Μια θετική και μια αυστηρή πρόταση για υπερχρεωμένες χώρες, όπως η Ελλάδα, περιλαμβάνει η εισήγηση του ΔΝΤ για την αναμόρφωση του δημοσιονομικού πλαισίου της Ε.Ε., που παρουσιάστηκε χθες, ξεκινώντας ένα διάλογο ο οποίος θα συνεχιστεί τους επόμενους μήνες στο πλαίσιο της Ε.Ε.
Η θετική πρόταση αφορά τη δημιουργία μιας δημοσιονομικής «ικανότητας» στα πρότυπα του Ταμείου Ανάκαμψης, με δυνατότητα έκδοσης κοινού χρέους. Ενα «ταμπού», μέχρι πρότινος, στην Ε.Ε., που αρχίζει, όμως, σιγά σιγά να σπάει, και το Ταμείο φυσικά δεν έχει κανέναν ενδοιασμό να το εισηγηθεί. Υποστηρίζει ότι μια τέτοια δυνατότητα θα ενισχύσει την ανθεκτικότητα των ευρωπαϊκών οικονομιών. Ο ρόλος της θα είναι διπλός. Πρώτον, στις περιόδους καθόδου του οικονομικού κύκλου θα συμβάλλει στην αποτροπή περικοπών αναπτυξιακών δαπανών, μέσω ενός μακροοικονομικού εργαλείου σταθερότητας. Δεύτερον, θα εξασφαλίζει την παροχή δημόσιων αγαθών, περιλαμβάνοντας, μεταξύ άλλων, ένα Ταμείο Κλιματικής Aλλαγής. Οι αναλυτές του Ταμείου κάνουν αναφορά και στις κοινές ανησυχίες στον τομέα της ασφάλειας, που θα μπορούσαν να απαντηθούν από ένα τέτοιο νέο «Ταμείο». Με αυτόν τον τρόπο, υποστηρίζουν, η νέα αυτή «διευκόλυνση» θα βοηθήσει στην καλύτερη εφαρμογή των δημοσιονομικών κανόνων.
Η αυστηρή πρόταση προβλέπει ότι η ταχύτητα και η ένταση της δημοσιονομικής προσαρμογής σε κάθε χώρα θα εξαρτώνται από τους δημοσιονομικούς κινδύνους που αντιμετωπίζει, όπως αυτοί αντανακλώνται στην ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους της. Αυτό σημαίνει ότι υπερχρεωμένες χώρες, όπως η Ελλάδα, θα κληθούν να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους ή να εμφανίσουν πλεόνασμα σε μεσοπρόθεσμο ορίζονται 3-5 ετών. Σημειώνεται ότι η Ελλάδα είχε έλλειμμα 7,4% του ΑΕΠ της το 2021 και 10,2% του ΑΕΠ της το 2020, αλλά είχε πλεόνασμα 1,1% του ΑΕΠ το 2019, προ COVID. H μέθοδος που προτείνει το ΔΝΤ είναι η οροφή δαπανών. Οι υφιστάμενοι κανόνες για σημεία αναφοράς στο έλλειμμα το 3% του ΑΕΠ και στο χρέος το 60% του ΑΕΠ δεν προτείνεται να αλλάξουν. Ομως απορρίπτεται η εφαρμογή του κανόνα για μείωση ετησίως του χρέους κατά 1/20 του υπερβάλλοντος του 60% του ΑΕΠ, που ισχύει σήμερα (αλλά δεν εφαρμόζεται). Ετσι προτείνεται να κληθούν τα κράτη-μέλη να εφαρμόσουν μεσοπρόθεσμα δημοσιονομικά πλαίσια για να συγκλίνουν σε μια δημοσιονομική ισορροπία, θέτοντας οροφές δαπανών.
Το Ταμείο προτείνει, επίσης, ενίσχυση των ρόλων των εθνικών δημοσιονομικών συμβουλίων για να παρακολουθούν την εφαρμογή αυτών των κανόνων.
Σημειώνεται ότι οι κανόνες της Ε.Ε. έχουν τεθεί σε αναστολή έως και το τέλος του 2023, καθώς την πανδημία ακολούθησε ο πόλεμος στην Ουκρανία.