του ρεύματος, πουλώντας ενέργεια σε καθορισμένο κόστος στο μέλλον. Οσοι το έπραξαν πέρυσι, όταν οι προθεσμιακές τιμές ήταν χαμηλότερες, θα έχουν μειωμένα προς φορολόγηση κέρδη φέτος. Συνεπώς ένας απρόσμενος φόρος δεν εγγυάται πως θα αποφέρει εκατοντάδες δισ. ευρώ το 2022. Ο διευθύνων σύμβουλος της Enel, Φρανσέσκο Σταράτσε, επισημαίνει ότι το μερίδιο της εταιρείας του ως προς τον προτεινόμενο φόρο του 10% στα πλεονάζοντα κέρδη θα απέδιδε μόλις 10 εκατ. ευρώ. Οι Βρυξέλλες δεν πρέπει να παραιτηθούν. Οι τιμές των προθεσμιακών συμβολαίων ηλεκτρικού ρεύματος παραμένουν σε αρκετά υψηλότερα επίπεδα από εκείνα προ κρίσης, οπότε οι παίκτες που κάνουν αντιστάθμιση ρίσκου θα έχουν ενισχυμένα κέρδη το 2023. Τέλος, το ίδιο ισχύει και για πολλά έργα ΑΠΕ, που δεν υπόκεινται σε επιδότηση.