«Ιδιαίτερα αποφασισμένη» να επιμείνει στην οδό των μεταρρυθμίσεων χαρακτηρίζει την Ελλάδα ο Μάριο Νάβα, επικεφαλής της DG Reform (Γενική Διεύθυνση Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η δέσμευση για μεταρρυθμίσεις, όπως σημειώνει ο κ. Νάβα μιλώντας στην «Κ», υφίσταται σε επίπεδο κυβέρνησης, δημόσιας διοίκησης και πολιτών. Η έξοδος από την ενισχυμένη εποπτεία αποτελεί «αναγνώριση» του έργου που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια, επισημαίνει, και είναι προϊόν «σκληρής δουλειάς αλλά και των σκληρών διδαγμάτων» της οικονομικής κρίσης.
Ο Ιταλός αξιωματούχος της Κομισιόν κάνει ειδική αναφορά στη μεγάλη πρόοδο των τελευταίων ετών στην ψηφιακή διακυβέρνηση. «Είναι απίστευτο αυτό που πέτυχαν (στην Ελλάδα) με το πρόγραμμα εμβολιασμού», τονίζει, σημειώνοντας επιπλέον ότι το έργο που έχει επιτελεστεί με τα λεγόμενα «γεγονότα ζωής» εξελίσσεται σε «πρότυπο» για άλλες χώρες της Ε.Ε.
Ο επικεφαλής της DG Reform υπενθυμίζει επίσης ότι η Ελλάδα ήταν «η πρώτη χώρα» που υιοθέτησε εθνικό Σχέδιο Δίκαιης Μετάβασης για τη διαχείριση των συνεπειών της απανθρακοποίησης της οικονομίας. Παραδέχεται ότι θα κριθεί στην υλοποίηση, αλλά χαρακτηρίζει «μεγάλο επίτευγμα» το γεγονός ότι οι ελληνικές αρχές κατέθεσαν τόσο γρήγορα ένα σχέδιο με ξεκάθαρες ιδέες για το πώς θα δαπανηθεί το 1,6 δισ. ευρώ που αναλογεί στη χώρα. «Η Ελλάδα ήταν κάπως αδύναμη στο να καταρτίζει σχέδια στο παρελθόν», λέει.
Επιπλέον, θεωρεί ότι έχει σημειωθεί «καλή πρόοδος» στη διαχείριση του μεταναστευτικού, όσον αφορά τόσο τις υποδομές φιλοξενίας όσο και την πολιτική για την ένταξη. Η κυβέρνηση έχει επικριθεί, πάντως, για αδιαφορία σχετικά με την ένταξη, παρατηρώ. «Υπάρχουν πάντα περιθώρια βελτίωσης και η Ελλάδα κινείται προς αυτή την κατεύθυνση», απαντά, σημειώνοντας ότι η χώρα μας, μεταξύ άλλων, συμμετέχει σε ένα έργο flagship (που η ίδια η Κομισιόν προτείνει στα κράτη-μέλη), μαζί με άλλα 12 κράτη-μέλη, που αφορά την ένταξη μεταναστών και την προσέλκυση ταλέντου. Ο σκοπός του προγράμματος, εξηγεί, «είναι να διασφαλίσει ότι όσοι φτάνουν και θα παραμείνουν νόμιμα (στις χώρες υποδοχής) θα συνεισφέρουν πραγματικά στην κοινωνία».
Η ηγεσία της DG Reform βρέθηκε στα τέλη του περασμένου μήνα στην Αθήνα. Ο σκοπός ήταν να διαβουλευτεί με την ελληνική κυβέρνηση και περισσότερους από 140 εκπροσώπους των ελληνικών αρχών για την ανάδειξη των κύριων μεταρρυθμιστικών προτεραιοτήτων της Ελλάδας για το 2023.
Ο προϋπολογισμός της DG Reform για την τεχνική υποστήριξη μεταρρυθμίσεων στα κράτη-μέλη φτάνει τα 864 εκατ. ευρώ για την τρέχουσα επταετία (2021-2027). Η υπηρεσία αναβαθμίστηκε σε Γενική Διεύθυνση στις αρχές του 2020. Στην προηγούμενη μορφή της ήταν γνωστή με το ακρώνυμο SRSS (Υπηρεσία Υποστήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων), είχε συσταθεί το 2015 και είχε εστιάσει στην τεχνική υποστήριξη της Ελλάδας για την εφαρμογή του τρίτου μνημονίου.
