Η πολυμάθεια, η τεχνογνωσία και το πνεύμα του Εντουαρντ Τσάνσελορ είναι γνωστά σε όσους και όσες διαβάζουν τη στήλη του στο Breakingviews. Το 1999 δημοσίευσε το «Devil Take the Hindmost» (σε μία απλή μετάφραση θα ήταν «ο διάβολος καταλαμβάνει τις εσχατιές»), την εξαιρετική του εργασία για τη μανία της κερδοσκοπίας. Σε ένα χρόνο η «φούσκα» των διαδικτυακών εταιρειών είχε σκάσει. Το επόμενο βιβλίο του, που κυκλοφόρησε το 2005, προφήτευσε ότι ήταν «η ώρα της κρίσης για τις αγορές πιστώσεων». Δεκαοκτώ μήνες αργότερα είχε ξεκινήσει η μεγαλύτερη τραπεζική κρίση στην Ιστορία. Τώρα, ο Εντουαρντ Τσάνσελορ μας έδωσε το «The Price of Time» («το τίμημα του χρόνου»), μία σκληρή πολεμική σχετικά με τα κακά των τεχνητά χαμηλών επιτοκίων. Εν προκειμένω, η προσέγγιση της εξαιρετικά χαλαρής νομισματικής πολιτικής έχει σταματήσει. Το «The Price of Time» εξετάζει το μεγαλύτερο οικονομικό ερώτημα των τελευταίων 15 ετών. Οι πειραματικές νομισματικές πολιτικές, τις οποίες ακολούθησαν οι κορυφαίες κεντρικές τράπεζες του κόσμου από την οικονομική κρίση του 2007 και του 2008, ήταν μια θαυματουργή θεραπεία ή ένα λάθος εποχής;
Ο Εντουαρντ Τσάνσελορ πλαισιώνει τα θεμελιώδη ζητήματα που διακυβεύονται, χρησιμοποιώντας μια περίφημη συζήτηση, η οποία διεξήχθη το 1849 μεταξύ δύο μελών της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης, σχετικά με το είδος της νομισματικής πολιτικής που θα εξυπηρετούσε καλύτερα τα νέα δημοκρατικά ιδεώδη της επανάστασης του προηγούμενου έτους. Στη μία πλευρά ήταν ο ριζοσπάστης αναρχικός Πιέρ-Ζοζέφ Προυντόν. Υποστήριξε ότι η χρέωση τόκων στο κεφάλαιο καθυστερεί τις επενδύσεις, μειώνει την απασχόληση και είναι κοινωνικά άδικη. «Ονομάζω τους τόκους κλοπή», κατέληξε, υποστηρίζοντας ότι σε μια προοδευτική οικονομία η πίστωση πρέπει να είναι φθηνή και ιδανικά δωρεάν. Από την άλλη πλευρά του επιχειρήματος βρισκόταν ο Φρεντερίκ Μπαστιά, ο κορυφαίος υπέρμαχος του φιλελεύθερου καπιταλισμού στη Γαλλία. Τα θετικά επιτόκια, επέμεινε, είναι απαραίτητα για την υγεία του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ανευ αυτών ο δανεισμός θα εξαντληθεί και η ανάπτυξη θα σταματούσε. Η «προπαγάνδα της δωρεάν πίστωσης», αντέτεινε, «είναι συμφορά για την εργατική τάξη».
Τον επόμενο ενάμιση αιώνα επικράτησε η άποψη του Μπαστιά. Αλλά μετά το 2008 συνέβη μια θαυματουργή μεταστροφή. Μία προς μία οι κορυφαίες κεντρικές τράπεζες του κόσμου μείωσαν τα επιτόκια στο μηδέν και σε ορισμένες περιπτώσεις κάτω από αυτό. Μέχρι το 2020 ομόλογα αξίας άνω των 18 τρισ. δολαρίων διαπραγματεύονταν με αρνητικές αποδόσεις. Στη Δανία, οι αγοραστές κατοικιών πληρώνονταν για να συνάψουν στεγαστικά δάνεια. Τα αποτελέσματα, υποστηρίζει ο καγκελάριος, ήταν τόσο τρομακτικά όσο προέβλεψε ο Μπαστιά. Η κατανομή κεφαλαίων έχει στρεβλωθεί. Πώς έφτασαν οι κεντρικές τράπεζες στη μοιραία μετάβαση από την καπιταλιστική στην αναρχική οικονομία; Ο καγκελάριος εντοπίζει δύο βασικούς λόγους. Ο πρώτος είναι η ευρεία υιοθέτηση του στόχου για τον πληθωρισμό. Προσηλωμένοι στις αυξήσεις στις τιμές καταναλωτή, οι κεντρικοί τραπεζίτες δεν είδαν την παράπλευρη ζημία. Ο δεύτερος, πιο θεμελιώδης, το ότι η σύγχρονη κεντρική τράπεζα έχει κάνει λάθος στις βασικές μεθόδους της. Πρέπει να περιορίσει τις φιλοδοξίες της, τηρώντας αυστηρά ένα παθητικό και βασισμένο σε κανόνες πλαίσιο, αφήνοντας τις χρηματοπιστωτικές αγορές να καθορίσουν τα επιτόκια; Ή μήπως πρέπει να προσπαθήσει να τελειοποιήσει τους επιχειρηματικούς και χρηματοοικονομικούς κύκλους μέσω διακριτικών παρεμβάσεων;
Ο Τσάνσελορ υποστηρίζει ότι η απόδραση από αυτό το αδιέξοδο είναι δυνατή μόνο με την αποκατάσταση αυστηρών κανόνων νομισματικής πολιτικής. Ως παράδειγμα, αναφέρει την έκδοση χρήματος σύμφωνα με τον ρυθμό αύξησης της τάσης του ΑΕΠ. Χωρίς την παρέμβαση των κεντρικών τραπεζών, προβλέπει ότι τα επιτόκια θα αυξηθούν στα φυσικά τους επίπεδα και θα αποκατασταθεί η εύρυθμη λειτουργία της οικονομίας.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr