Ο πληθωρισμός παραμένει σε έντονα ανοδική τροχιά, υπερβαίνοντας σημαντικά τις εκτιμήσεις που είχαν γίνει πριν από την κλιμάκωση της κρίσης στην Ουκρανία. Η ετήσια αύξηση του ελληνικού ΔΤΚ κατά 10,2% –με τα 2/3 περίπου να αντιστοιχούν στις τιμές της ενέργειας– είναι η μεγαλύτερη εδώ και 27 χρόνια, όταν είχε συντελεστεί σε περιβάλλον δραχμής, ενώ για την κατηγορία των τροφίμων (+10,9% ετησίως τον Απρίλιο) η αύξηση είναι αντίστοιχη με αυτή που συνόδευσε τη μετάβαση στο ευρώ το 2001.
Αυτό που γίνεται πλέον εμφανές, και οδηγεί σε ανοδικές αναθεωρήσεις του πληθωρισμού για το 2022, είναι ότι τείνει πλέον να προεξοφλείται μια ταχεία, και με υψηλότερο κόστος, ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία, ενώ παραμένουν σημαντικά προβλήματα στις διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες με πρωτοφανείς ανατιμήσεις και σε μη ενεργειακά αγαθά. Παράλληλα, η υψηλή εξάρτηση της οικονομίας μας από εισαγόμενους παραγωγικούς πόρους, η ανθεκτική εσωτερική ζήτηση αλλά και ο αρνητικός πληθωρισμός κατά το α΄ εξάμηνο του 2021 ενισχύουν την πληθωριστική δυναμική. Αξίζει να τονιστεί ότι, εάν εξαιρέσουμε ευμετάβλητες κατηγορίες, όπως η ενέργεια και τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, ο πληθωρισμός κυμαίνεται στο 3,7%, ευρισκόμενος επίσης σε σαφή ανοδική τροχιά που αγγίζει πλέον και τις υπηρεσίες (εστίαση, ξενοδοχεία, μεταφορές). Η δυναμική εκκίνηση του τουρισμού ενισχύει την τιμολογιακή ισχύ των επιχειρήσεων σε μια περίοδο αλματώδους αύξησης του κόστους λειτουργίας τους και θα ανατροφοδοτήσει, πιθανότατα, τον πληθωρισμό μέχρι και το καλοκαίρι, με την αποκλιμάκωση να μετατίθεται για το τέταρτο τρίμηνο του έτους.
Οι εξελίξεις τείνουν να συμπιέσουν το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και να εξασθενήσουν τα εταιρικά αποτελέσματα. Ωστόσο, ως αντιστάθμισμα λειτουργούν τα νέα μέτρα στήριξης που για τα νοικοκυριά εκτιμούμε ότι ήδη υπερβαίνουν το 2% του ΑΕΠ το 2022. Το πλήγμα στο πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αμβλύνεται και μέσω της αύξησης του βασικού μισθού, που θεωρούμε ότι –μέσω δευτερογενών επιδράσεων– θα οδηγήσει σε μεσοσταθμική αύξηση των αμοιβών στην οικονομία κατά 3% το 2022 και περίπου 1,5% το 2023. Η αναμενόμενη σύγκλιση του τουρισμού με τις επιδόσεις του 2019 θα μπορούσε να προσθέσει τουλάχιστον 1%-1,5% στον ετήσιο ρυθμό αύξησης της απασχόλησης, τροφοδοτώντας το διαθέσιμο εισόδημα. Συνδυαστικά, οι ανωτέρω παράγοντες μπορούν να απορροφήσουν σχεδόν τα 2/3 του πληθωριστικού πλήγματος στα νοικοκυριά –ειδικά σε εκείνα με χαμηλότερα εισοδήματα–, εκτιμώντας πλέον τον μέσο ετήσιο πληθωρισμό πλησίον του 7,0% περίπου το 2022.
Οσον αφορά τις επιχειρήσεις, έχουν να επωμισθούν τόσο το αυξημένο κόστος παραγωγής όσο και τις μισθολογικές αυξήσεις, αξιοποιώντας βέβαια ήδη ως αντίμετρα το περιθώριο –μερικής έστω– μετακύλισης του κόστους στον καταναλωτή και την πρόσθετη κρατική στήριξη, ενώ διατηρούν σημαντικά αποθέματα ρευστότητας, μετά μια χρονιά υψηλότατης οργανικής κερδοφορίας και κατόπιν πολυετών αναδιαρθρώσεων. Συνεπώς, ακόμη και με τα τρέχοντα δεδομένα, οι προοπτικές μιας αναπτυξιακής χρονιάς, με υψηλό αλλά αναστρέψιμο πληθωρισμό, δεν αναιρούνται.
* Ο κ. Νίκος Σ. Μαγγίνας είναι επικεφαλής οικονομολόγος της Εθνικής Τράπεζας.