Στην Τουρκία διαμορφώνεται πλέον ένα σκηνικό –πολιτικό και οικονομικό– παρόμοιο με αυτό που προκάλεσε τις προηγούμενες νομισματικές κρίσεις, επισημαίνει η Capital Economics, προβλέποντας περαιτέρω ισχυρή βουτιά της τουρκικής λίρας, τη στιγμή που η προκλητικότητα του προέδρου Ρατζέπ Ταγίπ Ερντογάν καθιστά ακόμη πιο ευάλωτο το εγχώριο νόμισμα και τρέπει σε φυγή τους επενδυτές.
Το τουρκικό νόμισμα αποδυναμώθηκε χθες πάνω από το 17 έναντι του δολαρίου και κοντά στο χαμηλό ρεκόρ του 18,4 που σημείωσε κατά την κορύφωση της νομισματικής κρίσης του περασμένου έτους, ενώ οι απώλειες από τις αρχές του 2022 διαμορφώνονται στο 22%. Οπως σημειώνει η Capital Economics, τα πρόσφατα σχόλια του προέδρου Ερντογάν, ότι η κεντρική τράπεζα «θα συνεχίσει να μειώνει τα επιτόκια και όχι να τα αυξάνει», επιβεβαίωσαν ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν πρόκειται να επιδιώξουν τη «διάσωση» της τουρκικής λίρας και πυροδότησαν φόβους για ξέσπασμα νέας νομισματικής κρίσης στη χώρα.
Το οικονομικό και πολιτικό σκηνικό στην Τουρκία είναι πολύ παρόμοιο από πολλές απόψεις με αυτό που προηγήθηκε τόσο της κρίσης πέρυσι όσο και εκείνης του 2018, με την κεντρική τράπεζα να υποκύπτει στις πιέσεις του Ερντογάν να διατηρήσει χαλαρές τις νομισματικές συνθήκες. Βέβαια, το 2018, ο τότε διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας, Μουράτ Τσετίνκαγια, αύξησε τα επιτόκια για να ανακόψει την πτώση του νομίσματος. Εκτοτε, η πίεση για διατήρηση των επιτοκίων σε χαμηλά επίπεδα έχει γίνει εντονότερη. Το 2021, μετά την τοποθέτηση του Σαχάπ Καβτσίογλου στο «τιμόνι» της κεντρικής τράπεζας, τα επιτόκια μειώθηκαν κατά 500 μονάδες βάσης μεταξύ του Σεπτεμβρίου και του Δεκεμβρίου, ακόμη και όταν η τουρκική λίρα είχε εκτοξευθεί και ο πληθωρισμός είχε εκτιναχθεί στα ύψη.
Στο 22% οι απώλειες για το τουρκικό νόμισμα από τις αρχές του 2022.
Η εξωτερική θέση της Τουρκίας παραμένει επισφαλής, τονίζει η Capital Economics. Τα βραχυπρόθεσμα εξωτερικά χρέη διαμορφώνονται στα 180 δισ. δολ. ή στο 22% του ΑΕΠ, περίπου στο ίδιο επίπεδο με αυτό που κινούνταν πριν από τις δύο προηγούμενες κρίσεις της Τουρκίας. Τα αποθεματικά ξένου συναλλάγματος είναι ακόμη πιο επισφαλή, καθώς ανέρχονται σε μόλις 12,3 δισ. δολ.
Παράλληλα, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Τουρκίας έχει εκτοξευθεί και υπολογίζεται πως ξεπερνά το 6% του ΑΕΠ, περίπου το ίδιο επίπεδο που ήταν πριν από την κρίση του 2018 και πολύ μεγαλύτερο από ό,τι πριν από την κρίση του 2021. Η διεύρυνση του ελλείμματος οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση των τιμών των εμπορευμάτων, αλλά είναι επίσης σύμπτωμα προηγούμενων πτώσεων της τουρκικής λίρας που δεν βελτίωσαν την εξωτερική ανταγωνιστικότητα της Τουρκίας, όπως εξηγεί η Capital Economics.
Επιπλέον, όπως και το 2018, οι γεωπολιτικές εντάσεις αυξάνονται, μιας και εκτός από τις τριβές με το υπόλοιπο ΝΑΤΟ για την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας, ο Ερντογάν έχει πυροδοτήσει εντάσεις με την Ελλάδα, αφού κατηγόρησε τον Ελληνα πρωθυπουργό ότι προσπαθεί να εμποδίσει την πώληση αεροσκαφών F-16 στην Τουρκία. Αυτές οι εξελίξεις κατά την Capital Economics κάνουν το τουρκικό νόμισμα ευάλωτο στα σοκ και σε περαιτέρω επιδείνωση της διάθεσης ανάληψης κινδύνου από τους παγκόσμιους επενδυτές.