Ο Μάριο Νάβα, επικεφαλής της DG Reform της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μιλάει στην «Κ».
Μέσω του SRSP (Structural Reform Support Program) και του διαδόχου του, του Εργαλείου Τεχνικής Υποστήριξης (Technical Support Instrument), η υπηρεσία έχει συνδράμει τα κράτη-μέλη σε περισσότερα από 1.400 μεταρρυθμιστικά εγχειρήματα κατά την τελευταία πενταετία – μεταξύ των οποίων άνω των 200 αφορούν την Ελλάδα.
Ο κ. Νάβα επιβεβαιώνει ότι η ποιότητα της δημόσιας διοίκησης έχει αναβαθμιστεί σημαντικά από την εποχή της οικονομικής κρίσης και «ανταποκρίνεται αποτελεσματικά» στις ανάγκες που προκύπτουν. Ερωτώμενος για ζητήματα που εξακολουθούν να αποτελούν αδυναμίες, αναφέρει ότι πρέπει να δοθούν περισσότερα κίνητρα σε ταλαντούχους νέους για να εργαστούν στο Δημόσιο και να δοθεί περισσότερη έμφαση στην προαγωγή των αρίστων. Επιπλέον, όπως το θέτει εύσχημα, «υπάρχει ένα δημογραφικό ζήτημα»: το δημοσιοϋπαλληλικό προσωπικό χρειάζεται ανανέωση.
Το RRF και οι μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στα εθνικά Σχέδια Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έχουν δώσει νέα ώθηση και μια «νέα εστίαση» στα αιτήματα συνδρομής από τα κράτη-μέλη, αναφέρει ο κ. Νάβα. Το RRF, λέει, «έχει συμβάλει ώστε τα επείγοντα να μην εκτοπίζουν τα σημαντικά» στη δημόσια πολιτική. Δεν θεωρεί τυχαίο ότι οι χώρες του Νότου κατέγραψαν υψηλότερους δείκτες ανάπτυξης από τα κράτη-μέλη του Βορρά στην πρώτη χρονιά εφαρμογής του Ταμείου Ανάκαμψης, «για πρώτη φορά μετά 20 χρόνια».
Ο επικεφαλής της DG Reform θεωρεί ότι «έχουμε προχωρήσει πολύ» από την εποχή που η λέξη «μεταρρύθμιση», στο πλαίσιο των μνημονίων, είχε αποκτήσει μια αρνητική χροιά. «Οταν πηγαίνω στην Ελλάδα, νιώθω πραγματικά ευπρόσδεκτος. Και ο λόγος είναι ότι πλέον έχει γίνει κατανοητό ότι η δουλειά μας είναι να υποστηρίζουμε, όχι να κρίνουμε».
Στην Κύπρο
H DG Reform δραστηριοποιείται επίσης ενεργά στην Κύπρο – και ειδικά στα Κατεχόμενα, παρέχοντας τεχνική υποστήριξη στην υπηρεσία των προσπαθειών για την επανένωση του νησιού. Για την περίοδο 2021-2027 το σχετικό ποσό σε κοινοτικά κονδύλια που διατίθεται φτάνει τα 240 εκατ. ευρώ.
Εχει γίνει πιο δύσκολη η συνεργασία με την τουρκοκυπριακή ηγεσία από τότε που τάχθηκαν υπέρ της λύσης των δύο κρατών στο νησί; «Είναι σαφές ότι η Κομισιόν παραμένει αφοσιωμένη στην επανένωση βάσει του πλαισίου που έχει θέσει ο ΟΗΕ», απαντά. «Ολη η βοήθεια που παρέχουμε έχει ως απώτερο στόχο αυτή την επανένωση. Γι’ αυτό δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση σε διακοινοτικά προγράμματα, που φέρνουν πιο κοντά τις δύο κοινότητες».